تزييناتي به نام مرمت

گروه اجتماعي | اين نخستين‌باري نيست كه مرمت غيراصولي از سوي وزارت ميراث ‌فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي خبرساز مي‌شود، اما در هفته گذشته، انتشار تصاوير منار مسجد پامنار سنگسر و ساختمان تزيين ‌شده گمرك چابهار واكنش گسترده‌اي از كاربران فضاي مجازي را با خود به دنبال داشت. خبر از تصويري شروع شد كه با عنوان «تداوم جنبش شاهكارهاي مرمت ميراث ‌فرهنگي» نشان مي‌داد كه منار آجري مسجد پامنار تماما سفيدپوش شده و به جاي منار آجري، حالا مناري با سيمان سفيد بر جاي مانده است و به گفته برخي كاربران توييتر، حالا بيشتر شبيه «فانوس دريايي» شده است، «حتي از روز اولش هم بهتر.» وزارت نوپاي ميراث‌ فرهنگي از همان روزهاي نخستي كه از قالب سازمان به وزارتخانه تغيير چهره داد، بارها با شيوه مرمت بناهاي ثبت ملي مورد انتقاد گسترده صاحب‌نظران قرار گرفته بود، يكي از مهم‌ترين و بحث‌برانگيزترين اين مرمت‌ها، مرمت يك يال از گنبد مسجد شيخ لطف‌الله اصفهان بود كه نهايتا به دو رنگ شدن يكي از مهم‌ترين و زيباترين گنبدهاي تاريخي ايران منجر شد و توضيحات مدير پايگاه ميراث جهاني ميدان نقش جهان نه هرگز توانست منتقدان را قانع كند و نه هرگز توانست اين آسيب وارد شده بر ميراث جهاني نقش جهان را به روز اول بازگرداند. حالا در ادامه همين روال، يك منار و يك گمرك، بيش از آنكه مرمت شده باشند، با دخالت سليقه شخصي عملا «تزيين» شده‌اند. پس از انتشار گسترده مرمت منار مسجد سنگسر، مصطفي يغماييان، معاون ميراث فرهنگي اداره كل ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي استان سمنان جوابيه‌اي در ايسنا منتشر كرد و مدعي شد كه «نماي منار مسجد پامنار يا امام حسن(ع) مهديشهر از شكل نامتعارف و با مصالح ناهمگون به صورت كارشناسي با اندود گچ در حال پاكسازي و مرمت است.» به گفته يغماييان، در هيچ‌ يك از ادوار تاريخي، پوشش منظري منار، به‌ صورت سنگي اجرا نشده و آخرين تغيير در سطوح جداره بدون نظر ‌و تاييد ميراث فرهنگي با استفاده از سيمان اجرا شده است. طبق اين جوابيه، استفاده از اندود گچ و خاك براي تغيير رنگ منار، در واقع تلاش اين اداره براي بازگرداندن اصالت اين بنا بوده و به همين منظور، گچ سفيد روي شالوده خشتي كشيده شده است تا منار مسجد پامنار مهديشهر به شكل روزگار صفوي درآيد. گرچه در اين جوابيه تلاش شده است تا با اتكا به مفهوم مبهم «اصالت»، مرمت جديد را منتسب به نزديك‌ كردن منار به روزگار اصل خود كند، با وجود اين، مرمت خبرساز بعدي هيچ نشاني از بازگشت به اصل خويش ندارد. پس از انتشار گسترده مرمت اين منار در استان سمنان، مرمت غيراصولي بعدي متعلق به ساختمان قديمي گمرك چابهار بود.