شاد و سيستم اداري
زهرا علي‌اكبري
صرف نظر از اينكه عريض و طويل بودن سيستم اداري نظام آموزشي ما موجب شده تا اثربخشي و كارآمدي در بسياري از كارشناسي‌ها كمرنگ يا از بين برود، در موضوع راه‌اندازي شبكه آموزشي دانش‌آموز «شاد» و كارايي آن، رسانه‌ها و افكار عمومي بيشترين پيگيري‌ها و انتقادات را به مشكلات موجود از نگاه معلمان، دانش‌آموزان و خانواده‌ها اختصاص داده‌اند و به جرات مي‌توان گفت تاكنون كاستي‌ها و نقاط ضعف «شاد» از منظر سيستم اداري مورد بررسي و بيان رسانه‌اي قرار نگرفته است در حالي كه ادارات آموزش و پرورش در سطوح ستادي، استاني و منطقه‌اي به نوعي پشتيبان‌هاي مدارس و گروه‌هاي مخاطب در اين امر هستند و منطقي است كه ابتدا بايد پشتيبان كار‌بلد و مطمئن به ارايه خدمات باشد تا بتوان يقين حاصل كرد كه آن خدمت به موقع و كامل در اختيار ذي‌نفع قرار مي‌گيرد. سنجش و ارزيابي ميزان دسترسي دانش‌آموزان به شاد، اجراي عدالت آموزشي، پاسخگويي به مشكلات كاربران، احصاي پيشنهادات آموزشي براي ارتقاي «شاد»، نظارت بر يادگيري و همسويي آموزش مجازي با برنامه درسي و تعامل معلم/ دانش‌آموز از جمله كاركردهايي است كه بايد ادارات آموزش و پرورش بر آن احاطه و نظارت داشته باشند. بدون ترديد ايجاد مكانيسم‌هاي نظارتي در شرايط بحران پيچيده و دشوار است و در حال حاضر با توجه به تغييراتي كه شيوع كرونا بر نظام‌هاي آموزشي داشته است، نظارت بر يادگيري و اندازه‌گيري تغييرات در نتايج يادگيري چالش برانگيز شده چراكه ممكن است هيچ داده پايه‌اي مطمئني در دسترس نباشد. هر چند كه چارچوب اجرايي نظارت تعريف شده اما با اين حال ممكن است در شرايط بحران كه در حال حاضر شيوع كروناست درك اثربخشي برنامه مدنظر جايگزين اندازه‌گيري واقعي اثربخشي در ميان مدت و بلندمدت نباشد. در ادامه اين يادداشت به چالش‌هاي سيستم اداري و «شاد» كه برگرفته شده از نظرات تعدادي از كارشناسان فناوري و گروه‌هاي آموزشي ادارات آموزش و پرورش و تجارب نگارنده يادداشت است، پرداخته خواهد شد.
عدم وجود ساختار نيروي انساني جهت پشتيباني و رفع سريع و به موقع مشكلات سيستمي و آموزشي از جمله مواردي است كه سيستم اداري با آن مواجه است؛ اگر قرار بر اين است كه «شاد» دربدنه آموزش و پرورش جاي بگيرد و بخشي از برنامه درسي باشد بايد براي آن نيروي انساني در نظر گرفته شود يا اينكه در شرح وظايف كارشناسان مربوط به اين امر تغييراتي اعمال شود. كارشناسان بر اين باورند كه عدم وجود پنل مديريتي جهت پيگيري مشكلات و اخذ گزارشات كنترلي در «شاد» و عدم احراز هويت برخي از كاربران(معلمان، دانش‌آموزان و ...) در صورتي كه در سامانه سناد اطلاعات صحيح است از ديگر چالش‌هايي است كه بايد براي راه‌حل آن اقدام عاجل كرد.كندي سرعت در ارسال و دريافت فايل‌ها، عدم ايجاد برخي از گروه‌هاي درسي و حذف برخي ديگر با به‌روزرساني جديد، عدم امكان ارسال پيام براي برخي از معلمان و عدم امكان عضويت مجدد در صورتي‌كه دانش‌آموزي يا معلمي سهوا از گروه كلاسي خود خارج شود،كاربران را با مشكلات متعددي مواجه كرده است.
جابه‌جايي مديران، دانش‌آموزان و معلمان از سامانه سناد به شاد اعمال نمي‌شود؛ در موارد متعدد بعد از انجام جابه‌جايي دبير از يك كلاس به كلاس ديگر، مدير از يك مدرسه به مدرسه ديگر، انتقال دانش‌آموز از يك كلاس به كلاس و يا مدرسه ديگر با وجود ثبت موفقيت‌آميز داده‌ها در سامانه سناد و گذشت مدت زمان طولاني(دو هفته) به‌روزرساني شاد از داده‌هاي سناد انجام نمي‌گيرد و همچنان اطلاعات گذشته در خصوص اين كاربران در شاد ارايه مي‌شود و به‌روزرساني با وقفه طولاني انجام مي‌گيرد. برخي از كاربران «شاد» از گوشي آيفون استفاده مي‌كنند و ناخرسندانه شاد با سيستم عامل IOS سازگاري لازم را ندارد و با توجه به گذشت 3ماه از سال تحصيلي جاري بايد تمهيدي اتخاذ شود كه هر چه سريع‌تر نسخه IOS و تحت وب شاد با ارايه سرويس‌ها و ابزار‌هاي مورد نيازكاربران توسعه يابد تا مشكل اين دسته از كاربران مرتفع شود.
نياز به انجام به‌روزرساني‌هاي منسجم و يكپارچه در «شاد»، عدم نمايش شماره موبايل در سامانه سناد و عدم ذخيره شماره در قسمت تعيين دبير، عدم تخصيص نقش و احراز هويت براي پست‌هاي اداري و پشتيبان در «شاد»، عدم امكان ساخت كانال جديد براي مديران مدارس در نسخه جديد «شاد»، عدم داشتن لينك و قابليت اضافه شدن به كلاس به صورت ميهمان، عدم فعال بودن ربات آزمون‌ساز براي همه كلاس‌ها، عدم ايجاد لينك دعوت، عدم امكان اضافه كردن دانش‌آموز يا دبير به صورت دستي، حذف ناخواسته كلاس‌هاي درس از كاربري مديران مدارس و چندين مورد ديگر كه در اين مجال نمي‌گنجد از مسائلي است كه كارشناسان فناوري و گروه‌هاي آموزشي با آن مواجه هستند. پرسش اينجاست؛ چطور مي‌شود فرآيند ياددهي- يادگيري با دسترسي عدالت‌محور به‌خوبي در«شاد» در حال انجام باشد در صورتي كه سرخط آغاز كلاس‌هاي درسي و بررسي محتواي آموزشي آن با چنين مشكلاني مواجه است. در عوامل موفقيت آموزش مجازي معيارهاي؛ محتواي آموزشي موثر، فراهم بودن سخت‌افزارها، بستر نرم‌افزاري مطلوب، ميزان تعامل بين فراگيران و معلمان، استفاده از راهبردهاي نوين يادگيري و پشتيبان كارآمد گنجانده شده است. درآموزش مجازي ما در دوران شيوع كرونا كدام معيار به خوبي رعايت و ارزش‌گذاري شده است؟!