تاكيد روسيه بر مذاكرات سياسي و ديپلماتيك

در هفتمين روز رايزني‌ها در دهمين دور مذاكرات جامع هسته‌يي ايران و 1+5 در وين، طرفين توافقنامه ژنو را براي 10 تير ماه سال آينده تمديد كردند. هيات‌هاي مذاكره‌كننده ايران و شش كشور از 27 آبان در شهر وين گردهم آمدند تا دهمين دور مذاكرات جامع هسته‌يي را برگزار كنند. در اين هفت روز از رايزني‌ها ساعت‌ها گفت‌وگو براي حل اختلافات موجود بر سر راه توافق جامع صورت گرفت و بحث‌ها بر سر حصول توافق سياسي انجام شد و در نهايت موافقت كردند كه توافق ژنو تمديد شود. سوم آذرماه سال گذشته (1392) درست در چنين روزي بود كه وزراي خارجه ايران و شش كشور (امريكا، فرانسه، روسيه، چين، انگلستان و آلمان) به همراه كاترين اشتون، مسوول وقت سياست خارجي اتحاديه اروپا بعد از برگزاري سه دور نشست در شهر ژنو به توافقي تحت عنوان «برنامه اقدام مشترك» دست يافتند. پيش از آغاز مذاكرات حضور طرف روسي در مذاكرات وين نامشخص بود و سرگئي ريابكوف معاون وزير امور خارجه روسيه اعلام داشته بود روسيه بسته به روند امور در مذاكرات مربوط به برنامه هسته‌يي ايران در مورد شركت وزير امور خارجه روسيه در مذاكرات وين تصميم خواهد گرفت و شركت در مذاكره در سطح وزرا، هنوز مشخص نيست و تصميم در اين رابطه بستگي به وقايع آتي در وين دارد. به گفته وي ايران و گروه 1+5 در فاصله يك قدمي از حل مساله هسته‌يي ايران قرار دارند و هيچ مانعي به غير از اتخاذ تصميم مربوطه در پايتخت‌ها براي نيل به توافق وجود ندارد.  يك روز پيش از دور نهايي مذاكرات، آقاي حسن روحاني، رييس‌جمهوري ايران در گفت‌وگوي تلفني با رييس‌جمهوري روسيه روابط دو كشور و همكاري‌هاي فيمابين را مورد بررسي قرار داد و با ابراز خرسندي از روند مثبت همكاري‌هاي دو كشور به ويژه در زمينه‌هاي اقتصادي اظهار داشت: «گسترش مبالادت اقتصادي ايران و روسيه به ويژه در حوزه‌هاي نفتي و تجاري، به زودي سطح همكاري‌هاي فيمابين را به بالاترين حجم همكاري‌هاي منطقه‌يي ارتقا خواهد داد. وي با اشاره به توافق‌هاي اخير ايران و روسيه در حوزه هسته‌يي از جمله ساخت دو نيروگاه و همچنين طرح‌هاي در دست اقدام و مورد مذاكره دو كشور نيز تاكيد كرد«همكاري‌هاي ايران و روسيه در زمينه‌هاي صلح‌آميز هسته‌يي به ويژه در ساخت نيروگاه‌ها به صورت مشترك، اثرات قابل قبولي در توسعه تعاملات اقتصادي ايران و روسيه بر جاي گذاشته و امنيت لازم براي توسعه اقدامات مشترك و صلح آميز هسته‌يي را فراهم آورده است. ايشان با اشاره به مذاكرات اخير ايران و 1+5 در وين و نتايج حاصله تاكيد داشت: «طي روزهاي اخير دو كشور حضور فعالي در مذاكرات داشته‌اند و اميدواريم با كمك‌هاي شما زودتر به توافق جامعي كه به نفع ملت‌ها، منطقه و جهان است دست يابيم. امروز خوشحال هستيم كه همه كشورهاي جهان براي اينكه مذاكرات به نتيجه نهايي برسد، تاكيد دارند و در ايران نيز اجماعي ملي براي حل اين موضوع از طريق تعامل براي رسيدن به حقوق حقّه كشور و نيز حل و فصل نهايي وجود دارد. بايد پيام روشني دهيم كه دوران تحريم سپري شده است. اينكه برخي كشورها در هر مساله‌يي از ابزار تحريم استفاده مي‌كنند براي جامعه جهاني مشكل آفرين است. انتظار دولت و ملت ايران اين است كه در مذاكرات، جديت بيشتري از همسايه شمالي ببينند چرا كه تلاش‌هاي مشترك ما باعث ارتباط و پيشرفت دو ملت ايران و روسيه شده است. پوتين، رييس‌جمهوري روسيه نيز در اين گفت‌وگو با اعلام اين نكته كه «در مذاكرات اخير وين براي رسيدن به توافق جامع فقط زمان كم داشتيم تاكيد كرد«مهم است كه مذاكرات سبب شود ايران به حقوق خود به ويژه در زمينه غني‌سازي دست پيدا كند و غني‌سازي در خاك خود، حق ايران است. پوتين با ابراز اميدواري براي وصول طرفين به توافقي كه منافع همگان را در بر گرفته و قابل قبول باشد، تاكيد داشت: «خوشحالم كه اخيرا قراردادي براي همكاري هسته‌يي طي 10 سال آينده امضا كرده‌ايم.» در آخرين دور مذاكرات در وين از جمله وزراي خارجه‌يي كه يك ديدار دوجانبه يك ساعته‌يي با ظريف وزير خارجه ايران داشته است سرگئي لاوروف وزير خارجه روسيه بوده است. طرفين در خصوص گام‌هاي ممكن براي از بين بردن اختلافات ميان ايران و شش قدرت جهاني رايزني داشتند. به گفته وزارت خارجه روسيه، اين كشور توجه خاصي به يافتن راهكارهايي براي زمينه‌هاي اصلي اختلاف كه مي‌تواند مانعي براي دستيابي به توافق باشد، داشته است. دو طرف در اين ديدار نظرات خود را در خصوص گام‌هاي بيشتر براي غلبه بر اختلافات براي دستيابي به نتيجه‌يي هر چه سريع‌تر كه همه شركت‌كنندگان در مذاكرات را راضي كند، مطرح كردند. ظريف و لاوروف تاكيد كردند «دستيابي به راه‌حل موجب تقويت امنيت بين‌المللي و منطقه‌يي خواهد شد.» لاوروف در سفر به وين با فرانك والتر اشتاين ماير، وزير خارجه آلمان و جان كري وزير خارجه امريكا ديدار دوجانبه داشته است. لاوروف و كري در نشستي به تفصيل در خصوص جزييات دور كنوني مذاكرات هسته‌يي با ايران گفت‌وگو كردند. طرفين نظرات خود را در خصوص گام‌هايي كه مي‌توان براي دستيابي به توافق جامع در خصوص برنامه هسته‌يي ايران برداشت را مطرح كردند. در بيانيه وزارت خارجه روسيه آمده است: «تعدادي از مسائل ضروري بين‌المللي و همين طور ابعاد مختلف مسائل مهم دو جانبه در اين ديدار مورد گفت‌وگو و رايزني قرار گرفته است». لاوروف پس از پايان نشست وين اظهار داشت: «پيشرفت واقعي در مذاكرات وين به دست آمده است. انتظار مي‌رود طرفين ظرف سه يا چهار ماه در زمينه «اصول اساسي» يك سند نهايي به توافق دست يابند.» وزارت خارجه روسيه نيز در رابطه با مذاكرات بيانيه‌يي منتشر و تاكيد كرد «وزير خارجه روسيه در جريان ديدارهاي هماهنگي گروه 1+5 و جلسه عمومي با شركت هيات ايراني، با ابراز خرسندي از روند مذاكرات اعلام داشته است مواضع طرف‌هاي مذاكره‌كننده در مورد مسائل باقيمانده نزديك شده است. راه‌حل مسائل مربوط به برنامه هسته‌يي ايران را فقط مي‌توان از طريق مذاكرات سياسي و ديپلماتيك يافت. در اين روند، طرح گام به گام پيشنهاد شده از طرف روسيه كه پايه و اساس مذاكرات را تشكيل مي‌داد و نيز برخي ايده‌هاي مطرح شده از سوي اين كشور نقش كليدي داشت. وزير خارجه روسيه با ابراز اطمينان از دستيابي به توافق نهايي در صورت اراده سياسي طرف‌هاي شركت‌كننده در مذاكرات، خواستار ادامه گفت‌وگوهاي فشرده در سطوح كارشناسي سياسي براي حل و فصل مسائل هسته‌يي شد. به گفته وي هيچ راهي جز تلاش‌هاي سياسي-ديپلماتيك براي حل مساله هسته‌يي ايران وجود ندارد. هر چند در مذاكرات وين پيشرفت‌هاي قابل توجه به دست آمده است اما هنوز دستاوردهاي حاصل شده در مذاكرات براي توافق نهايي كافي نيست. در جريان مذاكرات وين اقدامات بعدي براي دستيابي هر چه سريع‌تر به توافق جامع براي حل مسائل هسته‌يي ايران تعيين شده است.