فروش بليت براي تماشاي «فيلم‌هاي شيرواني» در دنياي مجازي
طرحي نو براي اكران سينماي مستقل
رضا صديق | در سينماي دنيا روشي هست كه بسياري از آن استفاده مي‌كنند؛ روشي كه بسياري از كمپاني‌ها از آن براي عرضه فيلم‌شان استفاده مي‌كنند، روشي كه با بزرگ شدن سينماي تجاري و سمت و سو گرفتن سليقه سينماداران و تهيه‌كنندگان حالا بيشتر مختص سينماي تجربي و مستقل در همه جاي دنياست. يعني ارايه فيلم در فضاي مجازي، فروش بليت به صورت مجازي و عرضه فيلم‌ها براي مخاطبان در فضايي كه ديگر هيچ دلالي در ميانه نيست تا مشكلي را به هر دليل اقتصادي و غيراقتصادي و الخ براي نمايش فيلم ايجاد كند. محمد شيرواني، فيلمساز مستقلي كه سال‌هاست در عرصه سينماي تجربه ايده‌هاي خوبي را ارايه داده است، دست به اين كار زده و تمامي فيلم‌هايش، تمامي فيلم‌هايي كه هيچ كدام با وجود دريافت جوايز بسيار تا به حال نمايش عموم داده نشده است را در يك سايت آپلود كرده و بليت مجازي براي نمايشش فروخته است. از جمله آخرين ساخته‌اش، «لرزاننده چربي» است. شيرواني در متني كه روي سايت خود قرار داده، درباره اين اقدام نوشته است: «همه 18 فيلم سينمايي و غيرسينمايي خودم كه در طول 18 سال گذشته توليد كردم را روي وب‌سايت شخصي‌ام منتشر مي‌كنم. فيلمي كه دانلود مي‌كنيد تا به حال منتشر نشده است درصورتي‌كه ديگري از دانلود اختصاصي شما استفاده كند، دست در جيب مولف اثر كرده. اين وجدان ما است كه همواره همراه ما است نه صاحب اثر.»
شيرواني در گفت‌وگو با «اعتماد» درباره اينكه چرا فيلم‌هايش در سينماي «هنر و تجربه» به نمايش درنيامده است ضمن اشاره به اينكه دلم مي‌خواست آخرين فيلمم يعني «لرزاننده چربي» به نمايش دربيايد، مي‌گويد: « هنر و تجربه اين قول را داده بود كه اين فيلم را اكران كند و گويا تلاش‌شان را هم كرده‌اند اما من صحبت‌هاي‌شان را بيشتر يك تعارف در نظر گرفتم و حقيقتا نمي‌دانم چرا اين اتفاق نيفتاد. فيلم‌هايي كه بعد از فيلم من و با بازيگري كه من معرفي كردم يعني لوا هفتان ساخته شده بود هم در هنر و تجربه نمايش داده شد مثل فيلم «پرويز» ولي فيلم من يعني «لرزاننده چربي» نه، اين بستر برايش فراهم نشد.» او با تاكيد بر اينكه واقعا نمي‌دانم مشكل اصلي‌اي كه سبب شد فيلم آخرم هم اكران نشود از كجاست ادامه مي‌دهد: «هيچ جوابي از جايي نگرفته‌ام كه مشكل از كجاست. نمي‌دانم مشكل چيست؟ سياسي است يا اخلاقي؟ يا اصلا با شخص من مشكل دارند كه اين گونه فيلم‌هايم نمايش داده نمي‌شود. چون من در سخن گفتن هميشه بي‌ملاحظه حرف زده‌ام و چيزي را قرباني شرايط يا چيزهايي مشابه اين نكرده‌ام. واقعا نمي‌دانم مشكل «لرزاننده چربي» چيست.»
كارگردان «لرزاننده چربي» درباره اين ايده و مديوم تازه‌اي كه براي فروش بليت و ارايه فيلم فضاي مجازي پيشنهاد داده است، مي‌گويد: «به هر حال در سينماي دنيا كساني مانند لينچ و گدار و امثالهم هم از فضاي اينترنتي گاه براي نمايش فيلم‌هاي‌شان استفاده كرده‌اند و در ايران اين موضوع هيچگاه جدي گرفته نشده است. حالا كه اين اتفاق افتاده به نظرم فرصت بدي نيست كه اين مدياي تازه را به سينماي ايران پيشنهاد بدهيم. اينكه اگر فيلم‌هايي با سليقه عموم همراه نيست يا حتي با سليقه خواص يا موضوعات ديگر، مي‌تواند اين مديا بستر مناسبي براي ارايه آثار باشد اگرچه كه ايده‌آل نيست». او با اشاره به اينكه از اين طرح و نمايش در فضاي مجازي بسيار استقبال شده به شكلي كه پهناي باند سايت جواب نداده و مجبور شده‌اند كار سايت را براي اصلاح متوقف بكنند در پاسخ به اين سوال كه آيا اين طرز ارايه فيلم در آينده فيلمسازي‌اش نيز لحاظ مي‌شود، مي‌گويد: «نه، اين روش براي ارايه ديگر فيلم‌هايم نيست. برعكس اتفاقا فيلمنامه‌اي نوشته‌ام كه اگر تهيه‌كننده پيدا بكنم برخلاف روند سابق فيلمسازي‌ام بيشتر قصه‌محور است و نه اينكه بازي فرمي نداشته باشد يا تجربي نباشد اما سليقه مخاطب در آن به نسبت ديگر فيلم هايم بيشتر لحاظ شده است.»
اما مريم پاليزبان، بازيگر نقش اول زن در «لرزاننده چربي» كه در آلمان زندگي مي‌كند و ماه گذشته براي بازي در فيلم «لانتوري» رضا درميشيان به ايران آمده بود درباره اين نوع ارايه «لرزاننده چربي» به «اعتماد» مي‌گويد: «تركيب حسي عجيبي دارم از ناراحتي و خوشحالي. خوشحالم از اينكه حالا مردم مي‌توانند فيلم را براي ديدن انتخاب كنند كه موضوع مهمي است و ناراحتم از اين شرايط نمايش فيلم.» اين بازيگر و پژوهشگر با اشاره به اينكه از ايران فاصله دارد و شنيده بود كه قرار است فيلم در «هنر و تجربه» به نمايش دربيايد مي‌گويد: «اگر فيلم در «هنر و تجربه» اكران مي‌شد اتفاق خوبي بود چون «هنر و تجربه» جاي درستي براي نمايش اين فيلم راديكال محسوب مي‌شود اما نمي‌دانم چه اتفاقي پيش آمد كه اين طور شد. به هر روي اين فيلم، فيلمي است كه بايد روي پرده ديده شود ولي وقتي به اين نقطه برسد و چنين ديده شود، واقعا حيف است». پاليزبان با اشاره به اين موضوع كه با علم و آگاهي كامل در اين فيلم بازي كرده است و از ثمره اين فيلم هم راضي است، مي‌گويد: «اين اتفاق و نمايش فيلم در فضاي مجازي در مسير حرفه‌اي من هيچ تاثيري نخواهد داشت زيرا من پيش از شروع اين فيلم با محمد شيرواني درباره اين فيلم و ديگر فيلم‌هايش صحبت كرديم و از روند ماجرا آگاه بوديم. باز هم مي‌گويم كه از نتيجه كار راضي هستم و در آينده كاري‌ام نيز روند من همين خواهد بود و كسي هستم كه در كنار ديگر كارهايي كه به صورت حرفه‌اي انجام مي‌دهد، اگر پيشنهاد بازيگري‌اي كه همخوان با نگاهم باشد را هم انجام مي‌دهم.»
اما شهرام مكري، فيلمسازي تجربي كه اين ايام با فيلم «ماهي و گربه» در سينماي «هنر و تجربه» حضور دارد و خود نيز از دست‌اندركاران «هنر و تجربه» محسوب مي‌شود در گفت‌وگو با «اعتماد» درباره اين طرح شيرواني و عرضه فيلم به اين شكل ضمن اشاره به اينكه محمد شيرواني هميشه در فيلمسازي و صحبت درباره فيلم‌هايش متفاوت بوده است، مي‌گويد: «حالا محمد نشان داده است كه در ارايه فيلم‌هايش نيز اين تفاوت را رعايت كرده است. اين اتفاق را بايد در زيست هنري فيلمسازي مثل شيرواني تلقي كرد كه او متفاوت از آن چيزي است كه ديگران هستند. اين زيست شيرواني است و جرياني است كه فيلمسازي او در آن متبلور مي‌شود». مكري در ادامه با تاكيد بر اينكه اين اتفاق نشان مي‌دهد كه سينماي ايران هنوز نتوانسته است براي فيلمسازاني چون شيرواني جايي را باز و تعريف كند و به كساني مثل او اختصاص دهد، مي‌گويد: «مدلي كه شيرواني كار مي‌كند سخت‌تر از مدلي است كه كسي مثل من شهرام مكري كار مي‌كنم. چون كسي مثل من مناسباتي از مخاطب را هم مدنظر مي‌گيرم ولي محمد بي‌پروا فيلم مي‌سازد و دنياي فيلمش را خلق مي‌كند و جز سينمايش چيز ديگري را مدنظر نمي‌گيرد و سينماي ايران هنوز نتوانسته براي كسي مثل شيرواني بستري را مهيا كند تا فيلمسازاني نظير او هم بتوانند پيشنهادات‌شان را به سينما درست و در جاي خودش ارايه بدهند. براي همين هم اين نحو از ارايه‌اي كه محمد شيرواني براي ارايه فيلمش در سينماي ايران ابداع كرده است، فرم خوبي است تا جاي اين دست فيلم‌ها هم در سينماي ايران مشخص شود؛ مدلي كه مدياي خودش را ساخته است تا مخاطب بتواند با آن ارتباط بگيرد». كارگردان «اشكان و انگشتر متبركه» درباره ثمر اين طرح در پايان مي‌گويد: «اين كار شيرواني هم مانند فيلم‌هايش بي‌پروا و متفاوت است و ايده جالبي را پيشنهاد مي‌دهد. اميدوارم كه تماشاچيان اين فيلم‌ها هم اصول اين كار را رعايت كنند و همان طور كه فيلمساز از آنان خواسته مبلغ خريد فيلم را پرداخت كنند تا اين روند در سينماي ايران به صورت مثبتي اتفاق بيفتد.»
محمد شيرواني در سال ۱۳۸۷ از سوي سينماگران فيلم كوتاه كشور به عنوان رييس انجمن فيلم كوتاه خانه سينما برگزيده شد و تا به حال بيش از شش فيلم كوتاه، هفت فيلم مستند و دو فيلم سينمايي ساخته است و از چهره‌هاي مطرح سينماي مستقل ايران در دنيا محسوب مي‌شود.