شكستن دماغ استالين
اسدالله امرايي
كتاب «شكستن دماغ استالين» نوشته يوجين يلچين، نويسنده روس‌تبار امريكايي با ترجمه خانم مينو ارجمندي در انتشارات معين به چاپ دوم رسيد. اين رمان كه براي نويسنده‌اش شهرت زيادي به ارمغان آورد، برنده جايزه نيوبري هم شده است.
ساشا، كودك ده ساله‌اي است كه با شور و اشتياق، خود را براي عضويت در سازمان پيش‌آهنگان كمونيست آماده مي‌كند. اما وقوع رويدادهايي غيرمنتظره، دنياي ساده و سرشار از باورهاي ايدئولوژيك او را به لرزه درمي‌آورد. ساشا زايچيك از شش سالگي، در مدرسه قوانين «پيش‌قراولان جوان شوروي» را آموخته است: «يك پيش‌قراول جوان، زندگي خود را وقف رفيق استالين، حزب كمونيست و ايدئولوژي كمونيسم مي‌كند؛ او، رفيقي قابل اتكاست و هميشه مطابق با وجدان عمل مي‌كند و حق اين را دارد كه از كمبودها و كاستي‌ها انتقاد كند.» اما حالا كه بالاخره زمان پيوستن به پيش‌قراولان جوان و روزي كه ساشا مدت‌ها انتظارش را كشيده، فرا رسيده است، همه چيز نادرست و مبهم به نظر مي‌رسد. ساشا با گلوله‌اي برفي، عينك همكلاسي‌اش را مي‌شكند و به شكلي تصادفي، مجسمه نيم‌تنه استالين را در راهروي مدرسه خرد مي‌كند. بدتر از همه اينها، پدرش كه بهترين كمونيستي است كه ساشا مي‌شناسد، درست شب گذشته دستگير مي‌شود. اين رمان تكان‌دهنده از يوجين يلچين درباره جهان در حال فروپاشي پسري ده ساله است، داستاني استادانه در عين سادگي و با پيامي بزرگ است. كتاب «شكستن دماغ استالين» نوشته يوجين يلچين با ترجمه مينو ارجمندي در انتشارات معين منتشر و با استقبال خوانندگان روبه‌رو شده است. ترجمه ديگري از اين كتاب با ترجمه شهاب‌الدين عباسي در انتشارات مرواريد منتشر شده.
اين كتاب رماني تاريخي است كه با زباني ساده و در عين حال تاثيرگذار، تصويري تلخ و تكان‌دهنده از سركوب و اختناق حاكم بر جامعه شوروي در دوران استالين ارايه مي‌دهد.
يوجين يلچين در خانواده‌اي روس در لنينگراد به دنيا آمد. او دوران كودكي خود را در شوروي گذراند و در دانشكده هنرهاي دراماتيك لنينگراد تحصيل كرد. بعد به امريكا مهاجرت كرد. در تجربه زيستن در شوروي و رويارويي با پيامدهاي حكومت استالين، نقش بسزايي در شكل‌گيري آثار ادبي يلچين داشته است. يلچين نويسنده‌اي است كه با زباني ساده و در عين حال تاثيرگذار، به بازنمايي تجربيات زيسته خويش مي‌پردازد. او در آثارش، به ويژه كتاب شكستن دماغ استالين به شكلي هنرمندانه، خواننده را با دنياي دروني يك كودك در مواجهه با واقعيات تلخ تاريخي آشنا مي‌كند. آثار او به زبان‌هاي زيادي ترجمه و در ايران هم با استقبال خوبي روبه‌رو شده است.