گروه اقتصادي
حمله تروريستي شامگاه جمعه رژيم صهيونيستي به بيروت كه منطقه را به تنش‌هاي جديد كشانده همان‌طور كه پيش‌بيني مي‌شد طي نخستين روز از هفته دوم مهر ماه كه بازارهاي جهاني معاملات نفت در تعطيلي به سر مي‌برد؛ بر بازارهاي مختلف دارايي در ايران تاثيراتي داشت. در اينجا نگاهي داريم به اتفاقاتي كه روز گذشته در بازارهاي ايران رخ داد.
تشكيل صف‌هاي فروش در بورس
روز گذشته بازار بورس اوراق بهادار تهران تحت تاثير اخبار و حوادث رخ داده در لبنان قرار گرفت. اخبار جنايت رژيم صهيونيستي در ضاحيه بيروت در شامگاه جمعه موجب شد تا سازمان بورس و اوراق بهادار تهران قبل از شروع معاملات ديروز با برگزاري جلسه‌اي دامنه نوسان را در محدوده‌هاي مثبت و منفي يك درصدي قرار دهد تا شوك‌هاي احتمالي حوادث اخير كاهش پيدا كند.
اما در هر حال اين ساز و كار هم در بازار ديروز جواب نداد و بيش از 900 ميليارد تومان سرمايه سهامداران حقيقي از بورس خارج شد. در جريان معاملات شنبه كه دامنه نوسان از محدوده 3درصدي به عدد يك درصد رسيده بود ارزش معاملات خرد نيز به واسطه صف‌هاي فروش ايجاد شده در بازار نسبت به چهارشنبه كاهش يافت و بازار با ارزش معاملاتي كه در هفته گذشته به خود گرفته بود فاصله قابل توجهي را ثبت كرد. 92درصد از كل نمادهاي بازار در محدوده منفي به معاملات خود پايان دادند و از ميان 549 نماد با صف فروش و 40 نماد با صف خريد مواجه شدند.
در روزي كه بازار سرمايه با تنش‌هاي بين‌المللي با ريسك‌هاي بيروني مواجه بود خريداران به سمت نمادهاي گروهي بانكي حركت كردند و ارزش معاملاتي اين گروه به بيش از 420 ميليارد تومان رسيد. فلزات اساسي نيز با 175 ميليارد تومان در رتبه دوم ايستاد و كانه‌هاي فلزي نيز 153 ميليارد تومان ارزش معاملاتي را به خود گرفتند.
درباره آينده بازار سرمايه بايد منتظر مشخص شدن سمت و سوي تنش‌هاي منطقه بود و نمي‌توان بدون داشتن آناليز دقيق از فضاي ژئوپليتيك، به نتيجه خاصي رسيد. اما در هر حال كارشناسان بورس معتقدند كه اگر اين تنش‌ها با اتفاق جديدي همراه نباشد تا چند روز آينده نيز صف‌هاي فروش سهام ادامه خواهد داشت تا جايي كه هيجان اين روزها فروكش كند. در واقع بازار سهام كه حالا در دامنه نوسان يك به صورت مثبت و منفي قرار گرفته از اين پس احتمالا به صورت فرسايشي كار خود را ادامه خواهد داد تا زماني كه ريسك‌هاي بيروني كاهش پيدا كند.
هجوم به بازار طلا
به نظر مي‌رسد هدف عمده آنهايي كه از ريسك‌هاي منطقه‌اي امروز اقتصاد ايران هراسان هستند، بازار طلا بوده است. همزمان با افزايش قيمت طلا در بازارهاي جهاني و البته نرخ دلار بازار آزاد ايران، حالا طلا با رشد تقاضا مواجه شده است. هر اونس طلا روز جمعه يعني در پايان معاملات هفتگي بازارها، به سطح 2672 دلار رسيد. رشد 3.16درصدي اونس طلا در اين هفته در كنار افزايش 1.35درصدي دلار تهران شرايط بهتري را براي بازار طلا و سكه رقم زده است و اين افزايش قيمت نشان‌دهنده تداوم «تقاضا براي طلا به عنوان يكي از دارايي‌هاي امن در شرايط ناپايدار اقتصادي است. گزارش‌هاي اخير نشان مي‌دهند بازارهاي جهاني تحت تاثير «نگراني‌ها از ركود اقتصادي» و «افزايش تنش‌هاي سياسي» قرار دارند و در اين شرايط «افزايش تقاضا» براي «سرمايه‌گذاري روي طلا» به عنوان محافظي در برابر ريسك‌ها نقش‌آفريني مي‌كند.
در بازار داخلي، قيمت يك گرم طلاي 18 عيار به 4 ميليون تومان رسيد و طلاي 24 عيار هم كه پيش از اين هم به كانال بالاتر صعود كرده بود، ديروز به قيمت حدود 6 ميليون تومان رسيد. سايت اتحاديه طلا و جواهر تهران نوشته است كه سكه طرح جديد اكنون (7 مهر ماه) به نرخ 46 ميليون و 100 هزار تومان رسيده است. سكه طرح قديم هم با نرخ 41 ميليون تومان به بازار عرضه مي‌شود.
برزو حق‌شناس، كارشناس بازارهاي مالي در گفت‌وگو با اكوايران مي‌گويد كه دو عامل قيمت طلا و سكه را در ايران تعيين مي‌كنند؛ نخست طلاي جهاني و سپس نرخ ارز. معمولا بازارساز سعي مي‌كند هنگام افزايش نرخ طلاي جهاني، قيمت دلار را در كشور كنترل كند تا موجب افزايش زياد طلا و سكه در كشور نشود.
او توضيح مي‌دهد: «هفته گذشته تحت تاثير اتفاقات لبنان و افزايش ريسك‌هاي سيستماتيك دلار صعودي شد و هر دو عامل تعيين‌كننده قيمت طلا و سكه به شكل كم‌سابقه‌اي صعودي شدند و طلا و سكه رشد كردند. در اين ميان، ربع سكه و نيم سكه حباب خالي كردند.»
اين كارشناس بازارهاي مالي ادامه مي‌دهد: «به نظر مي‌رسد اونس جهاني به روند افزايشي خود ادامه دهد و در مساله طلا و سكه در كشور هم احتمال سقف‌شكني جديد وجود دارد. حتي اگر در اين هفته سقف‌شكني انجام نشود، در هفته‌ها و ماه‌هاي آينده شاهد اين اتفاق هستيم. البته در اين ميان بايد منتظر ماند و مشاهده كرد كه بازارساز در اين شرايط چه واكنشي از خود نشان مي‌دهد.»
دلار، كانال عوض كرد
اما نكته آخر در جريان تحولات بازارها پس از تنش‌هاي جديد منطقه، تغيير كانال نرخ ارز در بازار آزاد بود كه از 60400 تومان به 61500 تومان انجام شد و بيش از هزار تومان افزايش قيمت در آن ديده مي‌شود. «واكنش سريع بازار» به عوامل اقتصادي و سياسي نشان‌دهنده عدم ثبات در بازار ارز است و بايد ديد كه آيا در 6 ماه پاياني امسال باز هم اين روند ادامه پيدا مي‌كند يا نه.
اما يك كارشناس بازارهاي مالي مي‌گويد حملات رژيم صهيونيستي به لبنان نيز اگرچه ممكن است بازارها را با نوساناتي روبه‌رو كند، اما افزايش قيمت ارز موقتي خواهد بود. علي‌اصغر جمعه‌اي در گفت‌وگو با ايسنا با اشاره به اين موضوع كه اثر شوك‌هاي سياسي اخير بر بازار ارز موقتي بود، تصريح كرد: افزايش يا كاهش نرخ دلار كه ناشي از تنش‌هاي سياسي باشد اثري موقت و كوتاه‌مدت دارد به عنوان نمونه حمله به سفارت ايران در دمشق و پاسخ ايران به رژيم صهيونيستي ازجمله تنش‌هاي سياسي يك سال اخير است كه آثاري كوتاه‌مدت بر بازار ارز داشت.
وي افزود: تجربه يك سال و نيم اخير در ايران نشان داد كه با وجود تعدد تنش‌هاي سياسي داخلي و خارجي، نرخ ارز در محدوده معيني نوسان داشت به عبارتي با مديريت مناسب بازارساز نرخ ارز بعد از هر تنش سياسي به خوبي تحت كنترل بود و نوسانات قيمتي ارز بعد از مدت كوتاهي از بين مي‌رفت و دلار به سطح قبلي خود بازمي‌گشت.
وي تاكيد كرد: در زمان تنش‌هاي سياسي مردم براي حفظ ارزش پول ترجيح مي‌دهند ريال خود را به ساير دارايي‌ها مانند طلا و ارز تبديل كنند؛ اما ارز مساله سياسي است و سرمايه‌گذاري در آن با ريسك همراه است كه مردم نيز به اين امر آگاه شده‌اند. جمعه‌اي با اشاره به اين موضوع كه اثر شوك‌هاي سياسي اخير بر بازار ارز موقتي بود، تصريح كرد: افزايش يا كاهش نرخ دلار كه ناشي از تنش‌هاي سياسي باشد اثري موقت و كوتاه‌مدت دارد به عنوان نمونه حمله به سفارت ايران در دمشق و پاسخ ايران به رژيم صهيونيستي ازجمله تنش‌هاي سياسي يك سال اخير است كه آثاري كوتاه‌مدت بر بازار ارز داشت.