سيما پروانه‌گهر
افتتاح كلينيك ترك بي‌حجابي خبري است كه روز گذشته با بازخورد زيادي مواجه شد. مطلبي كه رييس اداره زنان و خانواده ستاد امر به معروف استان تهران آن را اعلام كرده است.
طالبي‌دارستاني در اين باره گفته است كه براي نخستين‌بار در كشور به همت اداره زنان و خانواده ستاد امر به معروف، كلينيك ترك بي‌حجابي در تهران با هدف «درمان علمي و روانشناختي بي‌حجابي ويژه نسل نوجوان، جوان و بانوان جوياي هويت اجتماعي و اسلامي» افتتاح مي‌شود. اما طالبي‌دارستاني كيست و چه اطلاعاتي درباره وي وجود دارد.
طالبي‌دارستاني كيست؟
مهري طالبي‌دارستاني در سال‌هاي گذشته در برنامه ايران بانو حاضر شد و در گفت‌وگوي ويديويي درباره زندگي خود به عنوان «فعال زنان و فعال اجتماعي» صحبت كرد. او در همين گفت‌وگو تاكيد مي‌كند كه پدرش در دهه 60 ترور شده و فرزند شهيد ترور است. در همين گفت‌وگو طالبي‌دارستاني مي‌گويد كه همسرش در برهه‌اي در جنگ «دفاع از حرم» حضور داشته و خود او نيز در عرصه جنگ نرم فعال است.
خبرگزاري برنا در گزارشي درباره «جلال طالبي‌دارستاني» نوشته است كه «شهيد جلال طالبي غيورمردي كه به خاطر شرافت و دفاع از ارزش‌ها جانش را بر كف دستش گذاشت و در راه سربلندي و عزت ميهن و حفظ ارزش‌هاي انقلاب به شهادت رسيد».
پايگاه خبري 8 دي نيز درباره جلال طالبي‌دارستاني نوشته است: «شهيد «جلال طالبي‌دارستاني» در جمع‌آوري اسناد و مدارك مهم درباره برخي افسران خائن وابسته به ساواك كوشش زيادي كرد و در اين خصوص بارها به خدمت شهيد مظلوم بهشتي رسيد. شهيد جلال طالبي در خنثي‌سازي كودتاي نوژه نقش فعالي داشت و همچنين قاتلين جوانان سرداب خاني ييلاق دارستان رودبار و شهيد نواب صفوي، تيمسار شهنام و سرهنگ اعتمادي را به كمك دوستانش دستگير كرد و سرانجام در يك ماموريت پرخطر در تاريخ ۱۳ مهر ماه سال ۶۱ به درجه رفيع شهادت نائل شد.»
ازدواج نيمه مستقل
او در اين گفت‌وگو تاكيد مي‌كند كه در 16 سالگي ازدواج كرده و دخترش نيز در سنين نوجواني ازدواج كرده است. در همين گفت‌وگو طالبي‌دارستاني از ايده «ازدواج نيمه مستقل» دفاع و تاكيد مي‌كند كه «ما براي دخترم همين كار را كرديم. دامادم سن پاييني داشت و سربازي نرفته بود و شغل نداشت. ما پذيرفتيم به اين دليل كه ابتداييات لازم را داشتم. الان اخلاقيات حرف اول را مي‌زند . در دادگاه‌ها بحث مالي و اخلاقي هر دو مطرح است».
نيروي عبدالملكي، حامي جليلي
طالبي‌دارستاني در سال‌هاي پاياني دهه 90 به عنوان مسوول ميز زن و خانواده سپاه پاسداران انقلاب اسلامي تهران فعاليت داشته است. طي سال‌هاي اخير نيز او در شبكه ايكس يا همان توييتر سابق حضور داشت. محتواي مطالب منتشر شده در حساب كاربري او نشان مي‌دهد كه به سعيد جليلي راي داده و حامي او است. علاوه بر اين سابقه حضورش در وزارت كار در دوران وزارت حجت عبدالملكي و نحوه انتشار مطالب درباره او مشخص مي‌كند كه از نيروهاي نزديك به وزير دولت سيزدهم است.
طالبي‌دارستاني در دوران حجت عبدالملكي در وزارت كار سمت و پست و به عنوان مديركل بازرسي وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي فعاليت داشت. طالبي‌دارستاني در بهمن سال 1400 در پيام توييتري با انتشار تصاوير حجت عبدالملكي روز مرد را تبريك گفت كه اين مساله با واكنش رسانه‌ها نيز همراه شد.
او مهرماه سال گذشته از اين سمت كنار رفت. برخي رسانه‌ها اين جابه‌جايي را «كنار رفتن» و برخي «بركناري» خواندند.
مواضع مختلف طالبي‌دارستاني؛ از مخالفت با FATF تا مخالفت با آموزش فراگير مسائل جنسي
طالبي‌دارستاني در صفحه توييتر خود مطالبي در بيان ادله‌اش براي مخالفت با پيوستن ايران به FATF نوشته است. علاوه بر اين طالبي‌دارستاني چهره ثابت تجمعات اعتراضي به موضوعات بي‌حجابي يا آنچه «انحرافات فرهنگي مسوول ساخته» عنوان كرده است. بر اساس مطالب منتشر شده در حساب كاربري توييتر او، در ارديبهشت سال 1399 تجمعي در مقابل ساختمان قوه قضاييه برگزار شده است. طالبي‌دارستاني با انتشار تصاويري از اين تجمع نوشته است: «دست به دامن تنها مرجع رسيدگي به تخلفات كه با رسيدگي به مفاسد اقتصادي دل‌مان را گرم كرد و چشم اميدمان را اشكبار. سردار امشب شكايت مي‌برم به حضرت حيدر از انحرافات فرهنگي مسوول ساخته از فضاي مجازي افسارگسيخته، از محيط‌هاي مثلا فرهنگي مثل تئاتر و سينما، از نشر و پخش كتب مستهجن، از صدا و سيمايي كه الگو ساخته از مظاهر فساد، از مدارس و مهدهايي كه… از وقاحت دنباله‌دار مسوولان».
شهيندخت مولاوردي تصاويري به مناسبت روز خانواده منتشر كرده بود كه برخي كاربران فضاي مجازي محتواي آن را تبليغ همجنس‌گرايي مي‌خواندند. اين تحصن در چند روز برگزار شد و طالبي‌دارستاني با هشتگ «محاكمه مولاوردي» پيگير موضوع بود.
طالبي‌دارستاني همچنين در آذرماه سال 1397 در گفت‌وگويي با پايگاه خبري سديد گفته است كه «عمده انتقال جنس از طرق غيرجنسي است» و «اصرار براي آموزش‌هاي جنسي فراگير با هدف قبح‌زدايي از روابط نامشروع انجام مي‌شود».
او همچنين در اين گفت‌وگو مي‌گويد: «برخي به بهانه مبارزه با ايدز به دنبال قبح‌زدايي از عمل غيراخلاقي و قبيح زنا و اشاعه فحشا هستند. همين ديدگاه در مورد اعتياد نيز با انگ‌زدايي در پي رفع ايدز بود. حرف‌هايي كه امروز مبني بر تابوشكني و انگ‌زدايي از تن‌فروشان مطرح مي‌شود، زماني براي انگ‌زدايي از معتادان مطرح بود و گفته مي‌شد معتاد صرفا بيمار است نه مجرم.»
طالبي‌دارستاني در آبان سال 1400 در برنامه چراغ، از گروه اجتماعي شبكه 5 سيما به عنوان بانوي فعال و مددكار اجتماعي، كارشناس حوزه زنان و دانشجوي دكتراي مطالعات زنان، يكي از بانوان فعال جهادي و همچنين از فعالان حوزه فضاي مجازي، حاضر شده و در اين برنامه در ريشه‌يابي از عوامل وضعيت فعلي حجاب در جامعه با اشاره به نقش آحاد مردم اعم از مسوولان و متوليان فرهنگي، حوزه و روحانيت و متدينين جامعه در تامين سلامت رواني و امنيت افراد جامعه گفت كه «صرف‌نظر از نقش مسوولان كوتاهي و بي‌تفاوتي خود افراد نسبت به يكديگر اعم از اعضاي خانواده يا همنوعان خود، آسيب‌هاي جبران‌ناپذيري به ساختار خانواده و اجتماع وارد مي‌سازد. حوزه و روحانيت يا ديگر مسوولان نيز بايد بستر فرهنگ‌سازي را به سمتي ببرند كه آحاد مردم در تمامي عرصه‌ها قانونمدارانه عمل كنند.»
حالا اما آخرين اظهارات طالبي‌دارستاني در حوزه راه‌اندازي كلينيك ترك بي‌حجابي با بازخوردهاي مختلفي رو‌به‌رو شده است. بررسي گفته‌هاي اين مقام مسوول در ستاد امر به معروف و نهي از منكر چه مختصاتي از اين ايده و تصميم و تبعات آن به ما مي‌دهد.
انگيزه ستاد امر به معروف از راه‌اندازي كلينيك ترك بي‌حجابي؛ اجبار به زنان براي بي‌حجابي؟
انگيزه راه‌اندازي اين كلينيك مشخص نيست با اين وجود به گفته طالبي‌دارستاني اين تصميم بر اساس «مراجعات مكرر صورت پذيرفته به ستاد امر به معروف و نهي از منكر استان تهران از سوي خانواده‌ها و بانوان و دختران تهراني مبني بر وجود فشارهاي محيطي و ساير عوامل كه منجر به اجبار انتخاب پوشش خارج از حدود حجاب شرعي شده» اتخاذ شده است. به بيان روشن‌تر و بر اساس گفته‌هاي اين مقام مسوول در ستاد امر به معروف و نهي از منكر، گروهي از زنان به ستاد امر به معروف مراجعه و اذعان كرده‌اند كه براي بي‌حجاب شدن تحت فشار هستند!
طالبي‌دارستاني با طرح اين موضوع گفته است كه پس از بررسي‌هاي تخصصي و جلسات كارشناسي به عمل آمده تصميم بر آن شد كه اولين كلينيك تخصصي مشاوره و حمايت از بازگشت به حجاب با عنوان «كلينيك ترك بي‌حجابي» در تهران راه‌اندازي شود.
در همين گام اول به نظر مي‌رسد مفهوم و رسالت راه‌اندازي اين كلينيك با آنچه طالبي‌دارستاني درباره نحوه كار آن توضيح داده، در تضاد است. بر اساس ايده طراحان راه‌اندازي اين كلينيك، قرار است خدمات به گروهي كه در معرض بي‌حجابي و آنچه «اجبار براي بي‌حجاب شدن» خوانده شده، ارايه شود در حالي كه برداشت از عبارت «كلينيك ترك بي‌حجابي» اين است كه بي‌حجابي به مثابه يك مرض و بيماري و حتي نوعي از اعتياد در نظر گرفته شده است كه براي آن مصداق كلينيك براي ترك راه‌اندازي مي‌شود.
از اين جهت شيوه تعريف مركز مدنظر ستاد امر به معروف با رسالت تعريف شده براي آن در گام نخست داراي تعارض معنايي و اشكال شكلي است.
مخاطب كلينيك بي‌حجابي چه كساني هستند؟
«اين مركز به عنوان بخشي از نقشه جامع راهبردي «زيست بوم غيرت، حيا، عفت، حجاب» با رويكرد فرهنگي نوين و با هدف ارايه خدمات روانشناختي، مشاوره‌اي و مددكاري به افرادي كه تمايل به رعايت حجاب دارند و ممكن است به دليل فشارهاي اجتماعي يا تاثيرات محيطي در اين زمينه دچار چالش شده باشند، طراحي و به مرحله اجرا رسيده است».
طالبي‌دارستاني همچنين گفته است كه در اين مسير تاكيد بر حفظ شأن و شخصيت بانوان گرامي است، بنابراين جلسات مشاوره و حمايت روانشناختي در اين كلينيك به صورت كاملا محرمانه، با لحاظ تصميم مراجعان و در محيطي غيرقضاوتي برگزار مي‌شود تا بانوان مراجعه‌كننده با اطمينان خاطر و امنيت رواني كامل بتوانند دغدغه‌ها و مسائل خود را بيان كنند.
نقشه «زيست بوم غيرت، حيا، عفت، حجاب» چيست؟
ارديبهشت ماه سال جاري، در شرايطي كه دولت سيزدهم با سرپرستي محمد مخبر در حال فعاليت بود، اداره عفاف، حجاب و خانواده ستاد امر به معروف استان تهران از اجراي «زيست بوم غيرت، حيا، عفت، حجاب» در اين استان با ۷ اقدام راهبردي خبر داد و اعلام كرد كه اين نقشه به «حل معضل عفاف و حجاب» مي‌پردازد.
ستاد امر به معروف و نهي از منكر تهران در اول ارديبهشت ماه سال جاري با اعلام اين خبر توضيح داده بود كه در اين راستا با محوريت قرار دادن ۱۲ وظيفه ستاد امر به معروف و نهي از منكر مندرج در قانون حمايت از آمران به معروف و ناهيان از منكر به علاوه ۱۱ وظيفه مندرج در مصوبه ۴۲۷ شوراي عالي انقلاب فرهنگي، هفت اقدام راهبردي كلان، طراحي و اجرا شده است. بر اساس اعلام اين ستاد، «اين اقدامات در محور‌هاي پايش و پژوهش، رصد و نظارت، آموزش و تربيت، تفريح و تفرج، آگاهي‌بخشي و اطلاع‌رساني، تبيين و تبليغ، حمايت و پشتيباني از تشكلات مردمي و شورا‌هاي دستگاهي در «زيست بوم غيرت، حيا، عفت، حجاب» با رويكرد نوين و تخصصي به شيوه‌اي بديع در روند اجرا قرار گرفته است».
خدمات كلينيك ترك بي‌حجابي؛ تقويت مهارت رواني براي مقابله با حجاب و افزايش آگاهي
آن‌گونه كه از صحبت‌هاي طالبي‌دارستاني برداشت شده است، برنامه‌هاي اين كلينيك شامل «دوره‌هاي آموزشي با حضور اساتيد مجرب در زمينه فلسفه و ارزش‌هاي حجاب، نقش آن در تقويت هويت فردي و مهارت‌هاي رواني براي مقابله با فشارهاي پنهان اجتماعي» است. اين دوره‌ها به منظور افزايش آگاهي و تقويت توانايي تصميم‌گيري افراد برگزار مي‌شوند و به افراد كمك مي‌كنند تا با تكيه بر ارزش‌هاي انساني خود، با چالش‌هاي پيرامون حفظ حجاب در محيط‌هاي مختلف اجتماعي مواجه شوند و از سوي ديگر، اين مركز با هدف بهبود سلامت روان افرادي كه به دليل عدم انطباق با محيط‌هاي اجتماعي دچار استرس يا تناقض دروني شده‌اند، برنامه‌هاي كارگاهي با رويكرد تقويت خودباوري و پذيرش تفاوت‌ها را در دستور كار دارد.
طالبي‌دارستاني در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود گفته است كه در اين راستا خانواده‌ها نيز مي‌توانند از خدمات مشاوره اين كلينيك بهره‌مند شوند تا با ايجاد همدلي و حمايت، به عزيزان خود كمك كنند تا در مسير تصميمات فرهنگي و شخصي خود، از نظر رواني و محيط تربيتي پشتيباني شوند و اين كلينيك با همكاري سازمان‌هاي فرهنگي و اجتماعي شروع به كار خواهد كرد و در نظر دارد تا با تمركز بر ارزش‌هاي اسلامي و ايراني، فضايي براي آگاهي‌بخشي و حمايت از انتخاب آگاهانه پوشش سالم فراهم آورد.
به نظر مي‌رسد كه كلينيك ترك بي‌حجابي يكي از هزاران سياست و طرحي است كه در سال‌هاي اخير به خصوص بعد از رخدادهاي پاييز 1401 در اتاق فكر‌هاي طيفي از جريان اصولگرا قرار گرفته و حالا توسط ستاد امر به معروف و نهي از منكر در حال پيگيري است. فارغ از اينكه گوينده طرح - طالبي‌دارستاني- چه اندازه در ايده‌پردازي اين طرح دست دارد، اما بيش از هر چيزي جنس و چشم‌انداز شبيه طرح‌هاي حجت عبدالملكي است؛ شبيه لامبورگيني ملي يا ايجاد شغل با يك ميليون تومان.
شايد اظهارات عبدالملكي مخالفان و موافقان خود را داشت؛ شايد از نظر عده‌اي اظهاراتي با رنگ و بوي آوانگاردي در حوزه اداري و مديريتي بود، اما در عرصه عمل نتيجه و اثر خود را در زمان وزارت ايده‌پرداز اين تئوري‌ها نشان داد. حالا اما ايده كلينيك طرح بي‌حجابي در شرايط فعلي جامعه بايد با دقت بيشتري قبل از اجرا مورد بررسي قرار بگيرد.
حتي از منظر بسياري از اصولگرايان اين شيوه‌هاي برخورد بي‌حجابي تنها به تنش‌زايي منجر شده است. سلام غلامعلي حدادعادل بعد از رخدادهاي پاييز 1401 در رسانه ملي به زنان كم حجاب- نه بي‌حجاب- نشان داد كه نوع مواجهه طيف‌هاي سياسي اصولگرا و جريان راست نيز درباره موضوع حجاب متفاوت شده است. با اين وجود اصرار و پيگيري براي طرح چنين ايده‌هايي در حوزه حجاب بيشتر شبيه نواختن سرنا از سر گشاد آن است.