به سبك و سياق حماسه‌هاي هاليوودي
فرزانه متين
الكساندر دوما كه ملقب به سلطان پاريس بود به خاطر رمان‌هاي ماجراجويانه فراوانش به يكي از مشهور‌ترين نويسندگان فرانسوي تبديل شد. وي شاهكارهاي زيادي از جمله «سه تفنگدار» و «كنتِ مونت كريستو» از خود به جاي گذاشت.او رمان كنتِ مونت كريستو را در سال ۱۸۴۴ با محوريت انتقام نوشت كه در قرن ۲۰و ۲۱، اقتباس‌هاي تلويزيوني و سينمايي از اين كتاب شد.حتي آثاري كه در آن روي مهره انتقام مي‌چرخيد، با الهام از اين كتاب به تصوير در آمد و به صورت غيرمستقيمي تاثير خود را برجاي گذاشت.اين رمان بر اساس يك واقعيت جنايي، تاريخي و عشقي در تاريخ فرانسه نوشته شد .داستان به اواخر سلطنت ناپلئون (۱۸۱۵) و در واقع تبعيد اولش باز مي‌گردد.
داستان كنتِ مونت كريستو درباره ملواني به نام ادموند دانتس است كه توسط بهترين دوستش به نام «فرناند» به خيانت متهم مي‌شود، چراكه فرناند قصد ازدواج با نامزد دانتس، مرسدس را داشت.از اين رو هنگامي كه ناپلئون به تبعيد اوليه رفته او را به جرم همكاري با ناپلئون در شب عروسي‌اش به زندان مي‌اندازند و دانتس تقريبا ۱۴ سال در زندان، عمرش را سپري مي‌كند. البته تنها فرناند در زنداني شدن او مقصر نبود، بلكه رقيب تجاري ادموند، به نام دانگلار و يك قاضي جوان و جاه‌طلب به نام ويلفور در زنداني شدن او دست داشتند.دانتس در زندان با آشنايي با يك كشيش ايتاليايي به نام آبه فار از گنجي در جزيره مونت كريستو خبر‌دار مي‌شود و هنگام فرار ادموند با او، كشيش مي‌ميرد.سرانجام دانتس گنج را پيدا مي‌كند و صاحب اين جزيره مي‌شود و ديگران، او را به نام كنت مونت كريستو مي‌شناسند .ادموند وارد محافل اشراف‌زادگان پاريس مي‌شود تا از سه دشمن خود انتقام وحشتناكي بگيرد.
از سال ۱۹۱۲ تاكنون از اين رمان شاهكار، اقتباس‌هاي زيادي شده است.البته بهترين اقتباس آن يك ميني‌سريال چهار قسمتي فرانسوي-ايتاليايي به كارگرداني ژوزه دايان است كه هر قسمت آن شامل ۱۰۰ دقيقه بود و از تلويزيون ايران نيز پخش شد كه ژرار ژاوير مارسل دوپاريو از بازيگران مشهور فرانسوي در نقش ادموند دانتس در اين سريال بازي كرد و با استقبال خوبي هم رو‌به‌رو شد.
فيلم كنت مونت كريستو۲۰۲۴ با كارگرداني مشترك الكساندر دولاپتولير و متيو دلاپورته با بودجه ۴۲/۹ ميليون يورويي ساخته شد و در هفتاد و هفتمين جشنواره بين‌المللي فيلم كن به نمايش در آمد و بعد از آن در ۲۸ ژوئن توسط كمپاني pathe در سينماهاي فرانسه اكران شد مورد استقبال فرانسوي‌ها قرار گرفت.دكورهاي مجلل، لباس‌هاي پر زرق و برق و جلوه‌هاي ويژه پيشرفته، آثار كلاسيك را به سينماي فرانسه بازگرداند.سپس در امريكا، انگليس، كانادا، استراليا، برزيل، ايتاليا، آلمان، بلژيك و ساير كشورهاي همزمان به صورت اينترنتي منتشر شد.
فيلم كه به سبك و سياق حماسه‌هاي هاليوودي دوران طلايي ساخته شده بود، نتواست در سه ساعت محتواي زيادي را چون رمانش پوشش دهد.در صورتي كه مي‌توانست با همين اقتباس مانند فيلم سه تفنگدار كه در دو قسمت ارايه شد، در اين زمينه موفق عمل كند.سه تفنگدار نشان داد كه فرانسوي‌ها مي‌توانند در نمايشگري با امريكايي‌ها رقابت كنند.
هنرمنداني چون پير فيني، پيرفرانچسكو فاوينو، آنانيس دموستيه، لوران لافيت، آنا ماريا وارتولومي و اسكار ليزيج در اين اثر به ايفاي نقش پرداختند.
همان‌طور كه ذكر شد تمركز اين فيلم مانند رمانش روي انتقام است در واقع به جاي پاياني خوش، شروعي خوش را به مخاطبان هديه مي‌دهد.دانتس را با قسم خوردن به انتقام، آنچه از عشق مي‌شناخت، خفه كرد.اين اقتباس گران‌قيمت سينمايي كه در واقع تلاشي بود براي بازخواني يك اثر كلاسيك مخاطبانش را به دو دسته تقسيم كرد:
يك دسته از مخاطباني كه اين رمان را خوانده‌اند و با خط زماني-روايي دوما از طريق دانتس با اين اثر ارتباط برقرار كرده‌اند.اين دسته با تماشاي اين فيلم نااميد و از همان ابتدا تبر به ريشه فيلم مي‌زنند.دسته دوم بينندگان، فيلم را صرفا به دليل سرگرمي تماشا كرده‌اند و فقط مي‌خواهند لذت ببرند و اقتباس چندان اولويتي براي آنها ندارد.
اما شاهكار دوما در قالب تصوير، از همان ابتدا، گويي به اين اثر ادبي توهين مي‌كند.در فيلم، بسياري از برش‌هاي مهم داستان را نمي‌بينيم، شكل فرار ادموند از زندان، رفتن او به ايتاليا، دنياي سياه انتقام و بسياري از نكات ريز ديگر.
برخي كاراكترها مانند هايده، مرسدس و آندره دچار نوعي ناهمگوني با روايت هستند و نمي‌توانند مخاطب را درگير كنند.شخصيت‌هايي كه بايد چند بعدي باشند در اين اثر فقط يك بعد دارند و تبديل به يك كاراكتر نمي‌شوند.از خصوصياتي كه الكساندر دوما در مورد افراد تعريف كرده، سازنده ما را دور مي‌كند.البته نبايد از اين امر غافل شد كه كنت مونت كريستو ۲۰۲۴ يك اقتباس آزاد تجاري است.
همچنين نخستين تجربه فيلم تجاري اين دو كارگردان.
اين روايت سلاخي شده مورد تبع سينماي سرگرم‌كننده نازل است و ما را از كتاب كاملا دور مي‌كند.عملا قضيه عشق و انتقام در اين اثر به تصوير مضحكي درآمده است و قياس منطقي در آن جايي ندارد، اما فيلم توانست مخاطب را تا پايان قصه درگير كند، اما از مفاهيم فلسفي مورد نظر دوما به دور ماند و آن چيزي را تحويل سينما داد كه تماشاگران مي‌خواستند.
البته نبايد از بازي درخشان پير فيني در نقش ادموند دانتس بگذريم.او در اين اثر، خودِ ادموند طبق آنچه دوما در كتاب وصف كرده، بود و فيني به خوبي توانست از پس اين نقش برآيد.