مشکلات تهران و واشنگتن!

صنم وكيل، مدير برنامه خاورميانه و شمال آفريقا در چتم هاوس لندن در گفت‌وگويي با وال‌استريت ژورنال مدعي شد كه ايران احتمالا چالشي جدي را تجربه مي‌كند. اين تحليلگر در ادامه ادعا كردكه اين وضعيت ممكن است تهران را به مذاكره براي دستيابي به توافقي با غرب ترغيب كند. در همين راستا نشريه وال‌استريت ژورنال با انتشار گزارشي مدعي شد ، به نظر مي‌رسد شرايط كنوني اقتصاد ايران نگراني‌هاي جدي را براي مقامات اين كشور ايجاد كرده است. به گونه‌اي كه علي ربيعي، مشاور امور اجتماعي پزشكيان در اين رابطه گفت كه نسل‌هاي جوان‌تر ايراني اكنون در حال رد كردن انزواي اقتصادي و محدوديت‌هاي اجتماعي هستند كه در سال‌هاي اخير ايران را تحت تأثير قرار داده است. ربيعي پيش از اين نيز گفته بود كه اين شرايط مي‌تواند اعتراضاتي را به دنبال داشته باشد چرا كه تحريم‌هاي طولاني‌ مدت به‌طور قابل توجهي احساس نااميدي را حاكم كمك كرده و زخم‌‌هاي عميق اجتماعي و سياسي به جا گذاشته است. اين در حالي است كه به ادعاي اين نشريه دولت مسعود پزشكيان ضمن تعريف استراتژي تازه براي عبور از تحريم‌ها، براي خروج از بن‌بست هسته‌اي ايران در سال جديد و راه‌هاي مقابله با كمپين فشار ترامپ، گزينه‌هايي را لحاظ كرده است. در همين راستا سفر عباس عراقچي به چين و ديدارش با وانگ‌يي همتاي چيني‌اش يكي از گزينه‌ها است. عراقچي پس از رايزني‌ها در پكن، طي اظهاراتي كه از صدا و سيما پخش شد، بدون توضيح بيشتري گفت: «سال 2025 سال مهمي براي موضوع هسته‌اي ايران خواهد بود».چين در حال حاضر بزرگ‌ترين خريدار نفت ايران است و يكي از پنج عضو دايمي شوراي امنيت است كه بخشي از توافق هسته‌اي سال 2015 است. پيش‌بيني مي‌شود با نزديك شدن به ضرب‌الاجل قطعنامه 2231 در اكتبر آتي، فشارهاي غرب بر تهران به ويژه زير چتر آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، افزايش يابد. از سوي ديگر، ايران دونالد ترامپ را در برابر خود خواهد داشت كه ماه آينده كار خود را به عنوان رييس‌جمهور ايالات متحده آغاز خواهد كرد. در عين حال نگاه‌ها به تنش‌ بين اسراييل و ايران جلب خواهد شد كه چند فصل پرنوسان را پشت سر گذاشته است. 
وال استريت ژورنال در بخش ديگر گزارش ادعايي‌اش آورد، هم دولت آينده ترامپ و هم تهران پيام‌هاي متفاوتي درباره اينكه آيا پس از 20 ژانويه به دنبال رويارويي هستند يا نوعي تفاهم ديپلماتيك، پيام‌هايي را رد و بدل كرده‌اند. ترامپ وعده داده كه مانع از عبور ايران از آستانه گريز هسته‌اي شود. يكي از منابع نزديك به رييس‌جمهوري منتخب مدعي است كه آنها استراتژي «فشار حداكثري» را احيا خواهند كرد و گام‌هايي براي توقف پيشروي هسته‌اي برمي‌دارند. اين در حالي است كه به باور گروهي از ناظران اما ايران همچنان مي‌تواند با بهره‌برداري از توان محور مقاومت؛ گروهي كه از حاميان اين كشور در خاورميانه قلمداد مي‌شود، ائتلاف غيررسمي تحت رهبري خود را تعريف كرده و بدين طريق توان بازدارندگي‌اش را افزايش دهد؛ هرچند كه به ادعاي اين گروه محور مقاومت بالاخص بعد از تحولات شام درگير فعل و انفعال‌هاي خاورميانه است. سقوط دولت بشار اسد در سوريه در دسامبر معادلات خاورميانه را پيچيده‌تر كرده است. به ادعاي وال‌استريت ژورنال اكنون ايران از فعل و انفعال‌هاي مقاومت مستقر در عراق و يمن حمايت مي‌كند؛ اين در حالي است كه پايگاه‌هاي اين متحدان از اهداف‌شان فاصله‌هاي زيادي دارند كه اين مي‌تواند محدوديت‌هايي را براي اثربخشي حملات گروه‌ها ايجاد كند. به ادعاي گروهي از ناظران تمامي اين تحولات در فضايي رخ مي‌دهد كه تهران در حال آماده شدن براي جدالي احتمالي با دونالد ترامپ رييس‌جمهور جمهوري‌خواه امريكا است. چرا كه اين فرضيه همچنان براي تيم ترامپ مطرح است كه ناكامي‌هاي واشنگتن در سال‌هاي گذشته نگراني‌ها درباره پيشرفت برنامه هسته‌اي ايران را افزايش داده است. وال استريت ژورنال در ادامه مدعي شد، براي ماه‌ها، مقامات ايراني صراحتا اعلام كردند كه اگر موجوديت ايران هدف تهديد ادعايي قرار بگيرد، ممكن است در مسير تغيير دكترين هسته‌اي قرار بگيرند. همين موضع‌گيري موجب شده تا برخي از چهره‌هاي راديكال و شاهين‌هاي ضد ايراني از ترامپ بخواهند تا سايت‌هاي هسته‌اي ايران را هدف قرار دهد؛ گزينه‌اي كه گروهي ديگر آن را پرهزينه قلمداد كرده و مي‌گويند توسل به اهرم نظامي براي واشنگتن هولناك است. در شرايطي كه گروهي از ناظران احتمال اعمال تحريم‌هاي جديدي از سوي ايالات متحده را بيشتر مي‌دانند عباس عراقچي وزير امور خارجه كشورمان روز جمعه اعلام كرد كه تهران آماده است بدون تأخير مذاكرات هسته‌‌اي را از سر بگيرد مشروط به اينكه تحريم‌ها لغو شوند. اين در حالي است كه او در ماه نوامبر نيز گفت كه پيشرفت برنامه هسته‌اي تهران نشان مي‌دهد كه اين كشور مي‌تواند با هرگونه اعمال محدوديت‌هاي جديد ادعايي كنار بيايد. عراقچي اين را هم گفت كه فشار حداكثري  كه در دولت اول ترامپ پيگيري شد موجب مقاومت حداكثري شد و به شكست حداكثري براي ايالات متحده منجر گرديد. اكنون اما به نظر مي‌رسد كه براي رسيدن به توافق، هر دو طرف بايد از تنش‌ها فاصله بگيرند. به گفته مقامات سابق ترامپ، رويكرد احتمالي ترامپ در قبال ايران احتمالا تحت تأثير عوامل مهمي قرار خواهد گرفت. نمونه بارز آن اينكه ايرانيان همچنان ترور سردار شهيد قاسم سليماني در دولت اول دونالد ترامپ را فراموش نكرده‌اند. صنم وكيل در انتهاي گفت‌وگوي خود با وال استريت ژورنال گفت كه اكنون فقط يك روزنه باريك وجود دارد كه به واسطه‌اش ايران تمايل به مذاكره خواهد داشت و از طرفي ترامپ نيز شخصيتي معامله‌گر دارد اما واقعيت اين است كه زمان به نفع ترامپ نيست. شاهين‌هاي امريكايي در اردوگاه ترامپ خواهان مذاكراتي ميان ايران و ايالات متحده هستند كه ممكن است تهران آماده پذيرش چنين مذاكره‌اي نباشد، بنابراين احتمالا شرايط سختي پيش روي طرفين قرار خواهد گرفت.