نکوداشت مهندس احمد خرم و نگاه دوستان و همراهان
اشرف بروجردي
نه هر كه چهره برافروخت دلبري داند/ نه هر كه آينه سازد سكندري داند/ نه هر كه طرف كله كج نهاد و تند نشست/ كلاه‌داري و آيين سروري داند
با مهندس خرم در دوره اصلاحات در وزارت كشور آشنا شدم، آشنايي كه زياد از آن آموختم. در مديريت، در نگاه ژرف و عميق نسبت به آينده كشور، در تلاش براي توسعه همه‌جانبه در اين سرزمين، در مدارا با ديگران براي پيشرفت امور در حسن خلق هنگام تعامل با ديگران و... او هوشمند است، هوشمندانه تصميم مي‌گرفت و عمل مي‌كرد. اينك گرد هم آمده‌ايم تا با يادآوري و بازخواني صفات و خلقيات اقدامات و تصميمات مهندس خرم باز هم بياموزيم، بياموزيم كه همواره بايد بدانيم و آگاه باشيم و مشورت كنيم تا بتوانيم تصميم بجا بگيريم و عمل كنيم. بدانيم كه داشته‌ها و اندوخته‌هاي‌مان بايد افزون شود اگرچه تا حدودي از آن بهره‌منديم. يكي از داشته‌ها و سرمايه‌هاي‌مان، سرمايه انساني است. انسان‌هاي نخبه، توانمند، انديشمند، هوشمند و كارآ. به ويژه در ميان نسل جوان، مهندس خرم يكي از سرمايه‌هاي ارزشمندي است كه اندوخته‌اش را صرف توسعه ايران قرار داد. توسعه‌اي فراگير كه اعتلاي ايران را مي‌توانست رقم بزند. او در هر مديريت و مسووليتي كه قرار مي‌گرفت سرآمد مي‌شد، چون به مسووليت‌پذيري به عنوان يكي از شاخص‌هاي توسعه پايبند بود. همان طور كه مي‌دانيد توسعه داراي ابعاد گوناگون و اهداف وسيع است. از پايداري توسعه گرفته تا متوازن بودن و همه‌جانبه بودن آنكه مفهومي گسترده به توسعه داده است، جناب مهندس خرم با نگاهي جامع و تلاشي افزون مي‌كوشيد تا تصميمات و عمليات اقداماتش همه ابعاد توسعه را در نظر داشته باشد به‌ويژه در حفظ ثبات اجتماعي و فرهنگي. نمونه آن در پافشاري بر برگزاري انتخابات شوراها و شكل‌گيري آنها بود، با اين باور كه شكل‌گيري شورا مي‌تواند قدرت را در لايه‌هاي اجتماعي توزيع كند. به عبارت ديگر تلاش براي تحقق يكي از اصول قانون اساسي كه رييس‌جمهور محترم وقت جناب آقاي خاتمي بر اين باور بود كه اصول معطل مانده قانون اساسي بايد محقق شود بالاخره ايشان توانست مديران ذي‌ربط را متقاعد كند كه شكل‌گيري شوراها مي‌تواند از رفتن به سمت حاكميت يك راي بر راي اكثريت جلوگيري كند و اين امر محقق شد. در ايران براي دستيابي به توسعه پايدار بر اساس سند چشم‌انداز ١٤٠٤ جايگاه اول اقتصادي، علمي و فناوري در سطح منطقه با متوسط رشد ۸ درصد هدف‌گذاري شده است. در سند چشم‌انداز 20 ساله ايران اهداف و راهبردهاي بلندمدت براي توسعه كشور به نمايش گذاشته شده، چنانچه از مديران توانمندي همچون مهندس خرم فارغ از هر نوع جهت‌گيري بهره‌مند مي‌شديم اين هدف محقق مي‌شد كه متاسفانه با حذف بسياري از اين مديران توانمند امكان تحقق توسعه پايدار، متوازن و همه‌جانبه را از دست داديم. از مردم همدان شنيدم كه مي‌گفتند در دوران پس از انقلاب اين مهندس خرم بود كه به آبادي اين استان مي‌انديشيد و بسياري از ساختارهاي شهري و حفظ و نگهداري آثار باستاني مرهون مديريت شهري ايشان است كه در آن دوران به آن اهتمام مي‌ورزيد.
به ياد بياوريد اقدامات مهندس خرم در جايگاه وزارت راه، مسكن و شهرسازي در راه‌اندازي فاز اول فرودگاه امام خميني را و برخوردهاي خودسرانه‌اي كه با ايشان صورت گرفت. ماجرا از اين قرار بود كه براي احداث فرودگاه امام خميني زميني به وسعت ۱۳ هزار هكتار لحاظ شده بود. در آن موقع سپاه بر اين باور بود كه بايد يك پايگاه هوايي نظامي به اندازه ۲ هزار هكتار در داخل اين ۱۳ هزار هكتار ايجاد شود. مهندس خرم اين را نپذيرفت و نهايتا يادداشتي از رهبري گرفت كه پايگاه نظامي نبايد در كنار فرودگاه بين‌المللي احداث شود، لذا اقدام به ساخت آن كرد. اما در روز افتتاح سپاه با وارد كردن تانك‌ها در وسط باند فرودگاه آن هم در هنگام take off هواپيماي اماراتي مانع از اين افتتاح شد كه مبادا به نام دولت اصلاحات اين مهم انجام بگيرد و اين امر موجب تاخير راه‌اندازي فازهاي بعد شد كه مي‌توانست فرودگاهي آبرومند را ايجاد كند و او را در مقام مديريت به اتمام رساندن اين پروژه ناكام گذاشتند. امروز شما اين مهم را در فرودگاه‌هاي امارات و قطر شاهد هستيد و ايران از آن محروم شد. امان از آنهايي كه به توسعه ايران نمي‌انديشند، بلكه به جيب‌هاي خود مي‌انديشند. موضوعي كه 40 سال است در ساخت مصلاي امام خميني تهران شاهد هستيم و هنوز برپا نشده است.
خاطره ديگري كه از ايشان به ياد دارم، موضوع انتقال پادگان‌ها به بيرون شهر بود كه زماني وزير كشور دستور داده بود اين مهم صورت بگيرد. به نقل از خودشان عرض مي‌كنم كه خارج كردن پادگان ها به بيرون شهرها با اعمال فشار سپاه همواره همراه بود چه در تهران - در خيابان سئول - كه البته محدود شد ولي حذف نشد. ايشان مي‌فرمايند آقاي محسن رضايي يك روز تعداد زيادي از نيروهاي نظامي سپاه را به آنجا آورد و مانع از خروج پادگان از شهر شد. اما در ساير مناطق كشور مثل خرم‌آباد و جاسك موفق به خروج پادگان و مناطق نظامي از شهر شد.
غلام همت آن رند عافيت سوزم
كه در گدا صفتي كيمياگري داند
در پس همه اين تلاش‌ها و اقدامات مهندس خرم عشق به بهبود حال مردم و سربلندي ايران داشت شايد بتوان از قول حافظ براي او چنين نوشت:
عاشق شو ار نه روزي كار جهان سرآيد
ناخوانده نقش مقصود از كارگاه هستي
و ما امروز در اينجا گردهم آمده‌ايم تا آموزه‌هاي‌مان را با صفات، خصال و اقدامات اين انسان شريف محك بزنيم و به او خسته نباشيد بگوييم و طول عمر با عزتش را آرزو كنيم.
به اميد روزي كه ايران سرفراز بتواند از همه اين سرمايه‌هاي عظيم كه امروز در قامت جوانان رشيد، نخبه و توانا در جاي‌جاي اين سرزمين مي‌توانند شكوفا شوند و چه بسا هستند اما ديده نمي‌شوند، مورد عنايت قرار بگيرند و رشته مديريت‌ها را در اختيار بگيرند تا بتوانند همچون مهندس خرم زمزمه كنند:
به جهان خرم از آنم كه جهان خرم از اوست
عاشقم بر همه عالم كه همه عالم از اوست
والسلام علی عبادا... الصالحين
معاون اجتماعي و شوراهاي وزارت كشور در دوران اصلاحات و عضو هيات علمي پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي، بهمن ١٤٠٣