دروازه تحولات خوشنويسي ايراني
مريم آموسا
امروز كه چهار سال از ثبت خط تعليق مي‌گذرد شايد بتوان گفت خط تعليق احيا شده و رونق گرفته است از ابتداي دهه 90 كه حجت اماني نگراني خود را از فراموشي خط تعليق در رسانه‌ها اعلام كرد و پس از آن كوشيد تا كنگره ملي خواجه اختيار منشي را در گناباد برگزار كند روز به روز شكسته‌نويسان و خوشنويسان بيشتري به خط تعليق علاقه‌مند شده و آن را مشق مي‌كنند.
اماني از دهه 80 تمركز خود را بر بازنويسي و واكاوي زيباشناسي خط تعليق گذاشت و توانست سخنراني‌ها و نمايشگاه‌هاي متعددي در ايران و بيشتر خارج از كشور در اين زمينه برپا كند و با جمع‌آوري مستندات و پژوهش‌ها‌ي لازم، پرونده خط تعليق را جهت ثبت ملي به وزارت ميراث فرهنگي و گردشگري ارايه داد كه پس از تاييد و دفاعيه، خط تعليق به شماره«2866 » براي ايرانيان در فهرست آثار ناملموس و معنوي ثبت گرديد. او باور دارد كه اصطلاح احياء يك خط به معني تنها بازنويسي آن خط نيست بلكه بازشناسي و فهم قابليت‌هاي زيباشناختي و كاربردي جديد آن و همچنين توسعه چند‌جانبه‌اش در جامعه معاصر است كه حيات آن را ادامه مي‌دهد. براساس اسناد موجود اين خط حدود يك قرن مورد توجه بود، اما پس از ابداع خط نستعليق و شكسته اين خط رونق خود را از دست داد، با اينكه به حيات خود ادامه داد، اما همواره زير سايه دو خط قدرتمند نستعليق و شكسته كنار ماند. در واقع اين شيوه اولين نوع خوشنويسي بود كه براي خط پارسي ابداع شد و در آن علامت‌هاي زير و زبر و پيش به‌كار نمي‌رفت. تعليق خطي پيچان، تودرتو و متصل به‌هم است و كلمات و حروف در آن يكنواخت نوشته نمي‌شوند، يعني اندام حروف گاهي بزرگ و گاهي ريزند. خط تعليق داراي گردش زياد، حروف مدور و قابليت فراوان در ارايه تركيب‌هاي متنوع را دارد. خط تعليق خطي است كه قوت و ضعف (از اصطلاحات خوشنويسي) با شدت بيشتري در كنار هم قرار گرفته‌اند كه اين تضاد بر جنبه زيبايي آن افزوده است. يكي ديگر از دلايل پيچيدگي اين خط عدم خوانش سريع آن بوده تا حالت رمزگونگي پيام حفظ شود از اين رو اين خط مختص به طبقه دبيران و منشيان درباري بوده و توسط آنان نيز به‌صورت كد قابل شناسايي و خوانش آسان بوده است. در واقع مي‌توان گفت خط تعليق خط گذار است بدين معني كه ايرانيان با اين خط به تدريج زمينه را براي شكل‌گيري خط نستعليق يا نسخ تعليق فراهم آوردند.