تولدي ديگر براي ايران
علي خرم ٭
زماني كه يك كشور از شوراي امنيت قطعنامهاي دريافت ميكند به عنوان تهديد براي صلح و امنيت جامعه بينالملل معرفي ميشود، يعني بر اساس بند هفت منشور قطعنامه سازمان ملل متحد آن كشور خاطي است در نتيجه ديگر كشورها سعي ميكنند از آن فاصله بگيرند، چراكه اگر به ارتباط خود با آن كشور ادامه بدهند خودشان هم به عنوان حامي تهديد محسوب ميشوند، به همين دليل در دوره تحريم ايران بسياري از تندروهاي امريكايي و حتي دولت امريكا با تماس با كشورهاي آسيايي و اروپايي آنها را تهديد ميكردند كه اگر با كشور ايران ارتباط داشته باشيد به عنوان حامي تهديد صلح و امنيت جامعه بينالملل شناخته و به ليست كشورهاي تحريم شده اضافه ميشويد. به اين ترتيب با معرفي ايران به عنوان كشوري كه از شوراي امنيت6 قطعنامه دريافت كرده است ديگر كشورها را از ارتباط با ايران ميترساندند.
حال اگر كشوري كه در ليست تحريمها بوده بتواند نظر مجامع بينالملل را به خود جلب كند و سوءتفاهمها را از بين ببرد منجر به برداشته شدن تدريجي نگاه منفي همه كشورها به خود ميشود، به اين ترتيب فضاي كشور تحريم شده تغيير اساسي ميكند. اين در حالي است كه اين خروج بدون جنگ و خونريزي و درگيري نظامي حاصل شده كه در نوع خود بسيار حايز اهميت است. در مورد وضعيت كنوني ايران بايد گفت كه با حصول توافق هستهاي، ايران به جايگاه پيشين خود بازگشت، جايگاهي كه از نظر جوامع بينالمللي ايران را يك كشور داراي فرهنگ و تمدن غني، ارزشمند و داراي مردمي صلحدوست و مطلوب ميداند، با اين دگرگونيهاي اساسي بايد گفت كه ايران از اين پس سرنوشت جديدي را پيش روي خود دارد و ميتواند با دست باز با كشورهاي ديگر فعاليت كند و جايگاه خودش را بسازد.
رمز موفقيت تيم دكتر ظريف در به دست آوردن توافق هستهاي و برگرداندن ايران به جايگاه قبلياش اين بود كه كار خود را بر اساس سياست خارجي تنشزدايي و تعامل سازنده پيش گرفت. در حالي كه دولت نهم و دهم اساس كارش سياست تنشزايي بود- همان طور كه شاهد بوديم ما در طول هشت سال دولت نهم و دهم با اين سياست به نتيجهاي نرسيديم- تيم مذاكرهكننده دولت آقاي روحاني به رهبري دكتر ظريف يك تيم كاملا حرفهاي و در چارچوب قواعد و روابط بينالملل بوده، مسلط به آداب و رسوم بينالملل بود؛تيمي كه با رفاقت و احترام متقابل توانست در جهت منافع ملي كشور كارش را پيش ببرد و به اين ترتيب ما شاهد بوديم كه تيم هستهاي در عرض 20 ماه عملكردي صدها برابر عملكرد تيم هستهاي دولت نهم و دهم را داشت. به عبارتي ديگر اگر دكتر روحاني همان تيم قبلي را استخدام ميكرد يقينا مذاكرات به شكست منتهي ميشد، هدف تيم مذاكرهكننده دولت يازدهم همكاري با جامعه بينالمللي و سياست خارجي همراه با تعامل سازنده بود . در نتيجه توانست با جلب اعتماد جامعه بينالمللي در يك همكاري و احترام متقابل منافع ايران را حفظ كند.ولي بايد اين نكته را در نظر داشته باشيم كه توافق هستهاي نه در عرض دو سال بلكه در عرض 15 سال آينده نه براي دولت دكتر روحاني بلكه براي دولتهاي ديگر ميتواند كارساز باشد، به شرطي كه آدمهاي كاربلد وحرفهاي روي كار بيايند و ايران را به سمت رشد و توسعه و شكوفايي صنعتي ببرند.
٭ تحليلگر مسائل بينالملل