احضار سرافراز به بهارستان
زير سايه اختلافات برجام
احسان بداغي/ 12 سال زمان نياز بود تا تحقيق و تفحص از صدا و سيما براي علي لاريجاني به يك ضرورت تبديل شود؛ از اواخر مجلس ششم تا اواخر مجلس نهم، از زمان رياست او بر جام جم تا رياست سرافراز در همان مجموعه. از روزهايي كه لاريجاني، رييس مديران بود تا امروز كه رييس «ناظران» و «قانونگذاران» است. مجلس اصولگرا بعد از 12 سال تاب تحمل خود را در مقابل «رسانه ملي» با مديريت اصولگرايان از دست داد. ياران لاريجاني در مجلس رييس صدا و سيما را «احضار» كرده‌اند. اما ماجرا فقط اين نيست. آنها منتظر يك حركت اساسي هستند؛ يا تغيير رويكرد در جام جم، يا تحقيق و تفحص در بهارستان. مديران اصولگراي رسانه ملي بد‌جور صداي اصولگرايان معتدل مجلس را درآورده‌اند؛ اصولگراياني تحت رهبري رييس اسبق همين رسانه. آنها كه حالا حرف‌هايي را مي‌زنند شبيه حرف‌هاي 12 سال پيش دولت اصلاح‌طلبان در دولت و مجلس آن روزگار؛ «رويكرد صدا و سيما جناحي است»، «رسانه ملي انحصاري عمل مي‌كند»، «رسانه ملي مبتلا به تك‌صدايي شده است» و... انگار تيترها از سخنان اصلاح‌طلبان در دوران اصلاحات كپي شده و جلوي نام نمايندگان اصولگرا قرار گرفته است. شكايت‌ها و گلايه‌هاي اصولگرايان از دوران ضرغامي آغاز شده بود. دوراني علي لاريجاني يك بار هم از تريبون مجلس جانشين خود در جام جم را خطاب قرار داد كه «چرا صدا و سيما به صورت گزينشي برخورد مي‌كند»؟ دوران رياست سرافراز اما زمان اوج گرفتن اختلافات شد. حالا ميان علي لاريجاني و مديران سابق او در جام جم يك خط اختلاف پر رنگ كشيده شده است؛ موضوع برجام. علي لاريجاني با رقباي اصلاح‌طلب و اعتدالي ديروز خود در يك سو ايستاده و مديران صدا و سيما با خيلي از ياران روزهاي دور علي لاريجاني در اردوگاه اصولگرايي در سوي ديگر. درست يا غلط، طيف نزديك به لاريجاني صحنه را اين‌گونه تصوير مي‌كنند؛ تصوير تقابلي كه نمي‌توانند خود را از آن كنار بكشند. نمايندگان همسو با او قطار انتقادات را چند ماهي است كه به راه انداخته‌اند؛ قطاري كه يكشنبه قبل در نخستين ايستگاه خود توقف كرد. تعداد زيادي از اعضاي فراكسيون رهروان به كاظم جلالي نامه نوشتند تا محمد سرافراز را براي توضيح درباره رويكرد صدا و سيما در قبال موضوع برجام به بهارستان فرا بخواند؛ كاري كه جلالي هم بدون اندك درنگي آن را انجام مي‌دهد. امروز صبح سرافراز مهمان فراكسيون اكثريت مي‌شود؛ مهمان منتقدانش در مجلس. منتقداني كه رهبر سياسي آنها در بهارستان همان رييس اسبق صدا و سيما است. منتقداني كه محال است بدون اشاره او سرافراز را «احضار» كرده باشند.
ياران رييس ديروز عليه رييس امروز
اكثريت مجلس «در جلسه امروز صبح يك سوال مهم از سرافراز دارند؛ چرا رفتار و رويكرد صداوسيما در پوشش و انعكاس اخبار مربوط به تصويب طرح برجام به قدري خطي، جناحي و ناعادلانه بود كه حتي آيت‌الله مكارم شيرازي از مراجع عظام نيز لب به انتقاد گشودند»؟ اين جمله را قبل از آنكه منصور حقيقت‌پور ديروز به خبرگزاري ايلنا بگويد، ديگر نزديكان لاريجاني در مجلس بارها به شكل‌هاي ديگر تكرار كرده بودند. كساني مثل ايرج نديمي كه گفته «تقسيم فرصت در صداوسيما به‌درستي و عادلانه صورت نمي‌گيرد و اغلب ميزگردها و برنامه‌هاي گفت‌وگومحور راديو و تلويزيون در انحصار افراد منتسب به يك جناح و طيف خاص قرار دارد.» آن جناح خاص اگر در زمان رياست علي لاريجاني بر صدا و سيما كليت جريان اصولگرا بود، حالا در روزهاي رياست او بر مجلس تنها قسمتي از اصولگرايان است. قسمتي كه اتفاقا از رقباي جدي امروز اصولگرايان معتدل هستند. حتي بهروز نعمتي، عضو شوراي مركزي فراكسيون رهروان به «اعتماد» مي‌گويد: «صدا و سيما به جاي آنكه رسانه ملي باشد تبديل به پاتوق جريان‌هايي نظير جبهه پايداري شده است و حتي بعد از پايان كار كميسيون ويژه برجام، آقاي زاكاني را با عنوان رييس كميسيون به تلويزيون مي‌آورند و بر اين عنوان تاكيد دارند. اين يك سويه‌نگري محض است. از يك طرف بر عنواني تاكيد دارند كه ديگر وجود ندارد و از طرف ديگر فقط هم از همين جريان در برنامه‌ها استفاده مي‌شود.» محور انتقاداتي كه امروز بايد محمد سرافراز در جلسه فراكسيون رهروان پاسخگوي آنها باشد، خيلي بيشتر از اينها شبيه انتقادات اصلاح‌طلبان در دوره اصلاحات است. فراكسيون اكثريت مي‌خواهند موضوع «مباحث مالي و رديف بودجه‌هاي تخصيصي در سازمان صداوسيما» را هم در جلسه مشترك با رييس صدا و‌سيما پيش بكشند و از او جواب بخواهند. اين را هم نديمي به «ايلنا» خبر داده است. در اين ميان عباسعلي منصوري آراني هم طور ديگري صدا و سيما را زير بار انتقاد خود گرفته است؛ «مردم ما كاملا تشخيص مي‌دهند كه الان صداوسيما دارد حقوق‌شان را ضايع مي‌كند، به همين دليل مخالفت مي‌كنند. حتما هم نتيجه عكس مي‌گيرند و تا به حال، نتيجه‌اي را كه خواسته‌اند نگرفته‌اند.»
بازي با برگ تحقيق و تفحص بعد از 12 سال
احضار امروز سرافراز اما تنها يك نيمه از بازي تقابل معتدلين مجلس با صدا و سيما است. نيمه دوم شايد در چارچوب يك تحقيق و تفحص انجام شود. چيزي كه منصور حقيقت‌پور احتمال آن را پيش كشيده است؛ «در صورتي كه مسوولان صداوسيما پس از اين جلسه تغييري را در نوع رويكرد اين رسانه اعمال نكنند، نمايندگان مجلس به ابزارهاي نظارتي خود متوسل مي‌شوند و بحث تحقيق و تفحص از اين سازمان يا تجديدنظر در تخصيص بودجه به آن را مورد توجه قرار مي‌دهند.» اين اتفاقي است كه بهروز نعمتي درباره آن به «اعتماد» مي‌گويد: «اصلا دوست نداريم روابط صدا و سيما و مجلس به موضوع تحقيق و تفحص برسد. چون به هر حال هر دو، مجموعه‌هايي ملي هستند و بهتر است قبل از هر تقابلي كار با گفت‌وگو حل شود. اما در طرف ديگر ماجرا اگر ببينيم صدا و سيما پاسخگو نيست و چرخ اين مجموعه قرار است بر همان روال سابق بچرخد، ما هم در مقام ايفاي وظايف نمايندگي مجبور مي‌شويم تعارف را كنار بگذاريم و از ابزارهايي نظير تحقيق و تفحص استفاده كنيم.» موضوع شايد هنوز جدي به نظر نرسد، اما حرف زدن از چنين تحقيق و تفحصي هم خودش جاي تاملي دارد. حرفي كه از مجلس ششم به بعد جايي در ادبيات رسمي سياسي كشور نداشت و حالا مي‌رود تا شايد تبديل به يك پروژه شود. پروژه‌اي كه شايد امروز و فردا براي اجرايي شدنش دير باشد ولي پيش كشيدن حرف آن شايد در روزهايي دورتر از اين به معناي دردسري جدي براي مديران صدا و سيما باشد. آن روزهايي كه احتمالا اختلافات ميان اين مجموعه و اصولگرايان عمقي حتي بيشتر از عمق امروز پيدا كرده باشد.