درباره رمان‌نويس بريتانيايي برنده جايزه نوبل
نايپول، نيپال يا ني‌پول
اسدالله امرايي
سِر ويديادار سوراجپراساد نايپل، زاده ۱۷ آگوست ۱۹۳۲ است كه اسمش از بس سخت است، خودش را ويدي صدا مي‌كنند و اسمش را روي كتاب به اختصار وي.اس.نايپل مي‌نويسند. رمان‌نويس و مقاله‌نويس ترينيدادي‌تبار بريتانيايي است كه در سال ۲۰۰۱ برنده جايزه نوبل ادبيات شد. «خانه‌اي براي آقاي بيسواس» بلندترين رمان اوست كه مهدي غبرايي ترجمه كرده است. دو بار به ايران آمده است. بار دوم چند سال پيش در دفتر نشر فرزان روز بخش‌هايي از رمانش را خواند كه مهدي غبرايي هم به فارسي مي‌خواند. نايپل شخصيت دوست‌داشتني آقاي بيسواس را براساس شخصيت پدرش نوشته است، روشنفكري كه به‌تدريج در روزمرّگي، فقر و تنگ‌نظري و عوام‌زدگي غرق مي‌شود، هرز مي‌رود و تمام مي‌شود و آرزوهايش ناكام مي‌ماند. مجموعه داستان خيابان ميگل شامل ۱۷ داستان كوتاه از و. س. نايپل نويسنده انگليسي و برگزيده جايزه ادبي نوبل است. اين مجموعه به هم پيوسته در سال ۱۹۵۹ براي نخستين‌بار منتشر شده و موفق به دريافت جايزه ادبي سامرست‌موآم نيز شده است. نشر نيماژ اين كتاب را
منتشر كرده است.
نايپل معتقد است كه اين مجموعه لبريز از احساسات و او سعي كرده در آثار بعدي خود از چنين فضاهايي فاصله بگيرد. خم رودخانه را مهدي قراچه‌داغي ترجمه كرده كه اسم او را نيپال ضبط كرده است. «اين افراد با تفنگ‌ها و جيپ‌هاي‌شان دزدان طلا و شكارچيان عاج بودند. اگر به عاج و طلا بردگان را هم مي‌افزودي، مي‌توانستي تصور كني كه به آفريقاي قديم‌ترين ايام بازگشته‌اي. اگر هنوز بازار خريد و فروش برده در كار مي‌بود، بي‌شك تجارت برده هم مي‌كردند. آنها هر آينه به فكر فروش طلا و به خصوص عاجي كه دزديده بودند مي‌افتادند، به سراغ تجار شهر مي‌رفتند. مقامات حكومتي در سرتاسر قاره به تجارت عاج كه خودشان غيرقانوني‌اش خوانده بودند اشتغال داشتند و همين خود، كار قاچاق را
آسان مي‌كرد.
اما از درگير شدن در اين كار وحشت داشتم، چون دولتي كه قوانين خودش را زير پا بگذارد، خيلي راحت تو را هم زير پامي‌گذارد. شريك كسب و كار امروزت مي‌توانست زندانبان فردايت باشد.» اين كتاب در سال 1979 منتشر شد كه در همان سال از سوي روزنامه ديلي تلگراف جزو صد رمان برتر تاريخ معرفي شد. هند، تمدن مجروح را زنده‌ياد احمد ميرعلايي در نشر فارياب منتشر كرده بود. ميرعلايي هم اسم نويسنده را و.س.ني‌پول ضبط كرده بود. البته اين ضبط مختلف اسامي هم گاه معضلي مي‌شود براي خواننده. ميرعلايي در سال‌هايي كه سرپرست خانه فرهنگ ايران در دهلي بود با نايپل آشنا شده بود. ماريو بارگاس يوسا درباره نايپل و آثارش گفته: «بريتانياييترين نويسنده بريتانيا، نه فقط به سبب برازندگي و خوش ذوقي در زبان انگليسي، بلكه بالاتر از همه چون هيچ يك از همكارانش در آن محسنات سنتي ادبي انگليس، يعني طنز، شوخ طبعي طعنه آميز و شك و بدبيني ملايم به پاي او نمي‌رسند.» غبرايي تاكنون چهار رمان از نايپل را در ايران ترجمه كرده است. من هم يكي دو داستان از او ترجمه كرده‌ام كه در نشريات چاپ شد و داستان بوگارت هم در مجموعه 20 داستان كوتاه از 20 نويسنده برنده جايزه نوبل ادبيات است كه چاپ هشتم آن در انتشارات گل‌آذين منتشر شده.