چگونگي بازتاب حوادث بين‌المللي در مطبوعات ايران
رسانه و رخدادهاي جهاني
عبدالله ناصري ٭
اتفاقاتي مانند آنچه در اواخر جمعه و بامداد شنبه در پاريس رخ داد به دليل ابعاد و اهميت آن، به سرعت توسط رسانه‌ها مورد توجه قرار مي‌گيرد. افكار عمومي در سراسر جهان نيز به دنبال آن هستند تا علاوه بر آگاه شدن از چند و چون واقعه و ديدن گزارش‌هاي زنده خبرنگاران از پنجره رسانه مورد علاقه خود، يك «بسته خبري» دريافت كنند كه در آن توسط كارشناسان نام‌آشناي حوزه رخداد ماجرا، از زواياي ديگر مساله هم اطلاعات كاملي
به آنها داده شود.
اصل خبر معمولا در همه رسانه‌ها يافت مي‌شود كه البته بسته به نوع پردازش و سرعت عمل در انتقال محتوا، جذابيت‌هاي متفاوتي را ايجاد مي‌كند اما مخاطب سختگير رسانه در جهان رسانه‌اي شده امروز، به دنبال ارزش افزوده‌اي بيش از خبر و گزارش است. مي‌دانيم هر خبري بسته به اهميت آن مي‌تواند در انعكاس توسط رسانه‌ها تغييراتي ايجاد كند. خبري كه به سرعت به عنوان مهم‌ترين سوژه خبري در جهان مطرح مي‌شود مي‌تواند برنامه‌هاي عادي يك شبكه خبري را قطع كند و ساعت‌ها برنامه زنده با حضور كارشناسان براي بررسي ابعاد مختلف آن را روي آنتن ببرد. حتما رسانه‌هاي حرفه‌اي امروز مي‌دانند علاوه بر سرعت و مديريت زمان در انتشار يك خبر، اين تحليل و ارايه محتواي تحليلي به انضمام جمع‌بندي نهايي است كه مي‌تواند
كار آنها را تكميل كند.
البته در عرصه خبر، خود خبر في‌النفسه واجد ارزش است و اصل بي‌طرفي در انعكاس آن به اضافه ويژگي‌هاي ديگر، كاركرد يك رسانه حرفه‌اي از غير حرفه‌اي را متمايز مي‌كند. اما در عين حال گفت‌وگو با صاحبنظران بايد حتما در كنار خبر، وجود داشته باشد. حتي اگر يك كارشناس داراي جهت‌گيري فكري و سياسي خاصي است، بايد حتما سوي مقابل آن هم كارشناسي با گرايش ديگر حاضر باشد تا رهاورد بحث و تبادل نظر، كشف حقيقت يا رساندن تحليل درست از رويداد به مخاطب باشد. در روزهاي اخير انفجارهاي منطقه ضاحيه در بيروت و همچنين انفجار پاريس، آزموني دوباره
براي رسانه‌ها بود.
در موضوع اول، كمتر رسانه‌ها به ابعاد مختلف آن و البته احتمال ادامه‌دار بودن اين رفتارهاي تروريستي از گروهك داعش پرداختند و به نظر مي‌رسيد اين مساله چندان براي رسانه‌ها داراي اهميت ويژه قلمداد نشد در حالي كه انفجارهاي تروريستي پاريس ثابت كرد تروريست‌ها در اقصي نقاط جهان علاقه‌مند به ايجاد التهاب و رعب هستند. حالا سلسله وقايع تروريستي پاريس كه پس از 11 سپتامبر، در نوع خود بي‌نظير محسوب مي‌شود، ذهن بسياري را به خود جلب كرده است. پاريس از توريستي‌ترين پايتخت‌هاي جهان به شمار مي‌رود و از منظر گوناگوني قوميت و مذهب نيز، مدلي متفاوت از ساير شهرهاي
اروپا را ارايه مي‌كند.
رخداد اين حادثه پس از حوادثي كه چندي قبل در مورد نشريه شارلي ابدو رخ داد، بار ديگر نام پاريس و كشور فرانسه را بر سر زبان‌ها انداخت و در سوي مقابل، خشونت عريان گروه داعش را بيش از پيش در مقابل ديدگان جهانيان قرار داد. دو قطبي شدن جريان‌هاي مذهبي و تبليغ اسلام غيرواقعي تندرو در مقابل اسلام حامي صلح و گفت‌وگو، يكي از پيامدهاي رفتار داعش است و از همين رو، دو حادثه بيروت و پاريس بايد بيش از پيش مورد تحليل و واكاوي قرار گيرند و ماحصل آن از طريق رسانه‌ها به مردم ارايه شود.
ممكن است اين روند حوادث خشونت بار همچنان ادامه داشته باشد. تشديد حوادث اينچنين، نكته‌اي مهم را در خود دارد كه بايد رسانه به عنوان بازوي آگاهي‌رساني در جهان امروز، روي آن دست بگذارد؛ از خشونت افراطي اين جريان‌ها، مسلمان و غيرمسلمان آسيب مي‌بينند و از اين منظر، تفاوتي بين منطقه، نژاد، قوميت و مذهب وجود ندارد. مسووليت رسانه‌ها در حوادث اينچنين كه داراي مخاطب جهاني است، بسيار سنگين بوده و عيار حرفه‌اي بودن يا نبودن آنها را
آشكار مي‌سازد.در اين ميان رسانه‌هايي پيروز هستند كه اين نكات را در بازتاب اخبار و حوادث مهم جهان مدنظر قرار دهند
٭ مديرعامل خبرگزاري ايرنا در دولت اصلاحات