هنرستان‌هاي فني و حرفه‌اي ضرورتي براي مناطق محروم
مصطفي تحسين٭
در حالي كه سـازمـان‌هـاي بين‌المللي اعلام مي‌كنند كه آموزش يكي از مهم‌ترين عامل‌هاي كاهش آمار فقر مطلق در جهان است ولي اين دست آموزش‌ها در كشور ما روند مناسبي ندارد زيرا آن قسمت از آموزش كه تكيه بر آموزش‌هاي فني و حرفه‌اي داشته و نقش بارزتري در افزايش كارآفريني و كاهش فقر داشته است با چالش‌هاي متعددي ازجمله نبود فضاي آموزشي مواجه است. اما اگر يك جريان آموزشي توانست با رونق دادن به آموزش فني حرفه‌اي و تربيت افراد كارآفرين از شمار متقاضيان استخدام دولتي بكاهد، به‌گونه‌اي‌كه در مناطق كمتر برخوردار از خانواده‌هاي فقير شمار قابل‌توجهي به مهارت‌هايي دست يابند و بتوانند وضعيت اقتصادي- فرهنگي- اجتماعي خانواده‌ي‌شان را تغيير دهند.
در اين فرآيند در نهايت اين افراد به عنوان افراد داراي مهارت و علم باعث كاهش محروميت و شتاب توسعه و عمران مناطق محروم خواهند شد. پيشقراول بودن اين افراد در عمران و توسعه و سهم آنها در ارتقاي سطح اجتماعي سندي براي اثبات مثمر ثمر بودن هنرستان‌هاي فني و حرفه‌اي است.
لازم به ذكر است اگر از هر هنرستان با تعداد محدود كارگاه هزاران فرد ماهر به بازار كار وارد شده و بتوانند بستري مناسب براي رشد و توسعه فراهم كنند پس مدارسي كه گويا اتفاقي بنا شده بودند و از امكانات و تجهيزات لازم برخوردار نيستند بايد مورد توجه قرار گيرند. آن هم در مناطق محروم مرزي ايران كه همواره متخصصان علوم انساني بر فقر و محروميت بيشتر در اين نواحي صحه گذاشته‌اند.
نمونه بارز آن هنرستان فني قدس، تنها هنرستان فني و حرفه‌اي شهرستان مريوان است كه اكثريت قريب به اتفاق افراد سرشناس و نامدار عرصه حرفه و فن، شهرستان چندصدهزارنفري فارغ‌التحصيل آن هنرستان هستند. اما امروز هنرآموزان اين هنرستان به دليل مستعمل بودن هنرستان آواره مدرسه‌اي شده‌اند كه هيچ سنخيتي با هنرستان فني و حرفه‌اي ندارد. از چند سال پيش فنداسيون فضاي جديدي در محوطه هنرستان قدس احداث شد و به دليل نبود بودجه مانند طرح‌هاي عمراني ديگر به علت نبود بودجه متوقف شده و دو سال گذشته ساختمان آموزشي هنرستان به علت خطر تخريب تخليه شده و اينك هنرآموزان اين هنرستان در مدرسه‌اي عادي اسكان داده شده‌اند كه فاقد كارگاه مناسب است.
اما از سر ناچاري هنرجويان هنوز از همان فضاي كارگاهي قديمي با آن تهديدها استفاده مي‌كنند. ناگفته نماند كه وضعيت هنرستان كشاورزي بهتر از اين نيست زيرا اصلا در اين شهرستان هنرستان كشاورزي احداث نشده و هنرآموزان كشاورزي هم در يك مدرسه عادي مشغول به تحصيل هستند.
حال سوال اينجاست آيا دانش‌آموزاني كه در تمامي شهرستان به رشته فني و حرفه‌اي هدايت مي‌شوند با آموزشي كه در يك مدرسه فاقد كارگاه مناسب مي‌بينند در آينده مي‌توانند چرخ‌هاي توسعه و عمران منطقه محروم‌شان را به حركت درآورند؟ با اينكه هر فردي در آموزش و پرورش به ضرورت هنرستان واقف است سوالي مهم‌تر پيش مي‌آيد كه آيا متوليان نوسازي مدارس هم به اين اهميت واقفند؟ هيچ معلمي نيست كه نداند الفباي تكنولوژي آموزشي فضاي آموزشي مناسب است همچنين از زمان احداث پلي تكنيك تمام مردم ايران ضرورت معماري متمايز هنرستان را با توجه به محتوايي كه در آنها آموزش داده مي‌شود درك كرده‌اند. ولي اينكه چرا مسوولان كه عمدتا هم مهندس و افراد فني هستند از كنار اين مساله مهم به سادگي عبور مي‌كنند جاي تعجب دارد؟ يعني واقعا يك شهرستان محروم مرزي با بيش از هزار هنرجوي فني و حرفه‌اي نياز به يك هنرستان امن و مجهز ندارد؟ آن هم در شرايطي كه اگر زيرساخت فراهم باشد و شاخه‌هاي تحصيلي به روز باشند شمار متقضيان قطعا چندبرابر خواهد شد و بازار كار هم تشنگي خود را به اين افراد بارها به انحاي مختلف نشان داده است، اميد است نگرشي نو براي احداث هنرستان فني و حرفه‌اي شهرستان مرزي مريوان شكل بگيرد تا قدري از نگراني معلمان، اوليا و دانش‌آموزان كاسته شود.
٭كارشناس حقوق، فعال صنفي معلمان و دبير شاغل در كردستان