حسين رويوران در گفت‌وگو با «اعتماد»:
راهپيمايي اربعين مانور قدرت شيعيان بود
حسين رويوران
با وجود آنكه مراسم عزاداري اربعين حسيني امسال، همزمان با تهديدهاي گروهك‌هاي تكفيري برگزار شد، اما جمعيت زايران امسال، در مقايسه با سال گذشته شاهد افزايش تا بالاي بيست ميليون بود. حضور نزديك به 20 ميليوني در مراسم اربعين حسيني معنايي جز قدرت‌نمايي شيعه و شكست داعش ندارد. اما اين حضور بي‌سابقه چه معنايي مي‌تواند داشته باشد؟ دليل حضور گروه‌هاي اهل سنت و ساير مذاهب اسلامي در اين راهپيمايي عظيم چيست؟ تاثير اين راهپيمايي در آينده عراق چه چيزي است؟ ايران چه نقشي در اين باره ايفا كرده است؟ حسين رويوران، استاد دانشگاه تهران و تحليل‌گر مسائل خاورميانه در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويد اين راهپيمايي معنايي جز مانور قدرت براي شيعيان ندارد. وي با اشاره به حضور جريان‌هاي تكفيري در عراق اين عامل را موجب وحدتي استراتژيك در ميان مردم عراق مي‌داند كه راهپيمايي اربعين نشاني از اين وحدت اجتماعي است. مشروح گفت‌وگوي «اعتماد» با حسين رويوران در پي‌مي‌آيد:
مراسم عزاداري اربعين حسيني امسال در كربلا به صورتي بي‌مانند و غيرقابل پيش‌بيني برگزار شد. اين در حالي بود كه عراق در يك‌سال گذشته دچار تحولات امنيتي و نوعي بي‌ثباتي شده بود. دليل اين حضور بي‌مانند را چه مي‌دانيد؟
درباره ميزان حضور در اين مراسم عدد و ارقام مختلفي گفته شده است اما عدد هرچه باشد، عدد بسيار بالا و بي‌سابقه‌يي است و تامين امنيت اين ميزان زاير و عزادار در يك شهر كار آساني نيست. يك دليل حضور شيعيان عراقي در اين نوع مراسم، دليل تاريخي است. در رژيم سابق عراق شيعيان از انجام بسياري از شعاير مذهبي محروم بودند و از آزادي عمل براي امور ديني برخوردار نبودند. اين آزادي، موجب شده تا شيعيان بتوانند بدون هيچ واهمه‌يي در مراسم مذهبي حضور داشته باشند. ابعاد اجتماعي و سياسي نيز در اين حضور بي‌سابقه تاثيرگذار بوده است. به هر حال داعش هدف‌گذاري خود را شيعه قرار داده است و حضور مردم در مراسم عزاداري حسيني در واقع نوعي نمايش اقتدار شيعه و وحدت‌شان در برابر گروه‌هاي تكفيري است. در شرايط كنوني كه داعش به عنوان يك تهديد جدي براي امنيت عراق و به خصوص شيعيان وجود دارد، شيعيان در دو صحنه حضور گسترده و جدي دارد؛ در صحنه اول، گردان نيروهاي داوطلب كه در حال جنگيدن با داعش است. در صحنه دوم، حضور مردمي در عزاداري اربعين است كه اين دو، نشان مي‌دهد شيعيان در از بين بردن نيروهاي تكفيري و داعش وحدت نظر جدي دارند. در جان كلام بايد بگويم كه عزاداري اربعين، يك تجمع و ميتينگ شيعيان براي ابراز قدرت بود.
اينكه با اين ميزان زاير حجم حملات تروريستي نسبت به سال‌هاي گذشته به نظر مي‌رسيد كمتر بود؛ دليل اين مساله چيست؟
اين نشان مي‌دهد كه قدرت جريان‌هاي افراطي كه هم‌اينك در قالب داعش متبلور شده است، نسبت به جريان‌هاي ديگر مانند شيعيان و دولت مركزي رو به كاهش است.
به وحدت شيعيان براي مقابله با جريان تكفيري اشاره كرديد كه عزاداري اربعين را مي‌توان قدرت‌نمايي آنها دانست. اما در اين راهپيمايي‌ها ديديم كه گروه‌هاي اهل سنت نيز حضور داشتند و حتي بزرگ‌ترين راهپيمايي نيز از سوي استان الانبار كه سني مذهب است و گروه‌هاي تكفيري تلاش بسياري كردند در آنجا پايگاه اجتماعي درست كنند، رخ داد. ارزيابي‌تان از اين مساله چيست؟
همان‌طور كه بيان كرديد در مراسم عزاداري اربعين فقط شيعيان حاضر نبودند بلكه اهل سنت و مسيحيان نيز حضور داشتند. بايد بگويم كه در عراق امام حسين(ع) فقط يك نماد مذهبي نيست بلكه يك نماد ملي نيز هست. حتي ديكتاتور سابق عراق نيز كه قيام شيعيان را سركوب كرد، گه‌گاهي به زيارت بارگاه امام حسين (ع) مي‌رفت و تصاويري از وي در حال زيارت وجود دارد. بايد تاكيد كنم كه امام حسين (ع) محدود به شيعه نيست. به هر حال ايشان نوه پيامبر (ص) محسوب مي‌شود و در ميان اهل سنت هم از جايگاه بالايي برخوردارند. بايد يادآوري كنم كه بحث امام حسين (ع) يك موضوع مشترك در ميان شيعه و سني در عراق است.
با اين تفاصيل فكر مي‌كنيد اين راهپيمايي به چه ميزان در وحدت شيعيان و اهل سنت در عراق موثر است؟
شيعه و سني در يك شرايط مشترك در عراق قرار دارند و آن، چيزي است به نام داعش كه هم امنيت اهل تسنن و هم شيعيان را به خطر انداخته است. شيعه تنها در برابر گروه‌هاي تكفيري نمي‌جنگد بلكه اهل سنت نيز در كنار آنها قرار دارد. حضور شيعه و سني در كنار هم، چه در كربلا و چه در صحنه‌هاي نبرد نشان از يك وحدت اجتماعي است. اين وحدت اجتماعي در عراق هم‌اينك در همه سطوح روشن است؛ هم در ميان شيعه و سني، هم دولت مركزي و كردها و... پس در يك كلام مي‌توان گفت كه حضور داعش در عراق موجب ايجاد وحدت ملي در عراق شده است.
نقش ايران در امنيت و وحدت عراق چيست؟
زماني كه داعش در عراق حضور پيدا كرد و موصل و الانبار را اشغال كرد و عراق نيازمند كمك جدي بود تا بتواند ثبات خود را حفظ كند و سقوط نكند، ايران از هيچ كمكي در هر عرصه‌يي فروگذار نكرد و از خود نيز ترديدي نشان نداد تا عراق بتواند از خود دفاع بكند و در مقابل داعش بتواند بايستد و اين اتفاق رخ داد. مي‌توان گفت كه كمك ايران در وحدت و امنيت بي‌مانند است. در سال‌هاي گذشته هيچ كشوري مانند ايران نتوانسته به اين ميزان در عراق تاثيرگذاري داشته باشد كه دليل آن نيز سياست‌هاي درست و منطقي ايران در اين حوزه بوده است. ايران در هيچ بازه در اين سال‌ها، عراق را كارت بازي نكرده است كه همه اين سياست صادقانه موجب شده تا دولت و ملت عراق نيز به ايران اعتمادي كامل داشته باشند.