اصول اخلاقي جامعه روزنامهنگاران حرفهيي
همشهري آنلاين| جامعه روزنامهنگاران حرفهيي (SPJ)، اصول اخلاق روزنامهنگاري خود را كه پيش از اين در سال 1996 معرفي شده بود، در سپتامبر 2014 مورد بازبيني قرار داده و آنها را با توجه به تغييرات رخ داده در فضاي رسانهيي به روز كرده است. ميتوان اينگونه برداشت كرد كه تمام نهادها و اصنافي كه در گذشته قوانيني براي خود نوشتهاند با توجه به گذر زمان بايد اين قوانين را به روز كنند. در ابتداي اين قوانين كه جامعه روزنامهنگاران حرفهيي نوشته است، آمده: «اعضاي «جامعه روزنامهنگاران حرفهيي» بر اين اعتقادند كه روشنگري در راستاي حقوق مردم، طلايهدار عدالت و اساس دموكراسي است. وظيفه روزنامهنگار، جستوجوي واقعيت و انعكاس عادلانه و كامل مسائل و رخدادها است. عملكرد يك روزنامهنگار اخلاقي و بي عيب و نقص است. جامعه روزنامهنگاران حرفهيي، چهار اصل زير را به عنوان اساس اخلاق روزنامهنگاري معرفي و كاربرد آنها را از همه فعالان رسانهيي درخواست ميكند.»
حقيقت را ابتدا كشف و سپس منتشر كنيد
رعايت اولويتهاي اخلاقي در رسانهها و پرداختن به آنها از مهمترين تغييراتي است كه پس از به روزرساني در اينگونه موضوعات ديده ميشود. در ادامه اين اصول اخلاقي آمده است: «روزنامهنگار اخلاقي بايد دقيق و منصف باشد. روزنامهنگاران بايد در جمعآوري، انعكاس و تفسير اطلاعات و وقايع راستگو و شجاع باشند.
شما به عنوان روزنامهنگار بايد: مسووليت دقت در كارتان را بپذيريد. از صحت اطلاعات پيش از انتشار آن مطمئن شويد و در هر جا كه امكان دارد، از منابع دسته اول استفاده كنيد.
به خاطر داشته باشيد كه نه مساله سرعت و نه مساله فرم توجيه خوبي براي بيدقتي نيست.
بافت و زمينه رويداد را براي مخاطب شرح دهيد. مراقب باشيد با كوتاه كردن خبر باعث بيش از حد ساده جلوه دادن آن نشويد.
در چرخه عمر خبر، دايما اطلاعات ارايه شده را به روز و اصلاح كنيد.
در قول دادن محتاط باشيد اما به قول و وعدهيي كه ميدهيد پايبند باشيد.
منابع را كاملا مشخص كنيد. مردم براي اينكه بتوانند نسبت به نيت يك منبع قضاوت كنند و اعتبار آن را بسنجند به اطلاعات زيادي نياز دارند.
قبل از اينكه نسبت به عدم افشاي هويت منبع به او قولي بدهيد، از انگيزهاش براي ارايه خبر مطمئن شويد. عدم افشاي هويت را براي منابعي نگه داريد كه خطر يا مجازاتي آنها را تهديد ميكند و اطلاعاتي دارند كه نميتوان از منابع ديگر كسب كرد. به مخاطب توضيح دهيد كه چرا منبع خود را به صورت ناشناس آوردهايد.
تلاش كنيد سوژههاي خبري كه مورد انتقاد يا اتهام قرار گرفتهاند را پيدا كنيد و به آنها فرصت اظهارنظر بدهيد.
از جمع آوري اطلاعات به صورت محرمانه و پنهاني خودداري كنيد، مگر اينكه از راههاي معمول نتوانيد به اطلاعات مورد نياز دست پيدا كنيد.
با دقت و شجاعت، از آنهايي كه در قدرت هستند بخواهيد پاسخگو باشند. صداي آنهايي را منعكس كنيد كه صدايشان شنيده نميشود.
از تبادل ديدگاه صريح و محترمانه حمايت كنيد، حتي اگر مخالف شما باشد.
وظيفه ويژه خود به عنوان ناظر امور عمومي جامعه و دولت را مدنظر داشته باشيد. مطمئن شويد امور مربوط به مردم به صورت شفاف پيگيري ميشود و آمار عمومي در دسترس همگان قرار دارد.
دسترسي به اسناد و منابع را در زمان مقتضي و مناسب فراهم كنيد.
جسورانه ماجراي تفاوتها و سختيهاي تجربه زندگي بشري را منتقل كنيد. به دنبال منابعي باشيد كه صدايشان را به ندرت ميشنويم.
از كليشهها دوري كنيد. روزنامهنگاران بايد مراقب تاثيرگذاري احتمالي اصول ارزشي و تجربه فردي خود بر نحوه گزارشگري شان باشند.
يادداشت و تحليل را به شكلي از خبر مجزا و مشخص كنيد.
هيچگاه به عمد اطلاعات مربوط به خبر يا بافتي كه خبر در آن روي ميدهد را تحريف نكنيد؛ اين شامل اطلاعات بصري هم ميشود. بهطور مشخص تصويرسازي را از عكس مستند جدا كنيد.
از سرقت ادبي بپرهيزيد. هميشه به منابع ارجاع دهيد.
ضرر و زيان را به حداقل برسانيد
روزنامهنگاران اخلاقي با منابع، سوژهها، همكاران خود و اعضاي جامعه مانند انسانهايي برخورد ميكنند كه لايق احترامند.
ميان ضرورت عمومي براي دستيابي به اطلاعات و خطرات و صدمات احتمالي در اين مسير تعادل برقرار كنيد.
مراقب كساني كه ممكن است به خاطر پوشش خبري متحمل ضرر و زيان شوند باشيد. زماني كه با كودكان، قربانيان آزار جنسي يا منابع و سوژههاي بي تجربه روبهرو هستيد، بيشتر دقت كنيد. تفاوتهاي فرهنگي را در اتخاذ رويكرد و نحوه برخورد با موضوعات در نظر داشته باشيد.
به خاطر داشته باشيد كه دسترسي قانوني به اطلاعات توجيه اخلاقي خوبي براي انتشار آنها نيست.
توجه داشته باشيد كه افراد عادي در مقايسه با چهرههاي عمومي و آنهايي كه خواستار به دست آوردن قدرت، نفوذ و توجه عمومي هستند، حق بيشتري براي حفظ اطلاعات خصوصي خود دارند. تبعات احتمالي انتشار اطلاعات شخصي افراد را در نظر داشته باشيد.
از تجسس زننده دوري كنيد، حتي اگر ديگران به آن اصرار دارند.
ميان حق متهم براي دسترسي به محاكمه عادلانه و حق مردم براي دانستن، توازن برقرار كنيد. تبعات افشاي نام متهم قبل از اثبات جرم در دادگاه را به خاطر داشته باشيد.
اطلاعات پس از انتشار براي هميشه در دسترس خواهند بود، هر زمان كه لازم است اطلاعات را به روز و كامل كنيد.
مستقل باشيد
بالاترين و مهمترين وظيفه روزنامهنگاري اخلاقي خدمت به مردم است.
از تضاد منافع، چه به شكل حقيقي، چه ادراكي، دوري كنيد؛ هر جا اين مساله اجتناب ناپذير است، آن را به وضوح اعلام كنيد.
از پذيرش هديه، پول، سفر رايگان و هر نوع رفتار ويژه خودداري كنيد. از فعاليتهاي سياسي و ديگر فعاليتهاي جنبي كه ممكن است بي طرفي شما را به خطر بيندازد يا باعث تخريب اعتبار شما شود، اجتناب كنيد.
نسبت به منابعي كه در برابر پول يا امتيازي ويژه حاضر به در اختيار گذاشتن اطلاعات هستند، هوشيار باشيد؛ از پرداخت پول براي دسترسي به اخبار اجتناب كنيد. اطلاعاتي كه از منابع بيروني به دست آورده ايد را مشخص كنيد.
از رفتار ويژه با صاحبان آگهي، آنهايي كه به رسانه شما كمك مالي ميكنند يا آنهايي كه منافع خاصي در برقراري ارتباط با شما دارند، خودداري كنيد. در مقابل فشارهاي داخلي و بيروني كه قصد دارند بر نحوه پوشش خبري شما تاثيرگذار باشند، مقاومت كنيد.
بين خبر و آگهي فرق بگذاريد و از پوشش ماجراهايي كه در آنها مرز ميان اين دو به وضوح مشخص نيست دوري كنيد. مطالبي كه بابت انتشارشان هزينهيي پرداخت شده را كاملا مشخص كنيد.
پاسخگو باشيد و شفاف عمل كنيد
روزنامهنگاري اخلاقي به معناي پذيرش مسووليت در قبال كار خود و تشريح انگيزه خود براي مردم است.
گزينهها و فرآيندهاي اخلاقي را براي مخاطب توضيح دهيد. با مردم در مورد شيوه كار روزنامهنگارانه، پوشش خبري و محتواي اخبار به گفتوگو بنشينيد.
سوالهايي كه در مورد دقت، شفافيت و بي طرفي شما مطرح ميشود را بلافاصله پاسخ دهيد.
اشتباههاي خود را بپذيريد و به سرعت و به صورت ويژه در جهت رفع آنها برآييد. انتشار اصلاحيه يا توضيح مربوط به يك خبر را با دقت و به صورت شفاف انجام دهيد.
رفتارهاي غيراخلاقي رخ داده در فضاي روزنامهنگاري را افشا كنيد، حتي اگر در سازمان خود شما رخ داده باشند.
از همان استانداردهايي كه توقع داريد ديگران رعايت كنند، تبعيت كنيد.