يوان ضعيف بورس‌هاي جهان را لرزاند
وحشت جهان از چين
گروه اقتصادي| «بازار طلا سكه است، دست از خريد سهام‌برداريد.» اين شاه بيت تحليل‌هايي است كه اين روزها از سوي نهادهاي معتبر پيش‌بيني بازارهاي جهان منتشر شده است. به گزارش «اعتماد»، طلا در حالي اين روزها دوباره توجه سرمايه‌گذاران را به خود جلب كرده است كه پيش از اين در آخرين ماه‌هاي سال 2015، جوري از نردبان قيمت پايين مي‌آمد كه برخي فعالان بازار خاكستر شدن سرمايه‌هاي‌شان را باور كرده بودند. آنچه در خاورميانه، چين، كره شمالي و... مي‌گذرد اما روند حركت را تغيير داد. حالا نگاه‌ها دوباره به «طلايي» معطوف شده است كه زير سايه ريزش بورس‌هاي معتبر جهان و تنزل ارزش دلار از يك سو و همچنين تحولات بازار نفت، از خاكستر برخاسته و روي پايش ايستاده است. ريزش بورس‌هاي معتبر جهان را اما بسياري زير سر چشم بادامي‌ها مي‌دانند. از يك سو آزمايش اتمي كره شمالي بر اين روند تاثير گذاشته است و از سوي ديگر آنچه در چين مي‌گذرد. تحولات پيش گفته سبب شده است قيمت طلا در آخرين روز كاري هفته ايران، يعني روز پنجشنبه به بالاترين سطح خود در 9 هفته گذشته برسد. هر اونس طلا در مرز 1102 دلار ايستاده است.
پنجشنبه اضطراري چين
برخي تحليلگران براي نشان دادن تاثير چين بر بازار سهام اروپا و آمريكا از عبارت «وحشت جهان از تحولات چين» استفاده كرده‌اند. چين كه روند كاهش نرخ برابري «يوان» (واحد پولي چين) را به جريان انداخته است روز پنجشنبه به دليل كاهش سريع قيمت در بورس شانگهاي براي دومين بار در هفته گذشته مكانيسم خودكار موسوم به «فيوز اضطراري» را فعال كرد تا معاملات متوقف شود. دولت چين اين مكانيسم را در سال 2013 براي مقابله با سقوط سريع سهام پيش‌بيني كرده است. طبق قوانين بورس چين، در صورت كاهش 5 درصدي شاخص‌ها، بورس براي 15 دقيقه تعطيل و مجددا گشوده مي‌شود اما اگر اين كاهش به بيش از 7 درصد برسد، بورس‌ها براي 24 ساعت تعطيل مي‌شوند. اقدامي كه با برخي انتقادات از سوي فعالان بورس‌هاي چين همراه است. چرا كه به باور اين گروه، توقف يك روزه موجب افزايش نگراني‌ها و فشار فروش بيشتر بعد از بازگشايي بازارها مي‌شود. با اين حال بورس‌هاي چين در معاملات ديروز جمعه متعادل شده و شاخص بورس شانگهاي با دو درصد كاهش آغاز به كار كرد. آنچه سبب شد روز پنجشنبه مكانيسم خودكار فيوز اضطراري در بازارهاي چين فعال شود تنزل شاخص سهام در نيم ساعت اول معاملات بود. با آغاز معاملات سهام در بازارهاي بورس شانگهاي بهاي سهام رو به تنزل گذاشت و در نيم ساعت اول معاملات، شاخص بهاي سهام در بازار شانگهاي حدود ۷ درصد كاهش يافت تا فيوز اضطراري معاملات را متوقف كند.با از سرگيري معاملات، شاخص سهام ۵ درصد ديگر سقوط كرد و مكانيسم فيوز اضطراري را به كار انداخت. اين كوتاه‌ترين مدت زمان معامله در بازارهاي چين طي 25 سال گذشته بود. به اين ترتيب در بازارهاي چين، بهاي سهام بيش از 1600 شركت بيش از ۱۰ درصد تنزل كرد. مقامات چين در روز پنجشنبه اعلام كردند در حال تعليق مكانيسم فيز اضطراري هستند. مبادلات در بازارهاي سهام چين روز جمعه، ديروز از سر گرفته شد و شاخص‌هاي روندي افزايشي را در آغاز معاملات تجربه كردند. ساير بازارهاي آسيايي هم پس از سقوط چشمگير روز پنجشنبه اكنون بهبود يافته‌اند. بررسي‌ها نشان مي‌دهد روند كاهش بهاي سهام در چين با تصميم بانك مركزي اين كشور براي به جريان انداختن روند كاهش نرخ برابري يوان در برابر دلار مرتبط بوده است. روز پنجشنبه، بانك مركزي نرخ «يوآن مبنا» در برابر دلار را كاهش داد. نرخ يوآن چين آزاد نيست و بانك مركزي آن كشور «نرخ مبنا» را تعيين مي‌كند كه به نوبه خود، تعيين‌كننده نرخ برابري يوآن در بازار آزاد است.
چرا چين ارزش پول خود را كاهش داد؟
تضعيف واحد پولي اغلب از سوي سرمايه‌گذاران نشانه عملكرد بد اقتصادي تلقي مي‌شود، وضعيتي كه نيازمند حمايت دولتي از طريق تشويق صادرات است. دولت چين با هدف حمايت از صادرات و به منظور افزايش نرخ رشد اقتصادي ارزش يوان را كاهش داده است. اقتصاد چين كه تا يكي، دو سال گذشته به سرعت رو به رشد داشت، اخيرا با كاهش نرخ رشد مواجه شده است. نرخ رشد اقتصادي چين در چهارماهه پاياني سال گذشته ميلادي به كمتر از هفت درصد رسيد كه از زمان آغاز بحران اقتصاد جهاني سابقه نداشته است. رشد اقتصادي چين در يكي دو دهه اخير بيشتر مرهون افزايش صادرات صنعتي بوده و به همين دليل هم، دولت چين براي بازگرداندن رونق سابق به اقتصاد، تشويق صادرات از طريق كاهش نرخ برابري يوآن را در پيش گرفته است.
قلب اروپا ريخت
سال 2016 روي ديگري به تحليلگران اقتصادي نشان داد. پيش‌بيني‌ها درست از آب درنيامد. هنوز گزارش‌هاي چنداني از اوضاع اقتصادي جهان منتشر نشده بود كه آزمايش هسته‌اي كره شمالي بازارهاي سهام آسيا و اروپا را به‌شدت تحت تاثير قرار داد. سياست دولت چين مبني بر كاهش نرخ يوان نيز اوضاع را پيچيده‌تر از قبل كرد. تنش‌ها در خاورميانه به اوج رسيده است و شرايط به گونه‌اي پيش رفت كه طلا بالا رفت و سهام از نردبان قيمتي پايين آمد. برخي معتقدند ترقي طلا به تنش‌هاي ايران و عربستان نيز مربوط است. در اين ميان همه چيز زير سايه ابهام قرار گرفت. آنچه روز پنجشنبه در چين گذشت نيز سبب شد شاخص‌هاي ﻣﺎﻟﯽ در ﺑﺮﺧﯽ ﺑﺎزارهاي ﺑﺰرگ اروﭘﺎ كاهش يابد. فوتسي لندن، دكس آلمان و كك فرانسه افت شاخص‌ها را پذيرفتند. اﻓﻮل قيمت ﻧﻔﺖ و هراس از تنش‌هاي ﺳياﺳﯽ ﺳﺒﺐ ريسكﮔﺮيزي ﺳﺮﻣﺎيهﮔﺬاران ﺷﺪه اﺳﺖ. به اين ترتيب آزﻣﺎيش اﺗﻤﯽ در ﮐﺮه ﺷﻤﺎﻟﯽ و تنش‌هاي ايجاد ﺷﺪه در ﺧﺎورميانه و بحران چين را مي‌توان عوامل مهم كاهش شاخص‌هاي ﻣﺎﻟﯽ اروﭘﺎ دانست. ﺳﺮﻣﺎيهﮔﺬاران اروﭘﺎيي ﻣﻨﺘﻈﺮ اظهار ﺟﺪيد ﻣﺎريو دراﮔﯽ، رييس ﺑﺎﻧﮏ ﻣﺮﮐﺰي اروﭘﺎ درﺑﺎره زﻣﺎن اﻓﺰايش سياست‌هاي ﺣﻤﺎيتي هستند. ﺑﺎﻧﮏ ﻣﺮﮐﺰي اروﭘﺎ آﻣﺎدﮔﯽ دارد.
پس‌لرزه چين به وال‌استريت رسيد
در پي تعليق معاملات در چين شاخص سهام وال‌استريت نيز روز پنجشنبه به‌شدت افت كرد. اين اتفاق در پي ريزش در بازارهاي آسيايي و اروپايي سهام رخ داد. در وال استريت بانك‌ها بزرگ‌ترين بازندگان بودند به‌طوري كه ارزش سهام دو غول بانكي «سيتي‌گروپ» و «مورگان استنلي» پنج درصد سقوط كرد. سهام شركت‌هاي فناوري مثل اپل، آمازون، فيس‌بوك و گوگل هم بين 3/2 تا 2/4 درصد افت كرد. بانك جهاني نيز در تازه‌ترين گزارش خود پيش بيني نسبت به رشد اقتصادي جهان در سال 2016 را كاهش داده است. از سوي ديگر انتشار متن مذاكرات نشست فدرال رزرو امريكا نيز نشان مي‌دهد كه هرگونه افزايش نرخ بهره طي ماه‌هاي آينده به صورت تدريجي خواهد بود.
غول بحران از شيشه بيرون مي‌آيد
آنچه در نخستين روزهاي سال 2016 رخ داده حالا هشدارهاي رييس صندوق بين‌المللي پول را در ذهن‌ها زنده كرده است. وقتي در مقاله‌اي پيش‌بيني كرد رشد اقتصاد جهاني در سال آينده مايوس‌كننده خواهد بود. كريستين لاگارد در اين مقاله عنوان كرد كه دورنماي افزايش نرخ‌هاي بهره در امريكا و كندي رشد اقتصادي در چين بر ترديدها و ريسك بالاتر آسيب‌پذيري اقتصادي در سراسر جهان تاثير گذاشته‌اند. به علاوه رشد تجارت جهاني به ميزان قابل توجهي آهسته شده و كاهش قيمت مواد خام بر اقتصادهاي متكي بر صادرات اين مواد لطمه زده و از سوي ديگر بخش مالي در بسياري از كشورها همچنان ضعيف هستند و ريسك‌هاي مالي در اقتصادهاي نوظهور افزايش يافته‌اند. لاگارد در اين مقاله تاكيد كرد: همه اين موارد به معناي آن است كه رشد جهاني در سال 2016 مايوس‌كننده و نابرابر خواهد بود و بهره‌وري پايين، جمعيت رو به سالمندي و پيامدهاي بحران مالي جهان، ترمز رشد اقتصاد جهاني را مي‌كشد.