حميدرضا خالدي / در چند ماهه اخير «شهرسازي» و تخلفات صورت گرفته در آن يكي از بحث برانگيزترين موضوعات مطرح شده درشورا و به دنبال آن رسانه‌ها بوده است. مسائلي كه گاه انعكاس‌هاي وسيعي درسطح جامعه داشته است. مواردي چون گودبرداري زمين بابك زنجاني يا بوستان مادر و اين روزها، تخريب باغي در ولنجك. درهمين خصوص گفت‌وگويي انجام داده‌ايم با محمد سالاري، رييس كميسيون شهرسازي و معماري شوراي شهر. گفت‌وگويي با هدف بررسي عملكرد كلي معاونت شهرسازي و معماري به عنوان يكي از زيربنايي‌ترين محورهاي شهري و زندگي شهرنشيني. از تذكراتي كه وي درشورا داد تا بحث تدوين لايحه سيما و منظر شهري.
چند هفته قبل شما تذكراتي را به شهرداري تهران داديد كه همگي به حوزه شهرسازي برمي‌گشت. شما معتقد بوديد بسياري از وظايف شهرسازي و معماري شهرداري تهران مغفول مانده و از ياد رفته است. دلايل‌تان براي محكوم كردن معاونت شهرسازي به كمكاري چيست؟
دلايل كه زياد است. مثلا از چند ماه قبل، شهردار تهران با توجه به دغدغه‌هايش درمورد شهرسازي و عملكرد اين معاونت كميته‌يي را با نام كميته «ارتقاي كيفي» تشكيل داد كه بسياري از معاونان شهردار، دبيرشوراي عالي شهرسازي، رييس سازمان نظام مهندسي و بنده و تعدادي از اساتيد و كارشناسان به نام شهرسازي و معماري عضو هستند. هدف ازتشكيل اين كميته بررسي وظايف برزمين مانده شهرسازي است. دراين كميته مقررشده اعتبارات لازم براي اجراي پروژه‌هاي شهرسازي دراختيار اين معاونت قرار گيرد و شهرداري براي آنكه اين معاونت بهانه‌يي نداشته باشد، نسبت به تامين هرگونه امكانات و تجهيزات و نيروهاي انساني لازم براي معاون شهرسازي اقدام كند، ولي متاسفانه با وجود گذشت هشت ماه از سال اين معاونت نتوانسته حتي 10 درصد از بودجه تخصيص يافته براي انجام پروژ‌هاي خود را نيز جذب كند. اين كمكاري درنهايت به زيان شهر و مردم تمام مي‌شود.
من متوجه نشدم. مگر نبايد شهرداري بودجه‌هاي شهرسازي را دراختيار اين معاونت قرار دهد، پس چطور شما مي‌گوييد «شهرسازي» نتوانسته بودجه را جذب كند؟
در شهرداري بخشي به نام «تخصيص» بودجه وجود دارد كه وظيفه تامين بودجه‌هاي بخش‌هاي مختلف شهرداري را دارد. ولي براي اين تامين بودجه براي طرح‌هاي شهرسازي، اول معاون شهرسازي شهردارتهران بايد طرح‌ها و پروژه‌ها و برآورد هزينه‌هاي خود را ارايه كند تا اين بودجه به وي اختصاص پيدا كند و بتواند آن را جذب كند. اين كار تا امروز انجام نشده و هنوز شهرسازي طرح‌هاي خود را ارايه نكرده است.
به نظر شما چرا چنين اتفاقي نيفتاده است؟
ساده است. چون معاونت شهرسازي و معماري شهرداري همچنان فقط به فكر «درآمدزايي» است نه اجراي وظايف و تكاليف محوله شهري.
يكي ديگر از انتقادهاي شما معاونت شهرسازي به كمكاري درجذب بودجه يك درصدي اختصاص داده شده است. داستان اين بودجه يك درصدي چيست و چرا تاكنون دراختيار معاونت شهرسازي قرار نگرفته است؟
شهرسازي همواره يكي از اصلي‌ترين محورهاي يك زندگي شهري است. آن هم در شهري مانند تهران كه پايتخت كشور اسلامي ايران است. اين مساله از چنان اهميتي برخوردار است كه حتي به يكي از دغدغه‌هاي مهم مقام معظم رهبري نيز بدل شده و بارها برساماندهي آن تاكيد كرده‌اند. به همين دليل و با توجه به اهميت اين مساله، چندي قبل به اهتمام اعضاي شوراي شهر، تبصره‌يي مصوب شده كه به نام تبصره 42 شهرت پيدا كرده است. براساس اين تبصره علاوه براختصاص بودجه‌يي كه قبلا براي تهيه و اجرا و ساماندهي سيما و منظر شهري، با محوريت ايراني – اسلامي، دربودجه شهرداري ديده شده بود، مقرر شد تا يك درصد از سرجمع بودجه شهرداري براي تحقق ماموريت‌هاي شهرسازي و معماري از جمله معماري شهرسازي ايراني اسلامي در اختيار معاون شهرسازي شهردار تهران قرار گيرد. همچنين دراين تبصره معاونت شهرسازي مكلف شده بود ظرف سه ماه لايحه مربوط به نحوه اخذ اين يك درصد براي جذب بودجه را به شورا ارايه كند. يعني شهرسازي طرح‌هاي خود را براي جذب اين بودجه ارايه كند. اما با وجودي كه هشت ماه از سال گذشته هنوز اتفاقي دراين زمينه نيفتاده و لايحه‌يي به دست ما نرسيده است. اينجاست كه بايد از معاون شهرسازي و معماري پرسيد چرا ده‌ها طرح موضعي و موضوعي طرح تفصيلي كه از طرح‌هاي بسيار مهم شهري بوده‌اند و قرار بوده تا انتهاي سال 1390 اجرايي شوند، هنوز مسكوت مانده‌اند؟
به نظر مي‌رسد «سيما و منظر» شهري يكي از موضوعات مورد تاكيد شماست چرا كه تاكنون چندين بار درمورد عدم اجرايي‌شدن آن توسط معاونت شهرسازي و معماري انتقاد كرده‌ايد. اين درحالي است كه معاونان شهرسازي شهرداري از چند دوره قبل تا امروز، بر اجراي اين طرح، آن هم مطابق معماري اسلامي – ايراني اصرار دارند. پس انتقاد شما به چيست؟
ببينيد، همان‌طور كه مي‌دانيد «سيما و منظر» شهري به نوعي يكي از مهم‌ترين و موثرترين مولفه‌هاي زندگي شهري است. به همين دليل در همان ابتداي سال طرحي
دو فوريتي درشورا به تصويب رسيد كه براساس آن شهرداري مكلف شده بود ظرف مدت يك ماه لايحه نحوه بررسي نماهاي شهري را براي استفاده درفرآيند صدور پروانه، به شورا ارايه كند تا به تصويب برسد. اما تا امروز اين امراتفاق نيفتاده است.
ولي معاون شهرسازي كه مدعي است هم‌اينك سيما و منظر شهري درصدور پروانه‌ها در نظر گرفته مي‌شود؟
بله. اما آنها مي‌گويند ما خودمان براي سيما و منظر شهري دستورالعمل داريم و براساس آن عمل مي‌كنيم. درحالي كه «دستورالعمل» لازم‌الاجرا نيست، خود شهرداري ممكن است فردا آن را تغيير دهد. براي سيما و منظر شهري مانند تهران بايد دستورالعملي واحد را مورد استناد قرار داد. اين دستورالعمل براي ما قابل قبول نيست و مي‌تواند مردم را با مشكلاتي مواجه كند.
وضعيت تدوين لايحه بلند مرتبه‌سازي به كجا انجاميد؟ تا جايي كه مي‌دانم در اين مورد هم شهرسازي كاملا سليقه‌يي عمل مي‌كند.
تاكنون بلند مرتبه‌سازي در شهر تهران براساس دستورالعمل‌ها و ضوابط داخلي شهرداري انجام مي‌شد، يعني شهرداري ممكن بود درجايي مجوز ساخت برجي فلان طبقه را بدهد، درحالي كه درجايي ديگر به‌گونه‌يي ديگر عمل كند. به همين دليل با پيگيري‌ها و اصرار ما در شورا، مقرر شد ضوابط بلند مرتبه‌سازي تدوين و براي تصويب براي ما ارسال شود. تا جايي كه من اطلاع دارم اين ضوابط تهيه شده و هم اينك نيز در كارگروه‌هاي فني كميسيون ماده پنج در حال بررسي است تا پس از تكميل به كميسيون برود و تصويب شود. البته براساس اطلاعات ما از مفاد اين ضوابط به نظر نمي‌رسد، اين ضوابط چندان كارشناسانه و فني تهيه شده باشد. به هرحال بايد منتظر ماند و ديد نتيجه چه خواهد شد. تاكيد ما براين است كه اين ضوابط هرچه سريع‌تر آماده شود چرا كه همان‌طور كه گفته شد درحال حاضر پروانه‌هايي كه براي برج‌ها صادر مي‌شود براساس ضوابط داخلي شهرداري است و براي مردم حقوق مكتسبه‌يي ايجاد مي‌شود. به اين معنا كه ممكن است پس از تصويب طرح تعيين ضوابط بلند مرتبه‌سازي، اين پروانه‌هاي صادرشده، با مفاد و بندهاي ضوابط جديد مغايرت داشته باشد و اين امر باعث بروز دردسرهايي براي مردم و شهرداري شود.
گفتيد كه به نظر مي‌رسد ضوابط درحال تهيه چندان كارشناسانه نباشد، خب چرا الان وارد صحنه نمي‌شويد تا آن را مطالعه و درصورت نياز نقاط ضعف آن را برطرف كنيد؟
اين يكي ديگر از ايرادهاي جدي ما به شهرداري است. براساس قانون، كليه طرح‌ها، درخواست‌هايي كه قرار است دركميسيون ماده پنج مطرح شود، بايد ابتدا به شورا بيايد تا از لحاظ تطبيق با مصوبات شورا مشكلي نداشته باشد. متعاقبا ما نيز موظف هستيم ظرف مدت دو هفته نتيجه را به شهرداري اعلام كنيم ولي حداقل دردوره شوراي چهارم تا امروز، هيچ طرحي قبل از مطرح شدن دراين كميسيون براي بررسي به دست ما نرسيده است.
اينكه خيلي مهم است يعني ممكن است مدت‌ها براي تدوين يا تصويب يك طرح، يا لايحه يا از اين دست وقت و هزينه صرف شود اما وقتي به دست شما برسد تازه ببينيد اين طرح با مصوبات شورا مغايرت دارد. درواقع دراين فرآيند شورا حذف شده است. چرا اين مساله را پيگيري نكرده‌ايد ؟
تاكنون بارها درجلسات مختلف دراين مورد شخصا به شهردار و معاون شهرسازي وي تذكر داده‌ام ولي متاسفانه تاكنون تغييري در اين رويه رخ نداده است. براي همين به ناچار درجلسه هفته گذشته، درصحن شورا هم دراين مورد رسما «تذكر» دادم، ضمن آنكه كتبا نيز تذكرم را براي قاليباف ارسال كردم كه اميدوارم اين مساله و اختلاف نظر، درهمين حد تذكر به نتيجه برسد!
و اگر به نتيجه نرسيد؟
حقوق شهر و شهروندان شوخي بردار نيست. اگر چنين نشد از تمام ابزارهاي قانوني خود براي تصحيح اين روند و احقاق حقوق شهر استفاده خواهيم كرد. نه دراين مورد كه درمورد تمام مواردي كه با شهرداري اختلاف‌نظر داريم نيز ذره‌يي از حقوق شهر و شهروندان كوتاه نخواهيم آمد.
شما مي‌گوييد بارها به شهردار تهران در اين موارد تذكر داده‌ايد و وي هم با جديت بر اجراي اين موارد تاكيد دارد. پس چطور مي‌شود كه معاون وي از اجراي دستورات رييس خود سرباز مي‌زند و توجهي به آن نمي‌كند؟
همان‌طور كه گفتم قاليباف انصافا تاكيد ويژه‌يي در مورد شهرسازي و اجراي دستورالعمل‌ها و مصوبات شورا دارد ولي به نظر مي‌رشد معاون وي چنين اعتقادي نداشته باشد. اين درحالي است كه نه تنها شهردار تهران كه حتي مقام معظم رهبري نيز تاكيد ويژه‌يي بر ساماندهي شهرسازي و به خصوص معماري تهران دارند. در چنين شرايطي بايد پرسيد: چرا درحالي كه شعار اجراي منويات مقام معظم رهبري را مي‌دهيد، عملا براي اجراي آن گامي بر نمي‌داريد و فقط شعار مي‌دهيد؟
ولي مگر مي‌شود معاون شهردار، از وي تبعيت نكند و راه خود را برود؟
اين را بايد از آقاي قاليباف پرسيد. اما فكر مي‌كنم احتمالا شايد خود دكتر هم از عملكرد وي راضي نباشد.