نتيجه گزارش كميسيون برنامه و بودجه شوراي شهر
شهرداري سراي برخي محلات را به طلبكاران مي‌دهد
مهرنوش حيدري / بالاخره گزارش نسبتا كاملي از نظارت بر عملكرد شهرداري تهران توسط كميسيون برنامه و بودجه شوراي شهر تهيه شد. گزارش مفصلي كه نشان مي‌دهد شهرداري تهران در دوره سوم مديريت محمدباقر قاليباف دچار مشكلات مالي و برنامه‌يي است كه لطمه‌هايي به بودجه شهر و خزانه شهروندان زده است. گزارش مشروح كميسيون برنامه و بودجه شوراي شهر كه عنوان «گزارش نظارتي عملكرد سرمايه‌يي شهرداري تهران» را بر پيشاني دارد، نشان مي‌دهد با وجود سخناني كه از كاستن فاصله شمال و جنوب تهران حكايت دارند، اين فاصله نه تنها كم نشده، بلكه در عملكرد عمراني شهرداري و پروژه‌هاي در دست اجرا نيز عيان است كه بيشتر شده. به طور مثال جدول شماره 30 اين گزارش درباره «ميانگين درصد پيشرفت فيزيكي پروژه‌ها در انتهاي سال 92 » تاييد كرده كه ميانگين درصد پيشرفت پروژه‌هاي عمراني در مناطق شمال تهران بسيار بيشتر از مناطق محروم و بعضا جنوبي اين كلانشهر است. به طوري كه در منطقه يك (شميرانات) ميانگين پيشرفت پروژه‌ها، 72 درصد عنوان شده، در حالي كه ميانگين پيشرفت پروژه‌هاي عمراني شهرداري در جنوبي‌ترين منطقه تهران (منطقه 20- شهر ري)، تنها 56 درصد عنوان شده، يعني عملا نيمي از پروژه‌هاي عمراني منطقه 20 پيشرفتي نداشته‌اند. پس تعجبي ندارد برخي از اهالي شهر ري به جد، سال‌هاست پيگير جداسازي شهرداري اين شهر از شهرداري تهران هستند. البته در اين ميان، مناطق محروم ديگري مانند منطقه 9، 11 و 16 نيز وضعيت بهتري از شهرري ندارند. زيرا در اين مناطق نيز ناظران قانوني شوراي شهر اعلام كرده‌اند پيشرفت پروژه‌هاي شهرداري به ترتيب 53، 42 و 61 درصد بوده است. ركورد كمترين پيشرفت فيزيكي پروژه‌ها در سازمان‌هاي تابعه شهرداري نيز با معاونت شهرسازي بوده كه با ثبت 42 درصد، بيشترين خواب‌ماندگي پروژه‌ها را داشته است. از ياد نبريم معاون شهرسازي قاليباف، يعني عليرضا جاويد در روزهاي ابتدايي آبان ماه سال گذشته، از اين پست حساس كنار گذاشته شد ولي در اقدامي تعجب‌برانگيز بلافاصله با حكم قاليباف به عنوان شهردار منطقه 4 تهران، منصوب شد.
خير و بخشش اموال عمومي شهر به پيمانكاران؟
در بخشي از اين گزارش، به برخي روابط مالي شهرداري تهران با پيمانكارانش نيز اشاره شده است. به طور مثال، در موردي جالب توجه، نظارت قانوني شوراي شهر اعلام كرده‌اند شهرداري تهران، برخي پروژه‌ها را به پيمانكاران همان پروژه‌ها فروخته است. در حالي كه اين واگذاري نيز فاقد توجيه كارشناسي است. اين گزارش همچنين مشخص نكرده آيا ساز و كار قانوني براي اين واگذاري‌ها نيز رعايت شده است يا نه. در صفحه 17 اين گزارش، اشاره شده پروژه سراي محله آشتياني در منطقه 13، به عنوان بدهي به پيمانكار آن واگذار شده است، يعني شهرداري تهران به دليل «نداشتن بودجه» سراي محله‌يي كه متعلق به مردم بوده را به فردي حقيقي به عنوان پيمانكار طلبكار داده است. در اين بند از گزارش درباره اين واگذاري غيرقانوني نوشته شده: «فروش پروژه به پيمانكاران براي پرداخت بدهي آنان فاقد توجيه كارشناسي است. سراي محله آشتياني منطقه 13 كه در سال 91 به صورت نيمه‌تمام رها شده بود و در سال 92 هم اعتباري نداشته، از اعتبار پروژه كودكان بهمن تكميل و به عنوان بدهي به پيمانكار واگذار شده است. در بخش ديگري از اين گزارش به ساخت و ساز پروژه‌هاي عمراني در زمين‌هايي اشاره مي‌كند كه به نوشته گزارش «در اراضي غيرملكي شهرداري» بوده است. در اين باره، اعضاي كميسيون برنامه و بودجه عنوان كرده‌اند: «اجراي تعدادي از پروژه‌ها در اراضي غيرملكي شهرداري و عدم احصاي آن به عنوان دارايي‌هاي شهرداري، ثبت مالي آن را با مشكل مواجه مي‌سازد. احداث زايرسرا در امامزاده زيد منطقه 18، احداث مساجد، تكيه شهرداري هفتم تير در منطقه 12 و احداث خوابگاه استاديوم ورزشي شهداي هفتم تير (منطقه 12)، احداث مجموعه ورزشي عودلاجان منطقه 12، مجموعه ورزشي نيايش در منطقه 2، بوستان اسلام‌آباد در منطقه 2، مقاوم‌سازي ديواره بوستان نهج البلاغه» (از اين جمله‌اند.) همچنين در اين گزارش به مشكلاتي اشاره شده كه شهرداري تهران براي شهروندان به وجود آورده است كه در پيشاني آنها، افزايش ترافيك محلات به دليل عدم مطالعه دقيق پروژه‌هاست. يعني شهرداري كه بايد تلاش خود را جهت تسهيل در رفت و آمد شهروندان به كار گيرد، در كاركردي نابهنجار، پروژه‌هايي را احداث كرده كه گره ترافيك پايتخت را كورتر و كورتر مي‌سازد. در بخشي از اين گزارش آمده است: «عدم اجراي پاركينگ در برخي از پروژه‌ها، مشكلات ترافيكي عديده‌يي بعد از افتتاح براي محله و منطقه ايجاد خواهد كرد... احداث تالار شهيد آويني و سالن ورزش مادر در منطقه 16، زورخانه شهرك نفت منطقه يك و مجموعه ورزشي زعفرانيه» (از آن جمله هستند.) در اين گزارش، پيش بيني شده به دليل عدم كارشناسي صحيح شهرداري، برخي از پروژه‌ها ممكن است «چندين سال» به طول بينجامد: «پروژه‌هاي تعريض معابر به علت وجود معارضين ملكي، مشكلات برآورد، وضعيت تامين اعتبار و مشكل در تعيين زمان نهايي رفع معارضين، اغلب چندين سال به طول مي‌انجامد... تعريض خيابان‌هاي دماوند منطقه 7، پيروزي و تعريض بزرگراه آيت‌الله سعيدي منطقه 18» (از اين قبيل هستند.) مشكلات اشاره شده در عملكرد شهرداري، محدود به اين موارد نيستند. بلكه موارد فراواني از سوءمديريت در رفتار شهرداري تهران در اين گزارش به چشم مي‌خورد كه از آن جمله‌اند: «عدم توجه كافي به تملك زمين، مكان‌يابي نامناسب، معارضين ملكي، تاسيساتي و غيره قبل از شروع برخي از پروژه‌ها منجر به وقفه و افزايش هزينه‌هاي اجرا شده است. احداث سوله مديريت بحران توسط سازمان پيشگيري و مديريت بحران در منطقه 6، عدم موافقت مالك زورخانه هنر به بازسازي توسط سازمان زيباسازي، تكميل مركز عرضه و فروش پرندگان زينتي فاز 2 توسط شركت ساماندهي صنايع و مشاغل، مجموعه ورزشي بهجت‌آباد و احداث ميدان ميوه و تربار جهان‌آرا در منطقه 6، مجموعه ورزشي مظاهري (منطقه 15) و بوستان بانوان (منطقه 5)، بزرگراه دولت‌آباد، دوگاز و احداث پل‌هاي كاروانسرا سنگي دوم ([توسط] معاونت فني و عمراني)، احداث پل غيرهمسطح بزرگراه دولت‌آباد يا بزرگراه امام رضا(ع) [توسط] معاونت فني و عمراني [از اين جمله‌اند.] در بخش ديگري از اين گزارش به نقايص فني برخي پروژه‌هاي عمراني، به خصوص پل‌هاي سطح شهر اشاره شده است. در اين بخش آمده: «ناهماهنگي بين معاونت فني و عمراني و سازمان پارك‌ها در خصوص استفاده از فضاي روي برخي از پل‌ها جهت اجراي فضاي سبز كه موجب نفوذ آب ناشي از آبياري روي عرشه و پايه‌ها و بستر نماي پل مي‌شود.