بازگشت ايران و اروپا به شرايط عادي
فريدون مجلسي ٭
عصر ديروز، محمدجواد ظريف، براي ديدار با مقام‌هاي ارشد اتحاديه اروپايي و همچنين سران دولت بلژيك راهي بروكسل شد.
اين در حالي است كه رييس دستگاه ديپلماسي چند روز پيش در افتتاحيه كنفرانس امنيتي مونيخ همراه با فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپايي حضور يافته بود و اين دو نفر كه ساعت‌ها با يكديگر در خصوص مسائل هسته‌اي به مذاكره و رايزني پرداخته بودند، در آن نشست در رابطه با توافق هسته‌اي، آينده روابط ايران و اتحاديه اروپايي و همچنين مسائل خاورميانه سخن گفتند. آقاي ظريف هم‌اكنون در حالي ايفاي نقشي بي‌بديل و بي‌نظير در طول سال‌هاي گذشته است. او در مونيخ نقشي مثبت، صلح‌آميز و سازگار با ديگران ايفا كرد. در مقابل نوع نقش‌آفريني جديد ايران، تركيه و عربستان كه روزگاري نه چندان دور، تهران را در ظاهري تهاجمي نشان مي‌دادند، برخلاف اجماع جهاني و توافقات صورت گرفته درباره سوريه در حاشيه نشست مونيخ، همچنان دست از تهديد اين كشور آسيب‌ديده برنمي‌دارند و همچنان ناشيانه براي مردم سوريه خط و نشان مي‌كشند. با اين سابقه، ظريف ديروز راهي بروكسل شد و قرار است امروز با فدريكا موگريني ديدار كند. مسوول كنوني سياست خارجي اتحاديه اروپايي از زماني كه وزير امور خارجه ايتاليا بود، نگاهي مثبتي به ايران داشت و مي‌توان گفت از زمان پذيرش مسووليت جديدش، گروه 1+5 هم شتاب بيشتري براي رسيدن به توافق هسته‌اي به خود گرفت و منسجم‌تر و فعال‌تر از پيش عمل كرد. با اين حال، ديدارهاي ظريف در بروكسل تنها مختص به رايزني با مقام‌هاي اتحاديه اروپايي نيست و قرار است وزير امور خارجه با مسوولان بلژيكي هم ديدارهايي داشته باشد. بايد دانست كه آنها قرار است ميزباني سفر آينده حسن روحاني، رييس‌جمهوري ايران را برعهده داشته باشند. بلژيك هرچند كشوري كوچك از نظر جغرافيايي محسوب مي‌شود، اما با اين وجود، هم از نظر اقتصادي و هم از نظر سياسي از اهميت بسياري برخوردار هستند. وجود دفاتر متعدد و مختلف سازمان‌ها و نهادهاي بين‌المللي موجب شده است تا اين كشور به نوعي، قلب اتحاديه اروپايي شود؛ اتحاديه اروپايي كه اكنون خواستار توسعه روابط با ايران است و با دستيابي به توافق هسته‌اي و اجرايي شدن برجام، چشم به توسعه مناسبات با تهران دوخته است. آنها ضمن آنكه خواستار بهره‌مندي از فوايد توسعه مناسبات اقتصادي با ايران در پرتو لغو تحريم‌ها هستند، مي‌دانند كه در راستاي توسعه مناسبات اقتصادي مي‌توان اميد افزايش همكاري‌هاي سياسي و امنيتي را داشت. با اين حال، مزاياي بهبود و گسترش روابط با اتحاديه اروپايي، تنها يك طرفه نيست و بي‌ترديد ايران هم بيش از اروپايي‌ها از اين رهگذر بهره‌مند خواهد شد. متاسفانه با اعمال تحريم‌ها طي سال‌هاي گذشته، بسياري از صنايع ايراني از كيفيت لازم خارج شده‌اند و صنايع ايران نيازمند نوسازي است. از سويي، با گسترش روابط ايران با اروپا، تهران مي‌تواند ضمن انتقال تكنولوژي به كشور، مساله عضويت در سازمان تجارت جهاني را هم دنبال كند. ايران چندين سال است كه خواستار عضويت در نهاد بين‌المللي است و ما مي‌توانيم در ازاي بهبود و گسترش مناسبات با اروپا، از آنها خواستار كمك براي عضويت در سازمان تجارت جهاني باشيم. با اين حال، به نظر مي‌آيد كه با اجرايي شدن برجام، فصل جديدي از تاريخ روابط ايران و اتحاديه اروپايي گشوده شده است. به عبارت ديگر، من اعتقاد دارم كه ايران و اتحاديه اروپايي مي‌توانند در فصل جديد، بازگشت به دوران سابق و شرايط عادي را تجربه كنند زيرا اروپا طي چند قرن اخير، بزرگ‌ترين شريك تجاري ايران بوده است كه به دليل تحريم‌ها، آن روابط لطمات سنگيني را به خود ديد. ٭تحليلگر مسائل سياست خارجي