شهربانو اماني در گفت‌وگو با «اعتماد»:
اصلاح‌طلبان، منتخبين اميد را تنها نمي‌گذارند
مريم وحيديان
هفتم خرداد ماه 95 روز آغاز به كار مجلس دهم آغاز همان تغييراتي خواهد بود كه مردم پاي صندوق‌هاي راي خواستار آن بودند. پس از دوره‌اي 12 ساله از اقامت جريان راست در پارلمان اين بار جريان اصلاحات به دنبال پيگيري راهبردها و سازوكارهايي توانست طرحي نو دراندازد. اكنون بايد ديد كه نمايندگان چه سياست‌ها و رفتارهايي را بايد مورد توجه قرار دهند تا مجلس دهم مجلسي كار آمد باشد و درگير تنش‌ها و حاشيه‌هاي سياسي نشود. شهربانو اماني، عضو شوراي مركزي حزب كارگزاران معتقد است كه گزارش عملكرد نمايندگان از تريبون‌هاي غيردولتي به مردم يكي از راهكارهاي كارگشا براي ارتباط با مردم است. او همچنين به موفقيت‌هاي مديريت يكپارچه و همدل در جريان برجام را يك تجربه خوب مي‌داند كه مي‌تواند در سطوح ديگر خصوصا در همكاري قواي سه‌گانه مورد استفاده قرار گيرد.
زمان زيادي تا آغاز مجلس دهم باقي نمانده است. مجلس دهم براي اينكه مجلسي كارآمد باشد چه رفتارهايي را بايد در صدر سياست‌هاي خود قرار دهد؟ در مجموع مجلس دهم چطور مي‌تواند مجلسي كارآمد و با كيفيت باشد؟
منتخبين مجلس دهم به زودي با تشكيل مجلس كار خود را آغاز مي‌كنند. براي ورود به مجلس چه كساني كه در ليست بودند و چه كساني كه مستقل در رقابت‌هاي سخت و نفسگير حضور داشتند با مردم يا موكلين خودشان گفت‌وگو كردند و وعده‌هايي دادند. قريب به اتفاق منتخبين مردم در هر اردوگاه سياسي كه باشند يكي از وعده‌هاي مهمي كه به مردم داده‌اند كمك به دولت براي پيشبرد اهداف و اجرايي كردن برجام بود. بخشي از كساني كه با ليست آمدند برنامه جامعي ارايه كردند. تعامل نمايندگان با بخش اجرايي كشور، استفاده از تجارب انباشته مختلف در حوزه‌هاي كارشناسي و تقنيني، استفاده فكري و كارشناسي از بدنه اجتماعي و تقويت نهادهاي صنفي سياسي، كمك به كوچك كردن بدنه دولت و ايجاد بستري آرام براي اينكه سرمايه‌گذار اعتماد داشته باشد كه سرمايه‌اش به خطر نخواهد افتاد، مي‌تواند بسيار سودمند باشد و جوانه اميدي كه در دل مردم به وجود آمده را تقويت كند. فضاي تازه‌اي ايجاد شده و به تعبيري مي‌توان گفت «از نو مشقي آغاز شده» بنابراين بايد از توان پايان‌ناپذير اعتماد مردم استفاده كرد. البته مجلس بايد در تقويت اعتماد عمومي بكوشد. انگيزش به ويژه در بين جوان‌ها براي حل مسائل و مشكلات و كمك به دولت و مجلس بايد نهادينه شود. اگر مجلس و نمايندگان ارتباط خود را با مردم حفظ كنند؛ گزارش عملكرد خودشان را به بدنه اجتماعي دهند و اين دغدغه و نگراني رانت‌هاي متعدد به خصوص رانت‌هاي اطلاعاتي، سياسي و اقتصادي شفاف و روشن براي مردم بازگو كنند، مردم حتما از رويكرد آنها حمايت خواهند كرد. در قضيه به سرانجام رساندن برجام تجربه‌هاي خوبي داشتيم و همگي مديريت يكپارچه ملي و حاكميتي و اثر آن در به نتيجه رسيدن برجام در مذاكرات داخلي و اجماع‌سازي داخلي را بين گروه‌ها و جريان‌هاي سياسي ديديم. همينجا است كه اهميت مديريت يكپارچه، همدل و همزبان مشخص مي‌شود. هرچند كه مخالفين داخلي و مخالفين جدي نظام جمهوري اسلامي در خارج از كشور تلاش مي‌كردند دستاوردهاي برجام را كمرنگ جلوه دهند يا به سرانجام رسيدن آن را با مانع تراشي به تعويق اندازند.
اكثريت نماينده‌هاي مجلس دهم كه مخالف افراطي‌گري و تندروي هستند، براي اينكه گرفتار حاشيه‌هاي سياسي درون مجلس نشوند چه مسائلي را بايد در نظر داشته باشند و رفتار خود را چطور بايد تنظيم كنند؟
مجلس دهم قطعا بايد از تنش‌هاي متعدد درون و برون مجلسي پرهيز كرده و تبديل به مجلسي فعال و با برنامه شود. در مورد انتخاب هيات رييسه كه در همه مجالس وجود داشته خود منتخبين تعيين تكليف خواهند كرد. مطالبات انباشته مردم و انتظارات آنان از نماينده‌هاي خود و هوشمندي و هوشياري آنها در ارتباط با پيگيري مطالبات خود بالاخص با وجود تاثيرگذاري رسانه‌ها و شبكه‌هاي اجتماعي، نظارت بسيار جدي بر تك‌تك نمايندگان را سبب مي‌شود. بلوغ سياسي جامعه در اين دوره از انتخابات با راي ليستي و راي به برنامه‌ها مشهود بود. مردم منتظر هستند تا مشكلات به وجود آمده و بر زمين مانده بسيار كه بخش مهم آن در ارتباط با عدم ايفاي نقش نظارتي نماينده‌هاي مجالس پيشين بود و مشكلات زياد و بي اعتمادي ملي را عامل شده است، توسط مجلس دهم با همدلي، همزباني و با دوري از تنش‌هاي جرياني و باندي حل شود. در بدو ورود نمايندگان برنامه ششم توسعه در دستور كار قرار دارد. اميد است در كميسيون‌هاي تخصصي و سياسي با پشتيباني مردم و همراهي دولت در چارچوب وظايف قانوني به توانمندي و قدرتمندي مجلس افزوده شود. نقش رسانه در اين راستا مي‌تواند اساسي و مهم باشد. مردم انتظار دارند كه نماينده‌هاي‌شان ارتباط خود را همچون ايام تبليغات با موكلين خود قطع نكنند. در زمان انتخابات شبكه‌هاي اجتماعي و نهادهاي غيردولتي نقشي مهم در ايجاد اين ارتباط داشت. بنابراين مي‌توان اين مساله را به نوعي سازماندهي و برنامه‌ريزي كرد. نمايندگان از طريق ايجاد شبكه‌هاي مختلف مي‌توانند هم از مردم كمك بگيرند و هم گزارش كار مجلس را به آنها بدهند. خصوصا در ارتباط با روغن‌كاري چرخ دنده‌هاي زنگ زده و شكسته اقتصادي چشم مردم به ويژه جمعيت جوان تحصيلكرده به دولت و كمك مجلس است. اين مهم يك وظيفه خطير بر دوش نماينده‌هاي مجلس دهم خواهد گذاشت.
در بين نمايندگان مجلس، كساني كه سوابق و تجربيات بيشتري نسبت به ساير نمايندگان دارند چطور مي‌توانند مسير مجلس را به سمت كمك به دولت و تحقق منافع ملي هدايت كنند؟
چيزي حدود 210 نفر از نمايندگان مجلس نهم از ورود به مجلس دهم بازماندند. احتمالا از اين حيث ميزان نماينده‌هايي كه در دوره‌هاي مختلف در مجلس بودند، از نظر كمي زياد نباشد اما وقتي تعامل و استفاده از دانش و انتقال تجربه به وجود آيد طبيعتا مي‌تواند كارساز باشد و به دور از تنش‌هاي مختلف مي‌توان در جهت منافع ملي حركت كرد. اين مساله مي‌تواند به استفاده بهينه و مديريت زمان در مجلس كمك كند. دولت بايد از نظرات تخصصي و كارشناسي در زمينه‌هاي مختلف استفاده كند. در اين مجلس نيروهاي جوان و همچنين اساتيد دانشگاه يا دانش‌آموخته بسيار وجود دارد. از انتقال تجربيات مي‌توان حداكثر بهره را براي توان افزايي و قدرتمند كردن مجلس برد.
در جريان انتخابات اصلاح‌طلبان با تشكيل شوراي عالي سياستگذاري توانستند از نماينده‌هاي ردصلاحيت شده در جريان انتخابات كمك بگيرند. بعد از شروع به كار مجلس اصلاح‌طلبان بيرون مجلس مي‌توانند تجربيات خود را به نمايندگان انتقال دهند؟ چطور مي‌توان اين امر را سازماندهي كرد؟
اصلاح‌طلبان در جاهايي براي اينكه چند نفر براي يك كرسي ارايه نشده و منجر به شكست در انتخابات نشود، يك ليست ارايه كردند. طبيعي است كه اكثريت كساني كه در ليست نبودند، در حوزه وظايف مجلس و بحث تخصصي مجلس با نمايندگان همراهي خواهند كرد. اصلاح‌طلبان پيش از انتخابات برنامه جامعي را ارايه كردند و بعد از انتخابات هفتم اسفند و دهم ارديبهشت هم اين فرآيند تقريبا طي مي‌شود. با برگزاري جلسات مختلف و همين‌طور با اساسنامه‌اي كه براي فراكسيون اميد تدوين شد و در جلسه منتخبين مجلس دهم خوانده شد؛ اين روند طي مي‌شود. در واقع منتخبين ليست اميد با تشكل‌بندي و همراهي برنامه‌هاي‌شان را پيش مي‌برند و در اين راستا نماينده‌هاي مردم هميشه مي‌توانند از تجربيات اصلاح‌طلبان بيرون مجلس استفاده كنند. قطعا تلاش مي‌شود كه ارتباط و تشكل يابي به وجود آمده در جريان انتخابات بين اصلاح‌طلبان قطع نشود. چه‌بسا نظرات كارشناسي در مورد طرح و لوايح و مطالبات مردم دسته‌بندي شده و به نمايندگان ارايه شود. قطعا در توان‌افزايي نماينده‌ها هر يك از كساني كه تجربه دارند در صورت خواست نماينده‌ها دريغ نخواهند كرد. اين كمك‌ها مي‌تواند تشكيلاتي و در چارچوب تعريف شده يا انفرادي باشد. ترجيحا اگر به سمتي برويم كه بعد از گذشت بيش از سه دهه از انقلاب اسلامي نهادهاي سياسي، حزبي و تشكل‌هاي مدني و صنفي بتوانند در يك فرآيند متشكل قرار گيرند و حزبي رفتار كنند و از خرد جمعي استفاده شود مي‌تواند توان‌افزايي بيشتري داشته باشد و فايده آن نيز بيشتر از ارتباطات انفرادي خواهد بود.
فكر مي‌كنيد مجلس دهم مجموعا چند فراكسيون اصلي داشته باشد و روساي آن چه كساني باشند؟
حداكثر سه فراكسيون قابل پيش‌بيني است. اعضاي ليست اميد يك فراكسيون قدرتمند خواهند داشت كه رياست آن با دكتر عارف خواهد بود. ليست اصولگرايان و كساني كه در اردوگاه اصولگرايي تعريف مي‌شوند، يك فراكسيون خواهند داشت و يك فراكسيون هم با تعداد كم جبهه پايداري و حاميان آن خواهد بود. در صدي از نماينده‌ها مستقل هستند كه طبيعتا فراكسيون قوي نخواهند داشت اما مي‌توانند به فراكسيون‌هاي ديگر كمك كنند.
حضور طيف آقاي لاريجاني را در كدام‌يك از فراكسيون‌ها پيش‌بيني مي‌كنيد؟
آقاي لاريجاني مي‌تواند فراكسيون اصولگرايان را در مجلس دهم بازسازي كند. اصولگراياني كه حامي آقاي لاريجاني هستند رويكردهاي متفاوتي نسبت به جبهه پايداري خواهند داشت. لذا اميدوار هستم كه آقاي لاريجاني ضمن بازسازي فراكسيون اصولگراي سنتي كه به هر حال ريشه در سپهر سياسي كشور دارد، در مجلس بتواند آنها را دور خود جمع كند و آنها را مديريت كند تا مجلس بتواند با همدلي بين جريان‌هاي سياسي به كمك دولت بپردازد. اميد است كه همه جريان‌هاي سياسي با توجه به وزن‌شان در مجلس تريبون داشته باشند.