«دهان بند سكوت» نماينده ايران در المپيك تئاتر 2016 لهستان
بابك احمدي
المپيك تئاتر يا جشنواره بين‌المللي تئاتر 2016 كشور لهستان ميزبان آثار برجسته‌ترين هنرمندان اين حرفه است. اين رويداد در حالي در شهر وروتسواف جريان دارد كه نام كمپاني تئاتر‌آفتاب با نمايش «دهان بند سكوت» نوشته محمد چرمشير به كارگرداني رضا حداد نيز به عنوان نماينده ايران در يكي از بخش‌هاي اين رويداد ديده مي‌شود.
المپيك تئاتر زاييده ايده تئودورس ترزپولوس است كه سال 1993 در دلفي يونان پايه‌گذاري شد؛ اين كارگردان يوناني هم‌اكنون رياست كميته بين‌المللي المپيك تئاتر را بر عهده دارد. تا به حال شش دوره اين جشنواره با شعارهاي متفاوت برگزار شده كه از جمله مي‌توان به دوره پيشين در شهر پكن، پايتخت چين - با شعار «رويا» - اشاره كرد.
شعار اين دوره جشنواره «جهان به مثابه مكاني براي حقيقت» نقل به مضمون از سخنراني يرژي گروتوفسكي، كارگردان صاحبنام تئاتر لهستاني گرفته شده كه در سال 1976 ايراد شد. گروتوفسكي، بنيانگذار تئاتر آزمايشگاهي در اين سخنراني مي‌گويد: «ما وارد جهان مي‌شويم تا از آن عبور كنيم. جهان ما را مي‌آزمايد و محل حقيقت است. در هر صورت، جهان بايد مكاني براي حقيقت باشد.»
براساس گفته‌هاي تئودورس ترزوپولوس پرسش‌هاي بسياري درباره ماهيت، عملكرد درحال تغيير و آينده تئاتر امروز مطرح است. به همين دليل هفتمين دوره المپيك تئاتر در وروتسواف لهستان براي حمايت از سنت بنيان گذاشته شده اما از سويي مشوق آزادي بيان است و نياز به پژوهش و آزمودن تئاتر را مي‌شناسد. المپيك برمبناي پذيرش ايده‌هاي تئاتر مرسوم كشور ميزبان بنا شده. بنابراين ميزبان اين فرصت را دارد كه ويترين آثار بومي تئاتري و هنرهاي نمايشي ديگر هم باشد.
المپيك تئاتر 2016 بخش‌هاي متعدد از جمله بخش اصلي، فراتر از تئاتر، بازيابي بزرگان تئاتر، تئاتر كشورهاي بلوك شرق و برنامه رويدادهاي انستيتو گروتوفسكي را شامل مي‌شود.
برهمين اساس از هنرمندان صاحبنام تئاتر دعوت شده تا آثار خود را در بخش اصلي جشنواره ارايه كه كنند. اين كارگردانان آثار نمايشي تحسين‌شده و همچنين توليداتي كه ويژه اين رويداد در پايتخت فرهنگي اروپا خلق شده‌‌اند، روي صحنه خواهند برد. بخش اصلي المپيك تئاتر شامل 16 اثر مي‌شود كه طي چهار هفته و به عنوان بخشي از تئاتر فصل پاييز به صحنه مي‌روند. اين كارگردانان همچنين با حضور در نشست پرسش و پاسخ با پژوهشگران و هنرمندان حاضر در المپيك درباره ايده‌هاي هنري خود گفت‌وگو مي‌كنند. مهمانان همچنين در بخشي از مجموعه برنامه‌هاي «حقيقت» و «حقيقت و ديگر هيچ» درباره ايده‌هايي كه انگيزه كارهاي آنها شده نيز توضيح مي‌دهند. در بخش اصلي جشنواره كه بزرگان تئاتر جهان در آن شركت مي‌كنند نام‌هاي آشنايي از جمله يوجين باربا، پيتر بروك، رومئو كاستلوچي، پيپو دلبونو، جان فابر، هاينر گوبلز، ليو ليبين، كريستين لوپا، اميونتس نكروسيوس، تاداشي سوزوكي، تئودورس ترزوپولوس و رابرت ويلسون ديده مي‌شود.
نكته قابل اشاره اينكه حدود يك هفته از جشنواره به اجرا، نمايش فيلم و گفت‌وگو پيرامون متوني مي‌گذرد كه زيربناي تئاتر لهستان را شكل مي‌دهند و بخش «فراتر از تئاتر» با محوريت معلولان برگزار مي‌شود. بخش «تئاتر كشورهاي بلوك شرق» به بررسي آثار هنرمندان جوان و تئاتر مستقل بلوك شرق و اروپاي مركزي اختصاص دارد كه در اين دوره ميزبان نمايش‌هاي هنرمنداني از كشورهاي جمهوري چك، يونان، اسلواكي، دانمارك و صربستان است. «برنامه‌هاي انستيتو گروتفسكي» يكي ديگر از بخش‌هاي المپيك تئاتر 2016 را تشكيل مي‌دهد كه كمپاني تئاتر آفتاب با نمايش «دهان بند سكوت» به كارگرداني رضا حداد به عنوان نماينده‌اي از ايران در اين بخش حضور دارد. پانته‌آ بهرام، داريوش فائزي و خسرو پسياني در اين نمايش به ايفاي نقش مي‌پردازند. حداد اين نمايش را سال 83 با تعداد بازيگران بيشتر – پانته‌آ بهرام، بابك حميديان، رزيتا فضايي، هاله گرجي و پانته‌آ پناهي‌ها - و در قالب گروه تئاتر سايه در مجموعه تئاتر شهر روي صحنه برد.