تركيه و داعش
روزنامه اعتماد
شوراي نويسندگان
اين روزها داعش تبديل به محملي شده كه هر كشور و گروهي خود را پشت مبارزه با آن پنهان كند و در اين زمينه طلبكار جهان شوند كه ما در حال مبارزه با تروريسم و داعش هستيم، حتي اگر زماني خودشان نقش محوري در شكل‌گيري چنين هيولايي داشته باشند. اخيرا نيز بنعالي ييلديريم، نخست‌وزير تركيه مدعي شده است كه: «تركيه تنها كشوري است كه به درستي با داعش مقابله مي‌كند. » وي در جريان مراسم گشايش پروژه‌هاي محيط زيستي در آنكارا گفت، جهان وانمود مي‌كند كه با تروريسم و اين گروه تروريستي در جنگ است اما تركيه واقعا دارد اين كار را انجام مي‌دهد. اينكه حكومت تركيه چنين ادعايي دارد از عجايب است زيرا مبارزه ترك‌ها با داعش در دو منطقه صورت مي‌گيرد؛ اول در خاك تركيه و دوم در خاك سوريه، ولي دولت تركيه هيچگاه زحمت پاسخ به اين پرسش را به خود نمي‌دهد كه بگويد داعش از كجا وارد تركيه و سوريه شده است؟ جز اينكه حضور آنان در اين منطقه براي چند سال متمادي با حمايت دولت تركيه بوده است؟ چرا داعش در كشورهاي ديگر به جز عربستان و تركيه حضور ندارد؟ آيا دستگاه‌هاي امنيتي كشورهاي ديگر از دستگاه‌هاي امنيتي تركيه و عربستان قوي‌تر هستند كه اجازه حضور اعضاي داعش را در سرزمين خود نمي‌دهند؟ قطعا پاسخ اين پرسش منفي است، چون دستگاه‌هاي امنيتي و اطلاعاتي اين دو كشور به اندازه كافي قدرت دارند كه اجازه ندهند نيروهاي داعش در قلمرو آنان حضور يابند. بنابراين فقط به دو صورت ممكن است كه اين نيروها در قلمرو آنان حضور پيدا كرده باشند؛ اول اينكه اهل آنجا و تبعه آن كشور باشند كه اين حالت براي عربستان مصداق بيشتري دارد و عموم نيروهاي داعش در عربستان از اتباع آن كشور هستند. ولي اين نيز براي فعاليت آنان كفايت نمي‌كند. بايد آنان در مراحل خاصي آزادي عمل مي‌داشتند كه هسته‌هاي قدرتمندي را شكل دهند. از اين‌رو با اطمينان مي‌توان گفت كه انديشه و ذهنيت القاعده و سپس داعش در عربستان به‌صورت غيررسمي يا نيمه‌رسمي حمايت شده است و اين گروه توانسته در آنجا ريشه بدواند و سپس در مراحل افراطي‌تر خود اقدام به عمل كرده است. ولي در تركيه تا حدي راه‌حل دوم غالب است. يعني دولت تركيه اجازه حضور نيروهاي بين‌المللي داعش را در سرزمين و قلمرو خود داده است. با اين هدف كه آنان را به‌عنوان ابزاري عليه دولت سوريه و عراق استفاده كند و اتفاقا اين كار را انجام هم دادند و در مراحل اوليه در اجراي اين هدف خود موفق بودند.
ولي به مرور زمان كه اوضاع اين گروه در سوريه و عراق به ضعف گراييد و فشارها عليه تركيه نيز افزايش يافت، آنان توجه خود را معطوف به تركيه كردند و بيشترين اقدامات تروريستي خود را در تركيه انجام دادند و طبيعي است كه ترك‌ها نيز به مقابله با آنها برخيزند و تلفات زيادي هم بدهند ولي اين اقدامات به معناي مبارزه ريشه‌اي با داعش نيست، بلكه به منزله دفاع از خودشان است كه به نحوي در وقوع آن نيز مسووليت دارند و به قول معروف «خود‌كرده را تدبير نيست». بنابراين مبارزه دولت تركيه با داعش، اصيل نيست. اگر به هر دليل داعش با تركيه كاري نمي‌داشت، همچنان مي‌توانست تحت حمايت آنها باشد. شايد آنان مرتكب اين اشتباه شدند كه به تركيه حمله كردند، ولي در هر حال مخالفت تركيه با داعش فاقد اصالت است.
نكته ديگري كه بايد به آن توجه داشت اين است كه دولت تركيه دنبال محملي براي حضور نظامي در سوريه بود. براي اين كار چاره‌اي نداشت تا اينكه خود را در پوشش مبارزه با داعش عرضه كند به همين دليل حملات به شهر الباب را سامان داد تا خود را در صف مقدم مبارزه با داعش معرفي كند ولي هنگامي كه مي‌بينيم همزمان از نيروهاي افراطي و سلفي ديگر حمايت مي‌كند، نيروهايي كه در گذشته منبع اصلي نيروگيري براي داعش بوده‌اند، متوجه مي‌شويم كه اين ادعاي دولت تركيه نيز فاقد اعتبار است. دولت تركيه مبارزه با داعش را محمل و پوشش و توجيه خود براي حضور غيرقانوني در سوريه قرار داده است. اگر اين دولت در مبارزه با تروريسم و داعش صادق بود، بايد در برابر نيروهاي مشابه آنان نيز مواضع مشابهي اتخاذ مي‌كرد و اجازه نمي‌داد كه تروريسم بين‌المللي به راحتي در تركيه جولان دهد و از اين طريق به سوريه و عراق رفت‌وآمد كند. اگر داعش مرتكب اقدامات تروريستي در غرب و نيز تركيه نمي‌شد، به‌طور قطع همچنان تحت حمايت اين دولت‌ها بود و مي‌توانست به اقدامات جنايتكارانه خود در منطقه ادامه دهد ولي به هر دليلي آنان از خطوط قرمز غرب عبور كردند و تركيه و اروپا و امريكا را نيز نشانه گرفتند در نتيجه فشار را بر خودشان افزايش دادند.