مسوولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري از اهميت نمايشگاه « ايران؛ سرزميني كهن ميان آب و صحرا» ميگويند
تمدن پارس در سرزمين ژرمنها
ايران در ميان ناامنيهاي اروپا از تمدني چند هزار ساله ميگويد
فرزانه قبادي
اسفندماه سال گذشته بود كه هيات دولت با خروج 446 قلم از آثار تاريخي و هنري موزه ملي ايران جهت برگزاري نمايشگاهي با نام «ايران؛ فرهنگي كهن بين آب و صحرا» در شهر بن آلمان موافقت كرد و پس از ابلاغ اين مصوبه به ميراث فرهنگي و نهادهاي مربوطه، متن كامل مصوبه و پيوست آن را كه شامل ليست اشياي ارسالي به نمايشگاه بن و اطلاعات مربوط به بيمه و قدمت و تصاوير اشيا بود را نيز در اختيار رسانهها قرار داد. انتشار اين فهرست و اطلاعات مربوط به مبالغ بيمه مربوط به هر شيء هرچند نشان از تمايل دولت براي شفافسازي در مورد اقدامات خود داشت، اما نگرانيهايي را بين فعالان ميراث فرهنگي ايجاد كرد و موجب ابراز مخالفتهايي با برگزاري اين نمايشگاه شد. از جمله مواردي كه مورد انتقادات شديد قرار گرفت، موضوع مبلغ بيمهاي بود كه كارشناسان براي برخي از اشيا در نظر گرفته بودند (بعضي از اشيا در اين ليست با 200 يورو بيمه شده بودند) با توجه به شرايط امروز اروپا و ناامنيهايي كه هر بار از گوشهاي از اين قاره سر برميآورد، اين نگرانيها چندان بيمورد هم نبود. همزماني اين اتفاق با لغو برگزاري نمايشگاه آثار موزه هنرهاي معاصر ايران و حواشي مربوط به آن، حساسيتها را دو چندان كرد. هر چند مسوولان ميراث فرهنگي كشور در فرصتهاي مختلف با ارايه توضيحاتي سعي در شفافسازي در اين زمينه داشتند اما اقناع افكار عمومي كار سادهاي نبود و به نظر ميرسد تا زمان بازگشت كامل اشيا به كشور و اطمينان از سلامت اين اشيا همچنان نگرانيهايي بابت اشياي نفيس موزه ملي ايران كه مسافر بن شدهاند وجود خواهد داشت.
در ميان نگرانيهايي كه همواره در زمينه ارسال اشيا به نمايشگاههاي خارج از كشور وجود دارد، برگزاري چنين نمايشگاههايي تاثيرات مثبت بسياري هم در زمينه ديپلماسي فرهنگي در ايران به دنبال دارد. مسوولان سازمان ميراث فرهنگي و فعالان فرهنگي بينالمللي نقش برگزاري چنين نمايشگاههايي را در خنثي كردن تلاش رسانههايي كه تصويري مخدوش از ايران را به افكار جهاني تزريق ميكنند، بسيار موثر ميدانند و شاهدشان هم بازتابهاي نمايشگاه «هفت هزار سال هنر ايران» است كه در سال 83 در 9 كشور اروپايي برگزار شد. امروز نمايشگاه «ايران؛ تمدني كهن ميان آب و صحرا» در تالار هنر شهر بن افتتاح شده است و قرار است اشياي موزه ملي ايران به مدت چهار ماه ميهمان اين شهر باشد. بايد ديد علاوه بر حفظ شايسته اشيا در اين كشور، تلاشهاي ديپلماتيك در حوزه فرهنگ چقدر ميتواند علاوه بر عامل فرهنگ، در دنياي سياست و اقتصاد به ياري ايران بيايد.
به گفته جبرئيل نوكنده، مدير موزه ملي ايران: «در اين نمايشگاه كه در تالار هنر و نمايش جمهوري فدرال آلمان در شهر بن برگزار ميشود، 446 قلم آثار باستانشناسي ايران از هزاره هفتم تا شروع امپراتوري هخامنشي به نمايش درميآيد. علاوه براين آثار ثبت شده ايران در فهرست ميراث جهاني به صورت عكس و فيلم معرفي خواهند شد. آثار اين نمايشگاه از محوطههاي باستاني مانند سيلك، سنگ چخماق، شهر سوخته، جيرفت، چغاميش، شوش، حسنلو، مارليك و... به دست آمدهاند و اين سومين نمايشگاه موزه ملي ايران در كشور آلمان است كه از سال 2002 تاكنون برگزار ميشود. نخستين نمايشگاه در سال 1381 (2002) در همين تالار با عنوان «هفت هزار سال هنر ايران» برگزار شد و دومين نمايشگاه در سال 1383 (2004) با عنوان نمايشگاه «شكوه پارسي» در موزه بوخوم آلمان بوده است. موزه ملي ايران پس از انقلاب اسلامي تاكنون نزديك به 30 نمايشگاه در خارج از كشور برگزار كرده است.» حالا كه هر روز زخم تروريست در گوشهاي از زمين سر باز ميكند، ايران با چنتهاي پر از فرهنگ و تمدن وارد اروپا شده تا غناي فرهنگياش را فرياد بزند، در روزگار ناامني اروپا، ايران با وجود تمام نگرانيهايي كه براي حفاظت و امنيت اشيايي دارد كه سند هويت چند هزار ساله اين سرزمين است، باز هم گفتمان فرهنگي را بر سكوت يا فرياد خشم ارجح دانسته تا جهان را به اعتراف وادارد كه «ايران سرزميني است كهن، با تمدني غني، با اين سرزمين نميشود با ادبيات جنگ سخن گفت.»