فرصتي براي تغيير چهره ايران در سطح بين‌المللي
سيد محمد بهشتي
رييس پژوهشگاه ميراث فرهنگي
زماني كه نمايشگاه «هفت هزار سال هنر ايران» در وين برگزار شد ما هنوز در شرايطي بوديم كه سوءتفاهم زيادي بين ما و كشورها بود و دولت‌ها مناسبات حسنه‌اي با هم نداشتند. اما برگزاري اين نمايشگاه زمينه‌اي شد تا در فضاي ديپلماتيك بسياري از مشكلات حل و فصل شود. از وجه ديپلماسي فرهنگي نقشي كه اين نمايشگاه ايفا كرد، نقش فوق‌العاده موثري بود. اين نمايشگاه بعد از وين در 9 كشور اروپايي با درخواست مسوولان موزه‌هاي اين كشورها برگزار شد و شايد جزو معدود فعاليت‌هايي بود كه بدون اينكه هزينه‌اي را براي ايران دربرداشته باشد، تاثيرات بسيار عميقي از جهت اصلاح وجهه ايران در سطح كشورهاي اروپايي گذاشت. يك كاتالوگ فاخر به لحاظ علمي براي اين نمايشگاه تهيه شد و تبليغاتي كه در اين كشورها از اين نمايشگاه مي‌شد استقبال خيلي خوبي را در هركدام از كشورها به دنبال داشت و پژواك وسيع و عميقي در سطح اروپا ايجاد كرد.
نمايشگاه «ايران؛ تمدني كهن ميان آب و صحرا» هم هر چند با فاصله‌اي چند ساله برگزار مي‌شود اما تا حدودي همان شرايط را دارد. همزمان با نمايشگاهي كه قرار است در بن آلمان افتتاح شود، داوطلبان زيادي در كشورهاي ديگر اروپايي متقاضي شده‌اند كه اين نمايشگاه در موزه‌هاي آنها برگزار شود. با توجه به تبليغاتي كه در سطح كشور آلمان در اين زمينه انجام شده انتظار مي‌رود كه استقبال خوبي از اين نمايشگاه صورت گيرد. به طور كلي نمايشگاه‌هايي از اين دست بسيار تاثيرگذار هستند و مي‌توانند تصويري را كه رسانه‌هاي مغرض و معاند ايجاد كرده‌اند اصلاح كنند و تصوير جذابي از ايران ارايه خواهد داد. برگزاري نمايشگاه‌هاي بين‌المللي كه نيازمند خروج اشياي تاريخي از كشور هستند، هميشه با چالش همراه هستند. ما در زمان برگزاري نمايشگاه «هفت هزار سال هنر ايران» با حساسيت افكار عمومي مواجه نبوديم، عمده حساسيت‌هايي كه وجود داشت مربوط به داخل سازمان بود. كارشناسان سازمان ميراث فرهنگي ابراز نگراني مي‌كردند و گاهي هم سوءتفاهم‌هايي براي‌شان ايجاد شده بود. در مقطعي اين طور به نظر مي‌رسيد كه نسبت به تاثير‌گذاري اين نمايشگاه آگاهي ندارند. نگراني كارشناسان سازمان با حضور در افتتاحيه نمايشگاه وين و ديدن بازخوردهاي برگزاري اين نمايشگاه برطرف شد. در نمايشگاه «ايران؛ تمدني كهن ميان آب و صحرا» ما در درون سازمان با چالش و مخالفت روبه‌رو نيستيم، بيشتر با نگراني‌هايي كه افكار عمومي مطرح مي‌كنند، مواجهيم. اين نگراني‌ها مبناي محكمي ندارد و اگر كساني كه نسبت به ارسال اشيا به خارج از كشور ابراز نگراني مي‌كنند، از تاثيرات برگزاري اين نمايشگاه آگاه باشند، متوجه مي‌شوند كه جايي براي نگراني نيست. تاثيرات مثبتي كه برگزاري چنين نمايشگاه‌هايي مي‌تواند در سطح بين‌المللي به دنبال داشته باشد مي‌تواند به اين نگراني‌ها پايان دهد.