سنگ‌اندازي معارضان مسلح
نشست آستانه در سايه پيشنهاد مسكو براي تشكيل منطقه امن در سوريه تشكيل شد
يسرا بخاخ | چهارمين مرحله از مذاكرات آستانه براي حل بحران سوريه روز چهارشنبه در قزاقستان با حضور طرف‌هاي سوري و مثلث ثابت ايران، روسيه و تركيه آغاز به كار كرد. وزارت خارجه قزاقستان روز سه شنبه تاكيد كرد كه استفان دي‌ميستورا، فرستاده سازمان ملل در پرونده سوريه نيز در اين نشست حضور خواهد داشت و در جريان اين گفت‌وگوها كه قرار است دو روز به طول بينجامد با مسوولان روسي و سوري گفت‌وگوي جداگانه خواهد داشت. علاوه بر آن «نواف وصفي التل»، مشاور وزير خارجه اردن و نماينده امريكا نيز به جمع حاضران در آستانه پيوسته‌اند، امريكا كه در دور قبل در سطح سفير در اين نشست حضور داشت حالا سطح مشاركت خود را با اعزام «استيوارت جونز»، مشاور وزير خارجه امريكا در امور خاورميانه به قزاقستان ارتقا بخشيده است. حسين جابري انصاري، معاون عربي و آفريقاي وزارت امور خارجه ايران با هيات همراهش روز سه شنبه وارد آستانه شده و هيات ايراني با نمايندگان تركيه و روسيه نشستي مقدماتي تشكيل دادند. ضمن حضور هياتي از ائتلاف معارضان سوري، از طرف دولت سوريه هم هياتي به رياست «بشار جعفري»، نماينده دايمي سوريه در سازمان ملل در اين نشست حضور دارند. اين نشست در حالي با حضور همه جريان‌ها و طرف‌هاي سوري و بين‌المللي درگير در پرونده سوريه برگزار مي‌شود كه دور قبلي آن با تحريم معارضان و متهم كردن مسكو به عدم پايبندي به تعهداتش برگزار شده بود. آستانه 3 كه در اسفند ماه گذشته برگزار شده بود در حالي به پايان رسيده بود كه بر تشكيل كميته سه جانبه‌اي از سوي ايران، روسيه و تركيه براي نظارت بر اجراي آتش‌بس در سوريه توافق شده بود. در آستانه چهار كه فضا براي حضور همه جريان‌هاي درگير در سوريه فراهم شده است، معارضان مسلح سوري به رياست محمد علوش اعلام كرده‌اند كه حضور خود را در دور چهارم نشست آستانه به حالت تعليق در مي‌آوردند و مدعي شده‌اند كه اين تصميم تا زماني كه درگيري‌هاي نظامي در سوريه پابرجاست تغيير نخواهد كرد. يك منبع آگاه در معارضان مسلح سوري دولت سوريه را به بمباران غير نظاميان متهم كرده و مدعي شده تا اين حملات متوقف نشود به مذاكرات باز نخواهند گشت. احمد رمضان، سخنگوي ائتلاف معارضان سوري نيز ضمن تاكيد اين خبر به رويترز گفته كه معارضان مسلح شرط بازگشت به مذاكرات را توقف كامل حملات هوايي ارتش سوريه عنوان كرده‌اند. خبرگزاري اسپوتنيك روسيه نيز گزارش داد كه معارضان مسلح سوري همچنين ادعا كرده‌اند «بشار اسد»، رييس‌جمهور سوريه بايد از مقام خود استعفا دهد و ايران را به داشتن نقشي منفي در تحولات سوريه متهم كرده‌اند.
گفت‌وگوي تلفني ترامپ و پوتين درباره سوريه
نكته جالب توجه اما از سر‌گيري گفت‌وگوهاي آستانه در فضايي است كه بعد از تماس تلفني «ولاديمير پوتين»، رييس‌جمهور روسيه و «دونالد ترامپ»، رييس‌جمهور امريكا ايجاد شده است، خبرگزاري اسپوتنيك روسيه گزارش داد كه اين گفت‌وگو حدود 30 دقيقه به طول انجاميده و به گفته «ركس تيلرسون»، وزير خارجه امريكا اين گفت‌وگو سازنده بوده و موضوعات مربوط به سوريه و كره شمالي در جريان آن بررسي شده است. كرملين نيز اعلام كرده كه دو طرف مساله بررسي اقدامات دوجانبه براي هماهنگي در زمينه مبارزه با تروريسم و ادامه گفت‌وگو براي رسيدن به آتش‌بس پايدار در سوريه كه زمينه براي حل دايمي بحران اين كشور را فراهم كند را مورد بحث قرار داده‌اند.
پيشنهاد مسكو براي ايجاد 4 منطقه امن در سوريه
برخي رسانه‌هاي عربي از پيش‌نويس پيشنهادي از سوي روسيه به طرف‌هاي سوري حاضر در گفت‌وگوهاي آستانه خبر داده است در حالي كه روسيه هنوز واكنشي رسمي به اين خبر نداشته با اين وجود يحيي العريضي، يكي از اعضاي معارضان سوري گفت كه معارضان مسلح با ايجاد مناطق امن در سوريه كه تحت نظارت بين‌المللي باشد مشكلي ندارند و افزود: ما با اين روش كه در آن روسيه و ايران نقش تضمين‌كننده آتش‌بس را بازي كنند مخالف نيستيم. پايگاه خبري الخليج الجديد نيز در همين راستا گزارش داد كه بر اساس پيش‌نويسي كه به طرف‌هاي سوري ارايه شده مسكو پيشنهاد داده سطح درگيري‌هاي نظامي در 4 منطقه سوريه از جمله استان ادلب، شمال حمص، غوطه شرقي و جنوب سوريه كاهش پيدا كند و روسيه، ايران و تركيه كشورهايي باشند كه تعهد به آتش‌بس در سوريه را تضمين كنند. بر اساس اين خبر در اين پيشنهاد عنوان شده كه در مناطقي كه قرار است سطح درگيري‌ها كاهش پيدا كند دو طرف دست به اقدامات نظامي با استفاده از هر نوع سلاحي نزنند و تحت نظارت كشورهاي تضمين‌كننده عبور و مرور براي مردم به صورت امن و بدون كارشكني صورت بگيرد، شرايط و فضا براي ارسال كمك‌هاي بشر دوستانه و پزشكي به ساكنان اين مناطق فراهم شود و تدابير لازم براي فراهم‌سازي نيازهاي اوليه مانند آب، تشكيل هيات‌هاي اداري محلي و بازگشت آوارگان به اين مناطق اتخاذ شود. الخليج الجديد گزارش داده بر اساس اين طرح در طول مناطقي كه پيش‌تر عنوان شده تلاش شود تا درگيري مسلحانه ميان دو طرف ايجاد نشود و ايست‌هاي بازرسي براي تضمين عبور و مرور غيرنظاميان و ورود كمك‌هاي بشر دوستانه ايجاد شود و مسووليت برپايي و اداره اين ايست‌هاي بازرسي برعهده دولت و معارضان سوري خواهد بود. يگان‌هاي نظامي وابسته به كشورهاي ناظر بر اجراي آتش‌بس نيز مي‌توانند در اين مناطق براي تضمين اجراي آتش‌بس حضور داشته باشند. از سوي ديگر كشورهاي تضمين‌كننده نيز بايد بر اجراي تعهدات اين توافق از سوي طرف‌هاي درگير در سوريه نظارت داشته باشند و همه تدابير لازم براي ادامه نبرد با داعش و جبهه النصره و ديگر گروه‌هاي وابسته به آنها به كار بسته شود. روسيه پيشنهاد داده كه ساز و كاري فراهم شود تا گروه‌هاي معارض مسلحي كه تاكنون به گفت‌وگوهاي صلح سوريه و آتش‌بس در اين كشور نپيوسته‌اند به اين مسير هدايت شوند و كشورهاي تضمين‌كننده اين توافق بعد از 5 روز از امضاي پيش‌نويس كميته مشتركي تشكيل دهند كه ضمن نظارت بر اجراي اين توافق، به نشست‌هاي مربوط به سوريه در چارچوب گفت‌وگوهاي آستانه گزارش دهند. با وجود اينكه بر اساس گزارش‌هاي رسانه‌اي معارضان سوري از طرح غير رسمي روسيه استقبال كرده‌اند، يك مقام روسي به روزنامه الحيات گفته كه روسيه پيشنهادهايي دارد كه هنوز به مرحله طرح نرسيده كه در آستانه ارايه خواهد شد. بدون توجه به اينكه اين پيشنهاد به صورت رسمي از سوي مسكو ارايه شده يا خير اما اجراي چنين توافقي كه بر اساس آن بتوان معارضان مسلح را وادار كرد با دولت سوريه همكاري كنند، در سايه نبرد دولت اين كشور با تروريسم و حضور جريان‌هاي نظامي مختلف خاك سوريه چندان آسان به نظر نمي‌رسد. در اين راستا روزنامه الاخبار لبنان گزارش داد كه در چند روز گذشته درگيري‌هاي سختي در مناطقي كه قرار بوده در آن آتش‌بس اعمال شود صورت گرفته است، مهم‌ترين محورهاي اين درگيري‌ها را درعا و جوبر و حومه شمالي حماه تشكيل مي‌دهد. بعد از اينكه قرار شد گروهك هيات تحرير‌الشام در نشست‌هاي آستانه از فهرست گروه‌هاي معارض مسلح سوري خارج شده و به فهرست گروه‌هاي تروريستي اضافه شود، اين گروهك طي چند روز گذشته تلاش كرده بود گروه‌هاي مسلح معارض سوري را كه در اين مناطق حضور دارند به جبهه خود ملحق كند. از سوي ديگر كشورهاي غربي نيز در آستانه نشست آستانه تلاش كرده‌اند حمله سازماندهي شده خود عليه روسيه را تقويت كنند و بر بي‌نتيجه بودن تلاش‌هاي اعمال شده در نشست آستانه تاكيد كنند.
پوتين: براي حل بحران سوريه حضور امريكا ضروري است
اين در حالي است كه ولاديمير پوتين رييس‌جمهور روسيه بعد از ديدار با «آنگلا مركل» صدر اعظم آلمان در مسكو تاكيد كرد كه بايد شرايط براي اتحاد و توقف درگيري‌هاي نظامي در سوريه فراهم شود كه در پي آن فضاي مناسب براي همكاري سياسي نيز شكل خواهد گرفت. پوتين گفته بود كه براي حل بحران سوريه حضور امريكا ضروري است. وزارت خارجه تركيه نيز با استقبال از طرح پيشنهادي روسيه ابراز اميدواري كرده است كه گفت‌وگوهاي پوتين و ترامپ به آغاز مرحله جديدي در سوريه و عراق منجر شود. «رجب طيب اردوغان» رييس‌جمهور تركيه روز چهارشنبه به سوچي در روسيه سفر كرد تا با ولاديمير پوتين رييس‌جمهور اين كشور ديدار و گفت‌وگو كند. اردوغان در اين ديدار تاكيد كرد كه فرصت خوبي در برابر آنكارا و مسكو قرار گرفته تا روابط دوجانبه و مسائل منطقه را مورد بررسي قرار دهند و افزود: دو كشور مسووليت‌هاي زيادي در خصوص تحولات خاورميانه دارند و تصميم‌هايي كه مسكو و آنكارا با هم مي‌گيرند مسير خاورميانه را تغيير خواهد داد. حسين جابري‌انصاري معاون عربي و آفريقاي وزارت امور خارجه روز سه‌شنبه در آستانه پايتخت قزاقستان با بشار جعفري نماينده دايم سوريه در سازمان ملل متحد ديدار و گفت‌وگو كرد و شرايط سياسي و ميداني بحران سوريه رايزني را مورد ارزيابي قرار داده است. وي همچنين با استفان دي‌ميستورا ديدار كرده است و ضمن اشاره به لزوم تسريع روند حل و فصل بحران سوريه، بر اهميت فعاليت جدي و مسوولانه سازمان ملل و ديگر طرف‌هاي شركت‌كننده در آستانه تاكيد كرده است.
انصاري: در نشست چهارشنبه ايجاد چهار منطقه امن بررسي شد
حسين جابري‌انصاري، معاون عربي و آفريقاي وزارت خارجه ايران در حاشيه نشست آستانه 4 كه در پايتخت قزاقستان برگزار مي‌شود در گفت‌وگو با خبرنگار شبكه خبري راشاتودي درباره طرحي كه گفته مي‌شود روسيه براي ايجاد مناطق امن در سوريه پيشنهاد داده، اظهارنظر كرد. جابري انصاري اعلام كرد كه مساله ايجاد 4 منطقه امن در سوريه در نشست مقدماتي كارشناسان مورد ارزيابي قرار گرفته است اما همچنان گفت‌وگو و رايزني درباره آن وجود دارد. وي ضمن ابراز اميدواري كه اين سند روز پنجشنبه مورد تاييد نهايي قرار بگيرد گفت: فكر مي‌كنم شانس موفقيت زياد باشد، هر گامي كه در مسير تثبيت آتش‌بس در سوريه باشد به‌طور كلي مثبت است اما بايد درباره جزييات اين طرح هم به توافق برسيم. انصاري در پاسخ به سوال خبرنگار راشاتودي درباره تصميم معارضان مسلح براي تعليق حضورشان گفت: آنها به مذاكرات باز مي‌گردند؛ آنها عادت به اين كارها دارند و اگر چه ممكن است با اين روش به دستاوردهاي مقطعي برسند اما اگر مايل هستند اعضاي تاثيرگذاري در روند آستانه باشند بايد در سطح لازم اين تاثيرگذاري ظاهر شوند و الا با ادامه اين روش فعلي خود در نهايت در بازي تاثيرگذاري واقعي بر ر وند رخدادها شكست خواهند خورد.