كويت؛ سفير صلح ميان عربستان – قطر

روز چهارشنبه گذشته اظهاراتي منسوب به تميم بن حمد امير قطر در خبرگزاري رسمي اين كشور منتشر شد. انتشار اين اظهارات كه به نوعي با سياست‌هاي ديگر كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس در تضاد بود خشم برخي پايتخت‌هاي عربي از جمله رياض و ابوظبي را برانگيخت، گرچه واكنشي رسمي از سوي كشورهاي عربي در اين زمينه صورت نگرفت اما واكنش‌هاي غير رسمي به آن بازار دعواي رسانه‌اي در ميان قطر و كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس را گرم كرد تا آنجا كه خبرگزاري و پايگاه‌هاي مهم خبري قطري در عربستان و امارات فيلتر شد. با وجود اينكه دولت قطر ضمن رد اين اتهامات اعلام كرده بود پايگاه رسمي خبرگزاري اين كشور هك شده است بازهم جنجال ادامه دارد و حالا گزارش‌ها حاكي است كه كويت براي ميانجيگري ميان قطر و كشورهاي عربي دست به كار شده است. جنجالي كه بعد از اظهارات امير قطر ايجاد شده شايد از اصل سخنان منسوب به او مهم‌تر باشد، اينكه برخلاف تمام اتهاماتي كه كشورهاي عربي ديگر مانند بحرين، امارات و عربستان عليه ايران مطرح مي‌كنند قطر همواره روابط حسنه‌اي با ايران داشته و انتشار اين سخن كه «بهتر است در منطقه درگيري با ايران صورت نگيرد و ايران يكي از كشورهايي است كه در ايجاد ثبات در خاورميانه تاثيرگذار است» حتي اگر تكذيب شود اما آشكارا در راستاي سياست‌هاي خارجي قطر در منطقه تعبير مي‌شود. همين مساله خشم كشورهاي عربي را بيشتر كرده و باور اينكه خبرگزاري رسمي قطر هك شده باشد را براي آنها سخت‌تر مي‌كند، به همين دليل است كه صباح الخالد الصباح، وزير خارجه كويت روز جمعه راهي دوحه شد تا با امير قطر ديدار و در خصوص اين مساله گفت‌وگو كند و به اين ترتيب اختلافات ديرينه كشورهاي عربي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس با يكديگر و نارضايتي رياض از همسو نبودن دوحه با دستورالعمل‌هاي عربستان در خصوص منطقه، بار ديگر آشكار شده و لازم شده تا كويت مانند قاصد صلح براي رفع و رجوع كردن آن وارد ميدان شود. گرچه خبرگزاري رسمي كويت در خبر مربوط به سفر وزير خارجه اين كشور به قطر فقط به انتقال سلام امير كويت به حاكم قطر اكتفا كرده است اما يك مسوول عربي كه نخواست نامش فاش شود به خبرگزاري رويترز گفت كه امير كويت در گفت‌وگويي تلفني با همتاي قطري‌اش به او پيشنهاد داده كه كويت ميزباني نشستي ميان كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس را برعهده بگيرد تا اختلافات موجود تشديد نشود. پيش‌تر خالد جار‌الله، معاون وزير خارجه كويت گفته بود كه كشورش در نزديك كردن ديدگاه‌هاي كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس تعلل نخواهد كرد و يادآور شده بود كه شوراي همكاري خليج فارس در مرحله‌اي است كه در رويكرد خود بازنگري مي‌كند و گفته بود: شوراي همكاري خليج فارس مستحكم است و توانايي مقابله با شرايط سخت را دارد. اختلافات موجود ميان كشورهاي عربي عضو شوراي همكاري خليج فارس در سال 2014 نيز جنجالي به پا كرده بود كه طي آن عربستان و به تبعيت آن بحرين و امارات سفراي خود را از قطر فرا خوانده و دليل آن را حمايت دوحه از گروه اخوان المسلمين عنوان كرده بودند. بعد از آن نشستي در رياض براي حل و فصل اين اختلافات برگزار شد كه بر اساس گزارش‌هايي كه در آن دوره منتشر شد ظاهرا دوحه براي بازگشت سفراي كشورهاي عربي و بهبود روابط با كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس تعهداتي به آنها داده بود. بسياري از كارشناسان و تحليلگران عربي معتقدند كه قطر به تعهدي كه آن اختلافات را مسكوت نگاه داشت پايبند نبوده است و سياست‌هايي كه اتخاذ كرده همسايگانش در شوراي همكاري خليج فارس را عصباني مي‌كند. با اين وجود برخي تحليلگران عربي از اقدام كويت براي ميانجيگري در اين زمينه استقبال كرده‌اند، عبدالخالق عبدالله، نويسنده و تحليلگر اماراتي در صفحه توييتر خود نوشته كه اميدوارم ديپلماسي كويت و تلاش‌هاي مثبت اين كشور براي رفع اختلاف‌ها، دعوت به خويشتنداري، پايان دادن به مجادله‌ها و تاكيد بر اتحاد كشورهاي حاشيه خليج فارس نتيجه بخش باشد. او در ادامه نوشته كه اميدوارم برادران ما در قطر اين مساله را درك كنند كه اخوان المسلمين باري بر روي دوش آنهاست و حمايت‌هاي اخوان‌المسلمين از قطر براي اين كشور زيان بار است تا اينكه سودي داشته باشد. از سوي ديگر پايگاه خبري «اخبار الصح» به نقل از منابع آگاه اعلام كرده كه هر ميانجيگري ميان كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس بايد ضامن تغيير واضح و روشني در سياست‌هاي دوحه باشد و طي اقدامات عملي قطر نشان دهد كه به توافق و اتحاد اين شورا پايبند است و از حمايت رسانه‌اي يا مالي از گروه‌هايي كه كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس تروريستي مي‌دانند دست بردارد. در همين راستا صالح الفهيد، نويسنده و روزنامه‌نگار سعودي در توييتر خود نوشته كه اميدي به ميانجيگري كه گفته مي‌شود از سوي كويت ميان قطر و عربستان در جريان است، ندارم زيرا روش قديمي كارساز نيست، يا رومي روم يا زنگي زنگ.
با وجود اينكه دعواي رسانه‌اي ميان خبرنگاران و فعالان سياسي سعودي و اماراتي و قطري ادامه دارد اما مسوولان اماراتي مانند انور قرقاش، وزير مشاور دولت اين كشور در امور خارجي در توييتر خود نوشت كه در سايه تنش‌هاي منطقه‌اي هيچ چيزي را نمي‌توان جايگزين وحدت كشورهاي حاشيه خليج فارس كرد و عربستان ستون اين اتحاد است زيرا بدون وجود اين كشور برقراري ثبات امكان پذير نيست. از سوي ديگر اما روزنامه قطري عربي الجديد در گزارشي و براي تحليل دلايل پشت پرده اتهام زني و حمله رسانه‌اي به قطر نوشته كه از چند ماه پيش برخي لابي‌هاي فعال در واشنگتن براي تخريب قطر به سود برخي كشورهاي عربي از جمله امارات و مصر دست به كار شده‌اند. با توجه به اينكه بعد از بركناري محمد مرسي از رياست‌جمهوري مصر و انتقاد قطر از اين اقدام، روابط دوحه و قاهره تيره و تار شده است، مصر نيز يكي از كشورهايي است كه از تخريب روابط قطر با كشورهاي عربي عضو شوراي همكاري خليج فارس بهره‌برداري مي‌كند. بر اساس گزارش العربي الجديد لابي‌هايي كه با امارات و مصر مرتبط هستند تلاش كرده‌اند از طريق سنا و مجلس نمايندگان امريكا گروه اخوان‌المسلمين را در فهرست گروه‌هاي تروريستي قرار دهند كه اين اقدامات بعد از سفر عبدالفتاح سيسي، رييس‌جمهور مصر به واشنگتن تشديد شده است. روزنامه قطري يادآور شده كه همه اين اقدامات با بازي رسانه‌اي برخي انديشكده‌ها و روزنامه‌ها در واشنگتن كه تحت تاثير اين لابي‌ها هستند همراه شده تا در نهايت با عنوان‌هايي مانند شيطنت‌هاي قطر در منطقه، دوحه را به عنوان يكي از مراكز حمايت از تروريسم در خاورميانه معرفي كنند. به همين دليل است كه قطر خود را قرباني سياست‌هاي برخي كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس از جمله امارات مي‌داند و در اظهارات منسوب به امير قطر كه تكذيب هم شد به اين مساله اشاره شده بود.