سياهبازيهايي كه خواندني شدند
در روزهاي اخير كه داوود فتحعليبيگي در گير و دار برگزاري هجدهمين جشنواره نمايشهاي آييني و سنتي بود، چهار نمايشنامه تختحوضياش هم منتشر شد. فتحعليبيگي، نمايشنامهنويس و كارگردان تئاتري است كه بيشتر فعاليتهاي خود را بر نگارش و اجراي نمايشهاي آييني و سنتي ايران متمركز كرده و در كنار آن گاهي هم دست به قلم ميشود و موضوعي تئوريك را به عنوان اثري پژوهشي مينويسد يا دست به نگارش نمايشنامهاي ميزند كه سالها قبل آن را به صحنه برده است. او در هفته گذشته به عنوان دبير جشنواره نمايشهاي
آييني و سنتي، مشغول برگزاري اين جشنواره بود اما همزمان با برگزاري اين جشنواره، چهار نمايشنامه از آثار او نيز منتشر شد. اين نمايشنامهها تخت حوضي يا همان سياه بازي هستند كه فتحعليبيگي در سالهاي گذشته آنها را نوشته و اجرا كرده است و حالا از سوي بنگاه ترجمه و نشر كتاب پارسه به چاپ رسيدهاند. نمايشنامه اول «تخت و خنجر» است كه در سال 1363 نوشته شده و 17 سال بعد يعني در سال 1380 در تالار سنگلج روي صحنه رفته است. اين نمايشنامه تحت تاثير چند جمله از بيانات امام علي (ع) در نهجالبلاغه شكل گرفته است و داستان آن درباره سرگذشت دو نفر به نامهاي «تلخك» و «قندك» (شخصيتهاي سياه نمايش) است كه در جستوجوي كار به هنگام كفترپراني براي انتخاب حاكم يكساله وارد شهري ميشوند. «تلخك» به امارت ميرسد و «قندك» در شهر آواره ميشود و اما نمايشنامه «مبارك و خاتون پردهنشين» در سال 1385 نوشته شده و يك سال بعد، در سال 1386 در فرهنگسراي ملل و در سال 1387 در تماشاخانه سنگلج روي صحنه رفته است. اين نمايشنامه با الهام از قصه زن پارسا، سروده عطار نيشابوري در كتاب مشهور الهينامه است. نمايشنامه نامبرده به دليل تغيير زمان بين حال و گذشته به شيوه روايي نگاشته شده است. نمايشنامه سوم، «انسانم آرزوست» نام دارد كه يك سياه بازي ديگر است. اين نمايشنامه در سال1390 نوشته شده و در سال 1395 در تماشاخانه سنگلج روي صحنه رفت. اصليترين درون مايه مورد توجه در اين نمايشنامه، تاويلي از مضمون انتظار است.
«رام كردن زن سركش» آخرين نمايشنامهاي است كه به چاپ رسيده است. اين نمايشنامه آداپته شده نمايشنامهاي به همين نام از ويليام شكسپير است كه همانگونه كه از نامش برميآيد، درباره دختري طغيانگر است كه اطرافيانش ميكوشند تا نرمي و طبيعت زنانهاش را بيدار كنند. فتحعليبيگي اين نمايشنامه را به صورت سياهبازي آداپته كرده است. نمايش نامبرده در سال 1381 نوشته شد و با كارگرداني خود فتحعليبيگي در تماشاخانه سنگلج به صحنه رفت. چاپ جديد اين نمايشنامه بازنويسي شده متن اوليه است كه سال 1381 از سوي انتشارات نمايش به چاپ رسيده بود.