كابوسهاي راديويي كامو، هاينريش بل و... كتاب شد
هنرمندان تئاتر به ويژه آنان كه رسانه راديو را هم تجربه كردهاند، نمايشنامه راديويي را عرصه تخيل ميدانند. جايي كه هيچ تصويري نيست و فقط صداست و شنونده ميتواند به تخيل خود آزادي و رهايي كامل بدهد تا هر آنچه را دوست ميدارد، تصويرسازي كند.
اين شايد مهمترين ويژگي نمايش راديويي باشد كه آن را براي بسياري از مخاطبان شيرين و دوستداشتني ميكند. البته كه نمايش راديويي مزاياي ديگري هم دارد. راديو به عنوان رسانهاي گرم، به مخاطباني كه به هر دليلي امكان تماشاي تئاتر در سالنهاي نمايشي را ندارند، فرصتي براي شنيدن نمايش ميدهد تا اين مخاطبان لذت تئاتر را به گونهاي ديگر بچشند.
با اين نگاه بسياري از نمايشنامهنويسان شناخته شده در كنار نمايشنامههايي كه براي اجراي صحنهاي نوشتهاند، گاهي هم براي نوشتن نمايشنامههاي راديويي، دست به قلم شدهاند و توانايي خود را در اينگونه نوشتاري نيز سنجيدهاند.
آلبر كامو، نويسنده مشهور فرانسوي، فردريش دورنمات نمايشنامهنويس شهير آلماني، هاينريش بل ديگر نويسنده شناخته شده و... نيز در اين زمينه تجربياتي ارزشمند دارند.
به تازگي كتاب «كابوسها» با آثاري از اين نمايشنامهنويسان منتشر شده است. اين كتاب شامل ۱۲ نمايشنامه راديويي از ولفگانگ وايراوخ، آلبر كامو، اينگبورگ باخمان، فريدريش دورنمات، هاينريش بل و گونتر آيش، با گردآوري و ترجمه علي امينينجفي است.
علي اميني نجفي كه پيش از اين ترجمه كتابهاي موفق «با آخرين نفسهايم» و «تئاتر مدرن اروپا» را در كارنامه خود دارد، اينبار به گردآوري مجموعه شاخصي از نمايشنامههاي راديويي مطرح با نويسندگي ولفگانگ وايراوخ، آلبر كامو، اينگبورگ باخمان، فريدريش دورنمات، هاينريش بل و گونتر آيش پرداخته است. يكي از نويسندگان كتاب «كابوسها» آلبر كامو، نويسنده كتاب مشهور «بيگانه» و برنده نوبل ادبيات است. آلبر كامو كه با نمايشنامه كمتر شناخته شده «سكوت پاريس» در كتاب «كابوسها» حضور دارد، در برخورد با نمايش راديويي از ويژگي اصلي اين رسانه تازه، يعني عنصر آوايي به خوبي آگاه است و بر آن تاكيد ميكند. اين نمايش بارها، به ويژه در مناسبتهاي تاريخي، اجرا شده و پخش راديويي آن همراه با موسيقي و صداهاي زمينه بين 60 -50 دقيقه بوده است.
در كتاب «كابوسها» نمايشنامههاي شاخصي وجود دارد كه نمايشنامه «روياها» نوشته گونتر آيش از جمله آنهاست. «روياها» در شمار معروفترين آثار آيش است. اين اثر در اصل شامل پنج نمايش شنيداري است و در ۱۹۵۰ به نگارش درآمد و در سالهاي بعد با اشعاري به هم پيوند يافت. آيش «روياهاي پنجگانه» را اثري مستقل و يگانه ميديد كه تصويري همهجانبه از وضع زمانه را در پنج قاره بازتاب ميدهد.
نمايش راديويي در ظاهر نزديكيهاي زيادي با تئاتر دارد، زيرا هر دو با كلام يا گفتاري شكل ميگيرند كه ميان نقشها رد و بدل ميشوند، اما نمايشنامهنويساني كه با اين برداشت به راديو روي آوردند، به زودي دريافتند كه ميان تئاتر و راديو تفاوتهاي چشمگيري هست. مهمترين علت، آن است كه تئاتر در صحنهاي حقيقي و مشخص شكل ميگيرد، در حالي كه راديو يكسره به صدا، يعني دنياي مجازي تعلق دارد. كتاب «كابوسها» نمونه بارزي از اين توصيف است. در اين كتاب خواننده با استفاده از قوه تخيل خود، تصويري ذهني از داستانها ميسازد، كه خود اين موضوع نيز بر كشش افراد نسبت به داستانها ميافزايد.
كتاب «كابوسها» از سوي نشر چتر در
۲۳۱ صفحه با قيمت ۲۱ هزار و ۵۰۰ تومان منتشر و روانه كتابفروشيها شده است.