«اعتماد» بررسي مي‌كند
سهم كرماني‌ها در سياست ايران
زينب صفري
رابطه تنگاتنگ اقتصاد و سياست يا خاصيت سياستمدارپروري مناطق مركزي هركدام كه باشد نتيجه‌اش اين است كه استان‌هاي مركزي ايران سهم مهمي در تركيب سياستمداران ايران دارند. اگر بخواهيم به بهانه سخنان فرمانده سپاه كرمان سهم سياستمداران كرماني در ساختار سياسي كشور و همين‌طور گرايش‌هاي سياسي آنها را بررسي كنيم، لازم است نگاهي بيندازيم به تركيب اعضاي نهادهاي حاكميتي تا مشخص شود كرماني‌ها چه تعداد از اين كرسي‌ها را در اختيار دارند. علاوه بر اين سياستمداران متنفذ كرماني هم با وجود خط‌كشي‌هاي سياسي خود روابط نزديكي به فراخور منافع با يكديگر دارند.
سهم كرماني‌ها از پست‌هاي ارشد حكومتي
با نگاهي به اين تركيب معلوم مي‌شود دست كم 8 كرسي ارشد حكومتي در اختيار كرماني‌هاست.
از ميان فرماندهان ارشد نظامي و نيروهاي مسلح سهم كرماني‌ها 5 درصد از كل فرماندهان ارشد است. از ميان 20 فرمانده ارشد سردار قاسم سليماني فرمانده سپاه قدس تنها كرماني حاضر در ميان آنهااست.
اما در ميان مسوولان و نمايندگان ارشد قوه مقننه از ميان 27 مقام ارشد شامل رييس و اعضاي هيات رييسه تا روساي كميسيون‌هاي تخصصي مجلس، كرماني‌ها با رياست محمد مهدي زاهدي بر كميسيون آموزش و تحقيقات سهم‌شان از اين بخش 7/3 درصد است. همچنين در ميان مسوولان ارشد قوه مجريه از رييس‌جمهور تا وزرا و معاونين و روساي ارشد سازمان‌ها سهم كرماني‌ها 2 درصد است. در واقع با وجود اسحاق جهانگيري معاون اول رييس‌جمهور كرماني‌ها يك كرسي از 49 كرسي مسوولان ارشد قوه مجريه را در اختيار دارند. در ميان مسوولان مجمع تشخيص مصلحت نظام هم كرماني‌ها از 32 كرسي مجمع تشخيص مصلحت سه كرسي را در اختيار دارند. محمدعلي موحدي كرماني، مجيد انصاري و محمدرضا باهنر سه كرماني عضو مجمع هستند. و بر اين مبنا 3/9 درصد از كرسي‌هاي مجمع در اختيار كرماني‌هاست. همچنين در تركيب هيات رييسه مجلس خبرگان در دور پنجم هم از مجموع 7 كرسي كرماني‌ها با وجود موحدي كرماني در مقام نايب‌رييس خبرگان 14 درصد تركيب آن را در اختيار دارند. اما در تركيب شوراي عالي انقلاب فرهنگي هم از 44 كرسي اين شورا كرماني‌ها يك كرسي مربوط به محمدمهدي زاهدي را در اختيار دارند. اين يعني كرماني‌ها 2/2 درصد تركيب اين شورا را در اختيار دارند. اين را هم بايد اضافه كرد كه در ميان مسوولان ارشد شوراي نگهبان و اعضاي آن، شوراي عالي امنيت ملي و مسوولان ارشد قوه قضاييه كرماني‌ها نماينده‌اي ندارند. اما به لحاظ گرايش سياسي از ميان اين 8 كرسي ارشد حكومتي، 75 درصد آن به لحاظ سياسي در اختيار كرماني‌هاي اصولگراست. چه آنكه سردار سليماني، زاهدي (دو كرسي شوراي عالي انقلاب فرهنگي و رياست كميسيون آموزش در مجلس)، محمدرضا باهنر و موحدي‌كرماني (دو كرسي نايب‌رييسي مجلس خبرگان و مجمع تشخيص مصلحت نظام) اصولگراياني هستند كه بر اين 6 منصب حاكميتي تكيه زده‌اند. در مقابل تنها دو چهره كرماني اصلاح‌طلب در ميان چهره‌هاي ارشد حكومتي حاضرند. اسحاق جهانگيري در مقام معاون اولي رييس‌جمهور و مجيد انصاري در مقام عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام 25 درصد از سهم حاكميتي در اختيار كرماني‌ها را تشكيل مي‌دهند.
گعده‌هاي سياستمداران چپ و راست كرماني
اما گذشته از مناصب حكومتي كه در اختيار كرماني‌هاست، اين استان چهره‌هاي سياسي موثري هم دارد كه در مناسبات و بزنگاه‌هاي سياسي كشور نقش‌آفريني مي‌كنند. در اين تركيب هم اصلاح‌طلبان و اصولگرايان در كنار يكديگر قرار دارند. گذشته از آيت‌الله هاشمي كه يك سال پيش درگذشت، محمدرضا باهنر، محمدمهدي زاهدي، سيد محمد حسيني و موحدي كرماني از چهره‌هاي متنفذ راست در كرمان و اسحاق جهانگيري، حسين مرعشي و مجيد انصاري از چهرهاي متنفذ اصلاح‌طلب در اين استان هستند. آيت‌الله موحدي‌كرماني دبيركل جامعه روحانيت مبارز است كه حالا بعد از درگذشت آيت‌الله مهدوي‌كني نقش ريش سفيد جريان اصولگرايي را بازي مي‌كند. او از اصولگراياني است كه وزن زيادي براي آيت‌الله هاشمي قايل بود و در جريان انتخابات دور پنجم خبرگان در ليست مورد حمايت آيت‌الله هاشمي قرار گرفت. محمدرضا باهنر از پارلمانتاريست‌هاي معروفي است كه به قدرت لابي‌هايش در دوره‌هاي مختلف مجلس شهره است. باهنر بعد از مجلس نهم ترجيح داد 7 دوره نمايندگي پياپي در مجلس را رها كند و در انتخابات مجلس دهم كانديدا نشود. او بعد از درگذشت عسگراولادي حالا دبيركل جبهه پيروان خط امام و دبيركل جامعه اسلامي مهندسين است و از چهره‌هاي موثر در لابي‌هاي پشت پرده محسوب مي‌شود. محمدمهدي زاهدي، وزير علوم دولت اول محمود احمدي‌نژاد كه حالا رياست كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس را بر عهده دارد در جريان انتخابات گذشته در جلسات جمنا شركت مي‌كرد و حتي تمايل اوليه خودش را براي كانديداتوري در رياست‌جمهوري اعلام كرده بود. هرچند هرگز نتوانست در جمع برگزيدگان جمنا براي كانديداتوري قرار بگيرد. بحث برانگيزترين موضوع درباره او جلسه دفاع وزيران كابينه احمدي‌نژاد بود، بسياري از نمايندگان اصولگرا در مجلس هفتم از جمله عمادالدين افروغ، نسبت به سابقه علمي او ابراز ترديد كردند. مهم‌ترين سابقه مورد بحث، انتخاب او از سوي مركز بين‌المللي زندگينامه‌ها (كمبريج) به عنوان نابغه رياضي قرن بود. در حالي كه مركز بين‌المللي كمبريج كه ادعا شده وزير پيشنهادي را مرد علم سال كرده نه تنها هيچ ارتباطي با دانشگاه كمبريج ندارد بلكه موسسه‌اي است كه نوعي آگهي‌سازي مي‌كند. محمد حسيني وزير ارشاد دولت احمدي‌نژاد هم برخلاف برادرش حميد حسيني از چهره‌هاي اصولگراي كرماني است. در كنار اينها اما اسحاق جهانگيري و حسين مرعشي دو عضو ارشد حزب كارگزاران و از چهرهاي موثر اصلاح‌طلب محسوب مي‌شوند. مجيد انصاري هم از روحانيون با سابقه مجمع روحانيون مبارز است كه در دولت يازدهم به عنوان معاون حقوقي رييس‌جمهور فعال بود. از اين ميان تنها اسحاق جهانگيري در مقام معاون اولي رييس‌جمهور حضورش در دولت دوازدهم تداوم پيدا كرد و انصاري از اصلاح‌طلباني بود كه با شروع دولت دوم روحاني از تركيب آن كنار گذاشته شد. اين سياستمداران كرماني اما به فراخور اتفاقات مختلف سياسي و غير سياسي گاه روابط تنگاتنگي با يكديگر پيدا مي‌كنند. گذشته از چهر‌ه‌هايي مانند زاهدي يا حسيني كه در دورترين بخش طيف راست نسبت به اصلاح‌طلبان قرار مي‌گيرند اما اصولگرايان ميانه‌رويي مانند سردار سليماني يا باهنر روابط نزديكي با اصلاح‌طلبان دارند. از جمله ديدار عيدانه سردار سليماني با مادر اسحاق جهانگيري به عنوان مادر دو شهيد در نخستين روز نوروز 96 است كه جهانگيري تصاوير آن را در صفحه ايسنتاگرام خودش منتشر كرده بود و در توضيح آن نوشته بود: «نخستين روز بهار سردار قاسم سليماني به ديدار مادرم به عنوان مادر شهيدان يعقوب و محمد آمد. ايشان رسم دارد كه به ديدار خانواده‌هاي شهدا برود. از مادرم پرسيدم؛ مادر چقدر سردار را دوست داري؟ با لحني مهربان و مادرانه گفت: خيلي. رفتار مادرم با سردار مثل فرزند خود بود و به ايشان عيدي هم داد. امروز سردار سليماني در نزد ملت بزرگ ايران، قهرمان ملي است.»افزون بر اينها گعده‌هاي مرتب باهنر و مرعشي و جهانگيري را هم نبايد از ياد برد. اگرچه هيچ‌وقت خبرهاي رسمي از اين ديدارها رسانه‌اي نشده است اما در جريان انتخاب كابينه دوازدهم هم حسين مرعشي و محمدرضا باهنر جلسات مرتبي براي معرفي وزراي مورد نظرشان برگزار كردند.