اعتداليون به دنبال تداوم ائتلاف
مرتضي بانك
ائتلاف سياسي و عقلاني ميان اصلاح‌طلبان و اعتدالگرايان گرچه از سال ۹۲ آغاز شد اما شهريور ۹۶ با چالش اظهارات محمد رضا عارف پيرامون پايان ائتلاف مواجه شد. عارفي كه گويا ديگر محمدرضا عارف خرداد ۹۲ نبود كه با پيامي، نامه انصراف بنويسد، با رقيب اعتدالگرا ائتلاف كند و از ميدان رقابت خداحافظي. با اين حال چند ماه بعد از اظهارات عارف در مورد ائتلاف، سياسيوني كه در دهه ۹۰ خود را به جريان نوپاي اعتدال منتسب مي‌كنند پالس‌هاي مثبتي مي‌فرستند كه يعني همچنان بر ائتلاف با اصلاح‌طلبان اصرار دارند.
مرتضي بانك، عضو شوراي مركزي حزب اعتدال و توسعه درباره سخنان اخير محمدرضا عارف كه گفته بود «اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس يازدهم با حزب اعتدال و توسعه وارد ائتلاف نمي‌شوند»، به خبرآنلاين گفت: «نظر آقاي عارف محترم است و ما هم بايد ببينيم در آينده چه اتفاقي مي‌افتد اما برداشتم اين است كه جريان اصلاحات و جريان اعتدال هم‌پيمانان قوي و مستحكمي هستند كه مي‌توانند در آينده نيز به نحو مطلوب اين نقش تاثيرگذار را در جامعه سياسي كشور ايفاگر باشند. »
او همچنين معتقد است ائتلاف اصلاحات و اعتدال در انتخابات مجلس يازدهم مسير بهتري است كه بايد طي شود.
اما ماجراي تعيين تكليف براي ائتلاف اصلاحات و اعتدال از جايي آغاز شد كه محمدرضا عارف در گفت‌وگو با شفقنا صراحتا از اصولگرايان معتدلي ابراز دلخوري كرد كه با برند «اصلاحات» و به نام «معتدل» به پارلمان راه يافتند اما در بزنگاه‌هاي سياسي مجلس به «اميد» پشت كردند و راه اصولگرايان مجلس را پيش گرفتند. همين شد كه رييس فراكسيون اميد صراحتا اعلام كرد «در انتخابات ۹۸ ائتلاف نمي‌كنيم.» گرچه به نظر مي‌رسيد كه باقي اصلاح‌طلبان چندان با محمدرضا عارف هم‌نظر نبودند و اغلب آنها تصميم‌گيري در اين مورد را به آينده موكول كردند.
بعد از اين موضع‌گيري چند سوال مطرح شد. اول اينكه آيا عمق اختلافات ميان اصلاح‌طلبان و اعتداليون آنقدر است كه همكاري‌هاي سياسي آنان به اين زودي متوقف شود؟ همان زمان عبدالواحد موسوي‌لاري گرچه تصميم‌گيري در مورد ائتلاف را به آينده موكول كرد اما در خلال حرف‌هايش به دلخوري اصلاح‌طلبان با نيروهاي اعتدالي اشاره كرد و حتي دولت را نيز نشانه گرفت. عبدالواحد موسوي‌لاري عضو شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان در اين مورد گفت: «اظهارنظر در اين مورد موكول به شرايط آينده است. يك سري گلايه‌مندي از نحوه رفتار دولت وجود دارد... اصلاح‌طلبان و شوراي عالي سياستگذاري به احترام آراي مردم مي‌خواستند دوستانه و مشفقانه نظر دهند كه ايشان نخواستند و ما اميدواريم كه در راه پيش رو موفق باشند.»
سوال بعدي اين بود كه آيا اين تصميم، به ميدان دادن دوباره به تندروهاي اصولگرا منجر نخواهد شد؟ چه آنكه اصلاح‌طلبان هدف اوليه خود را بيرون راندن تندروها از مجلس توصيف مي‌كردند و همانطور كه صادق زيباكلام در تحليل شرايط مجلس و ائتلاف گفته بود: «هدف اين نبود كه پيروز شوند. با توجه به اينكه نامزدهاي اصلاح‌طلب شناسنامه‌دار همه در دور اول ردصلاحيت شدند چطور مي‌توانستند ادعا كنند قرار است
پيروز شوند.
هدف اصلي اصلاح‌طلبان از شركت در انتخابات مجلس دهم جلوگيري از ورود جريان تندروي اصولگرا يعني پايداري بود. با اين حال با كنار كشيدن اصلاح‌طلبان امكان حضور تندروها در مجلس فراهم خواهد شد؛ موضوعي كه قطعا نه اصلاح‌طلبان و نه معتدلان رغبتي به تكرار آن نخواهند داشت.»
سومين سوالي كه پس از اين اظهارات مطرح شد اين بود كه آيا شرايط و موقعيت اصلاح‌طلبان به گونه‌اي هست كه بتوانند به تنهايي نيروهاي خود را وارد رقابت كنند و از احراز صلاحيت آنها اطمينان داشته‌باشند آن هم در شرايطي كه اغلب نيروهاي درجه يك شان در همين انتخابات ۹۴ رد صلاحيت شدند؟
محسن آرمين يك‌بار در يك گفت‌وگو به اين موضوع اشاره كرد و پاسخ داد كه احزاب اصلاح‌طلب بايد كم كم از اين شرايط عبور كنند اما به هر روي بايد در انتخابات با صدايي واحد و در قالب جبهه‌اي يكپارچه ورود كنند. آرمين گفت: «اصلاح‌طلبان در دو انتخابات گذشته رياست‌جمهوري در شرايطي قرار داشتند كه به صورت اجتناب‌ناپذير بايد با صداي واحد از نامزد مشخصي حمايت مي‌كردند و خوشبختانه عقلاني و موثر عمل شد... اما احزاب سياسي نبايد در اين شرايط توقف كنند؛ بلكه لازم است براي تغيير و اصلاح تدريجي آن
تلاش كنند. در‌صورتي‌كه احزاب از هم‌اكنون براي تشكيل كابينه سايه اقدام كنند، مي‌توانند روي تركيب كابينه پس از انتخابات رياست‌جمهوري آينده تاثيرگذار شوند. در انتخابات رياست‌جمهوري آينده نيز اصلاح‌طلبان در انتخابات به صورت يكپارچه، با صدايي واحد و در قالبي جبهه‌اي حضور خواهند يافت.»
علاوه بر مرتضي بانك، عضو اعتدال و توسعه چندي پيش بهروز نعمتي از نزديكان لاريجاني هم ائتلاف ميان اصولگرايان معتدل و اصلاح‌طلبان را اتفاق خوبي توصيف كرد كه موفقيت در سه انتخابات رياست‌جمهوري يازدهم و دوازدهم و مجلس دهم را به دنبال داشت.
او البته در مورد گله‌مندي از اين طيف در مجلس هم واكنش نشان داد و گفت: «البته ممكن است دغدغه‌ها و نگراني‌هايي هم وجود داشته باشد و بخشي از آن دغدغه‌ها و گله‌مندي‌ها از ما باشد. اما صادقانه بارها گفته‌ام و الان هم مي‌گويم كه ما هيچ قصوري در اين زمينه نداشتيم و تمام هدف ما اين بود كه بتوانيم با اين ائتلاف جلوي برخي اقتدارگرايان را بگيريم و موفق هم بوديم. پس ائتلاف ادامه پيدا مي‌كند.»
البته بنابر آنچه بهروز نعمتي مطرح كرده اين دلخوري دوطرفه است و اضلاع ائتلاف گله‌مندي‌هايي از يكديگر دارند اما راهي جز ائتلاف وجود ندارد و بايد كار را با هم پيش ببرند.
گرچه هنوز تا به قطعيت رسيدن در مورد ائتلاف يا عدم ائتلاف زمان باقي است اما همين اظهارات كلي از سوي سياسيون اصلاح‌طلب و اعتدالي نشان مي‌دهد كه آنها احتمالا بار ديگر به تفاهم خواهند رسيد و اين راه در ۹۸ تكرار خواهد شد.