يونان و مقدونيه؛ مذاكرات بي‌نتيجه
محمود فاضلي
ماراتن مذاكرات يونان و مقدونيه براي حل اختلافات فيمابين در خصوص نام اين جمهوري همچنان بي‌نتيجه بوده و بار ديگر ادامه اين مذاكرات به ماه دسامبر موكول شده است. خبرگزاري رسمي مقدونيه اعلام كرده است ديدار آقاي نيميج، نماينده ويژه دبيركل سازمان ملل در مورد مساله نام مقدونيه با مذاكره‌كنندگان يونان و مقدونيه به ماه دسامبر موكول شد. اعلام تاريخ جديد در حالي است كه نخست‌وزير مقدونيه اخيرا از ديدار فرستاده ويژه دبيركل سازمان ملل در مورد مساله نام مقدونيه با مذاكره‌كنندگان دو كشور در 20 يا 21 نوامبر خبر داده بود. به نظر مي‌رسد پس از انتخابات محلي ماه گذشته در مقدونيه، تلاش جديدي جهت حل و فصل مساله نام آغاز شده و نخست‌وزير مقدونيه درصدد بازنگري روابط دوستانه‌تر با يونان است و معتقد است ايجاد فضاي دوستانه در روابط به حل و فصل مساله كمك خواهد كرد.
آتن منتظر پيروزي زوران زائو در انتخابات محلي بود و انتظار دارد دولت مقدونيه به «حسن نيت» خود ادامه دهد و با تغيير نام فرودگاه اسكوپيه و امحاي مجسمه‌هايي كه در زمان گرووفسكي نخست‌وزير سابق ساخته شدند، اثبات خواهد كرد كه از الحاق‌گرايي و شعارهاي ملي‌گرايانه دست برداشته است. تمامي شواهد نشان مي‌دهد مقامات مقدونيه كه تلاش زيادي براي روند ادغام اروپايي مقدونيه نشان مي‌دهند در شرايط كنوني بيش از هر چيز بر حل مساله نام كشور متمركز شده و خود معترفند پس از پايان انتخابات محلي منطقي است كه به مساله «نام كشور» پرداخته شود چراكه اين موضوع مانع پيوستن مقدونيه به اتحاديه اروپا و ناتو شده است. آنها هرگونه مذاكره با آتن را در هر سطحي موجب تقويت روابط دوستانه مقدونيه و يونان دانسته و در چنين شرايطي حل مساله را امكان‌پذير و آسان‌تر پيش‌بيني مي‌كنند.
در هفته‌هاي اخير مقامات مقدونيه بويژه نخست‌وزير و وزير خارجه خوشبينانه معتقدند در مقدونيه اراده سياسي لازم براي حل اين مساله وجود دارد و بايد از فرصت استفاده كرد. وزير امور خارجه مقدونيه همچنين مدعي است يونان مي‌خواهد مساله «نام كشور» حل شود و انتظار مي‌رود حل مساله «نام» اواخر نيمه اول سال 2018 انجام شود.
آقاي «هويت برايان يي» نماينده ارشد وزارت امور خارجه آمريكا در مركز روابط بين‌الملل واشنگتن اعلام كرد مساله نام كشور «مقدونيه» نزديك به حل شدن است و براي رسيدن به نتيجه و حل مساله نام كشور مقدونيه، هنوز كارهاي زيادي براي انجام دادن مانده است. طرفين مذاكره خواهند كرد و من خوشبين هستم كه راه‌حلي پيدا مي‌كنند، زيرا تمايل و اراده براي حل اين مساله از هر دو طرف در بالاترين سطح وجود دارد. به نظر مي‌رسد مقدونيه با توافقنامه‌هاي صلح مشكلي ندارد، امنيت آن كشور هم به حل اختلاف نام با يونان و پيوستن به ناتو وابسته است. اسكوپيه، بارها آتن را متهم كرده است كه با اقدامات غيرمنصفانه ديپلماتيك خود در سطوح سازمان‌هاي بين‌المللي از ورود اين كشور به اتحاديه اروپا و ناتو جلوگيري كرده است. در حالي كه مقامات اسكوپيه در سال‌هاي اخير بارها مواضع سختگيرانه‌اي براي مذاكره با آتن بر سر نام اتخاذ و مدعي بودند دوره مانع تراشي بر روند الحاقي مقدونيه به ناتو و اتحاديه اروپايي گذشته و تصميمات رهبران يونان نبايد به هويت فرهنگي و زباني شهروندان دو كشور لطمه وارد كند اما در دو سال اخير بر دستيابي به نتايج اين مذاكرات تاكيد دارند. مقدونيه در دو دهه اخير بارها تاكيد كرده بود اين كشور علاقه‌مند به برقراري تماس مستقيم با يونان به منظور حل و فصل اختلافات و برداشتن موانع در جهت گسترش همكاري‌هاي دو كشور است و بارها از رييس‌جمهوري يونان براي سفر به اسكوپيه دعوت كرده كه پاسخ طرف يوناني همواره منفي بوده است.
يونان كه در مذاكرات دو كشور در سال‌هاي اخير تحت فشار احزاب مخالف داخلي با احتياط زيادي در مذاكرات دوجانبه شركت كرده و مدعي بود اسكوپيه بايد به تبليغات منفي خود كه افكار عمومي را مسموم مي‌كند و مانع دستيابي به راه‌حل مي‌شود، پايان دهد اما اين روزها با اشتياق بيشتري براي حل اختلافات سخن مي‌گويد. وزير امور خارجه يونان در گفت‌وگو با روزنامه محافظه‌كار «كاتي مريني» اين كشور مدعي شد هدف دولت يونان حل مساله نام كشور «مقدونيه» است و اين مساله بايد تا نيمه اول سال 2018 با آن كشور حل و فصل شود، در غير اين صورت با «مشكلات بزرگ‌تري» روبه‌رو خواهيم بود. پس از طي مرحله دوجانبه، سه، چهار ماهي نيز صرف اقدامات بروكراتيك در سازمان ملل خواهد شد. چنانچه موضوع تا پايان سال 2018 به نتيجه نرسد، سال 2019 سال خوبي براي پيگيري چنين مساله حساسي نيست زيرا در آن سال انتخابات پارلماني در يونان و مقدونيه برگزار و فضاي انتخاباتي، حل مساله را سخت‌تر خواهد كرد.
آقاي پاولوپولوس، رييس‌جمهور يونان اخيرا از مقدونيه خواسته است تا «مسير تحريف و جعل تاريخ كه تا كنون وجهه بين‌المللي اين كشور را تضعيف كرده است را ترك كند و به حقوق بين‌المللي و اروپايي احترام بگذارد.» به باور او تا زماني كه اين كشور بر استفاده از نام جمهوري مقدونيه اصرار ورزد و به تحريف تاريخ و رويكرد الحاق‌گرايي ادامه دهد، روند الحاقي خود به اتحاديه اروپا را تضعيف كرده است. اختلافات مرزي دو كشور به زمان جدايي مقدونيه از يوگسلاوي در سال 1991 برمي‌گردد اما در واقع اين اختلاف ريشه در تاريخ دو كشور از زمان اسكندر مقدوني دارد. دو كشور بيش از دو دهه است كه بر سر استفاده از نام مقدونيه با يكديگر اختلاف دارند و مذاكراتي كه با ميانجيگري سازمان ملل متحد بين دو كشور براي حل و فصل اين مناقشه صورت گرفته تاكنون بي‌نتيجه مانده است.