تغيير موضع آخوندي به مسكن مهر
در مورد مسكن مهر قضاوت يكسان نكنيد
گروه اقتصادي
«مسكن مهر حاصل 250 طرح و سازنده است؛ قضاوت يكسان درباره طرح بزرگ مسكن مهر انصاف نيست.» اين بخشي از اظهارنظر عباس آخوندي، وزير راه و شهرسازي در خصوص انتقادات وارده بر مسكن مهر است كه در هفته گذشته اعلام شده است. وي در حالي از برخي فازهاي مسكن مهر دفاع مي‌كند كه از آغاز به كار دولت يازدهم او همواره جدي‌ترين منتقد اين طرح بود. به نظر مي‌رسد تغيير رويه آخوندي ناشي از آن است كه بخشي از پروژه مسكن مهر مناطق زلزله زده از جمله در كرمانشاه در دولت يازدهم به بهره‌برداري رسيد. همچنين سياسي شدن بحث مسكن مهر و افزايش جدال‌هاي جناحي نيز مي‌تواند در چرخش وزير راه موثر باشد؛ چرا كه جدل‌هاي لفظي موافقان و مخالفان اين طرح، آن هم در شرايطي كه بخشي از مردم هنوز سر پناه كافي ندارند، چهره خوشي ندارد و بيش از پيش ميان مردم و مسوولان فاصله مي‌اندازد. با اين همه تغيير لحن آخوندي از منتقدي كه كل طرح مسكن مهر را مزخرف مي‌دانست به وزيري كه خواهان نگاه منصفانه به اين «پروژه بزرگ» است حتما حاوي نكاتي است كه احتمالا در آينده چرايي آن مشخص مي‌شود.
عباس آخوندي در گفت‌وگويي كه با هفته‌نامه حمل و نقل داشته، در خصوص زلزله كرمانشاه و پروژه‌هاي مسكن مهر اين استان با بيان اينكه «من همواره تاكيد كرده‌ام كه بايد بررسي شود چرا سياست‌هايي كه با هدف كارايي، اثربخشي و ايجاد رقابت اجرايي شده، به نتيجه نرسيده است و به جاي آنكه رقابت نهادينه شود، اقتصاد كشور به سمت رفتارهاي سوداگرانه (مركانتيليستي) مـــنحرف شده است»، گفته است: «از اين‌رو، تاكيد دارم بايد در كشور ما زواياي پنهان اقتصادي و سياسي سياستگذاري‌ها و تصميم‌سازي‌ها بررسي شود. به اتفاق اخير در غرب كشور و زلزله در استان كرمانشاه از دو زاويه مي‌توان نگاه كرد.»
وي با اشاره به اينكه زاويه نخست، ابعاد خسارت در مقايسه با انواع زلزله‌هاي مشابه در گذشته است، افزود: «در زلزله منجيل كه 3/7 ريشتر بود، 220 هزار واحد مسكوني آسيب ديد. در زلزله غرب كرمانشاه، برآوردهاي اوليه حكايت از تخـريب 30 هــزار واحـد مـسكوني دارد.»
وي با ابراز اينكه وقتي در ساخت مسكن مهر تاكيد بر يك سقف قيمتي مشخص نباشد، طبيعتا امكان رقابت ايجاد نمي‌شود و برخي از سازندگان واقعي به دليل نداشتن صرفه اقتصادي وارد كار نمي‌شوند، تصريح كرد: «آنهايي كه با يك قيمت غيررقابتي وارد مي‌شوند، از پايداري بنا مي‌زنند. چون وقتي قيمت در بازار متري 450 هزار تومان است و قيمت 300 هزار تومان تعيين مي‌شود، براي آنكه سود حاصل شود، بايد از نما، خدمات فني ساختمان، آسانسور و... كم شود تا پروژه براي مشاركت‌كننده بازدهي داشته باشد.»
وزير راه و شهرسازي با اعلام اينكه در سر‌پل‌ذهاب، 560 واحد آسيب ديده كه به نظر مي‌رسد هر واحد 30ميليون تومان آسيب ديده است، گفت: در اسلام‌آباد هم دو بلوك آسيب ديده كه خوشبختانه خالي از سكنه بوده است. در حال حاضر، در حال برآورد هستيم تا در نخستين فرصت كار بازسازي آغاز شود.
آخوندي با بيان اينكه مسكن كالاي همگن نيست و پروژه مسكن مهر نيز همين‌گونه است، اظهار كرد: «چون مورد به مورد فرق دارد، مسكن مهر 250 طرح است كه 250 سازنده دارد. نمي‌توان گفت همه اين طرح‌ها مثل هم هستند. واقعيت اين است كه درباره يك طرح بزرگ كه سازندگان متعددي دارد، قضاوت يكسان به انصاف نزديك نيست. در زلزله اخير، گرچه شهر كرمانشاه از كانون زلزله فاصله داشت، پروژه‌هاي ساخته‌شده در اين شهر مقاومتي مناسب داشت و حتي ترك نيز در آنها مشاهده نشد، اما در سر‌پل‌ذهاب ابعاد تخريب بيشتر بوده است.»
يكي از دلايلي كه ظرف چهار سال گذشته آخوندي از سوي رسانه‌هاي اصولگرا با انتقاد مواجه مي‌شد اظهارنظرهاي تند او در رابطه با مسكن مهر است. اصولگرايان كه كماكان به اين پروژه به چشم يك پروژه ملي و نسبتا موفق مي‌نگرند انتقادات آخوندي را بيجا ارزيابي مي‌كردند و همين امر جدال‌ها را افزايش مي‌داد. البته وزير راه نيز از هر فرصتي براي اثبات گفته‌ها و انتقاداتش استفاده مي‌كرد و در تمام چهار سال گذشته حاضر نشد يك گام از اين انتقادات عقب بنشيند. جناح مقابل نيز به آخوندي انتقاد مي‌كرد و او را وزيري بي‌برنامه در حوزه مسكن مي‌دانست زيرا به باور جناح اصولگرا وزير راه با وجود نقدهايي كه به مسكن مهر داشت، هيچ بديلي براي اين پروژه ارايه نكرد و نهايتا بحث مسكن اجتماعي نيز به بعد از اتمام مسكن مهر موكول شد. اكنون به نظر مي‌رسد وزير راه بعد از چهار سال از موضعش در قبال مسكن مهر عقب‌نشيني كرده و خواهان نگاه منصفانه‌تر به اين پروژه بزرگ است. تغيير موضع وزير راه مي‌تواند مقدمه‌اي باشد براي عبور از مباحث جنجالي جناحي و رسيدن به همگرايي؛ هر چند اين امر به واكنش جناح مقابل نيز بستگي دارد. شايد يكي از دلايل تغيير فاز گفتماني آخوندي را بشود در اين جملات او رمزگشايي كرد: «اقدامي كه در دولت آقاي روحاني انجام شد، ارتقاي قيمت‌ها براي سازندگان بود تا آنها از كيفيت كم نكنند. زماني مي‌توانيم شاهد اين باشيم كه كيفيت فداي كميت نمي‌شود كه نظام قيمت‌ها را مستقر كنيم. در فضاي غيررقابتي، فقط سوداگران امكان تنفس دارند.»