در فكر خلاصي از دلار
گروه اقتصادي: براي اقتصاد كشوري در شرايط ايران كه معني سلاح دلار را در طول تحريم‌هاي ثانويه درك كرده است، پيدا كردن راهي براي خلاصي از سلطه اين ارز به نظر عاقلانه مي‌رسد. دلار از جنبه‌هاي مختلف موثر و مهم است. از يك‌طرف بيش از 80 درصد انتقال ارزي در بستر سوييفت روي دلار است و از طرف ديگر بخش مهمي از انتقال‌هاي غير دلاري هم در بخشي از چرخه انتقال خود، چرخه دلار را لمس مي‌كنند. از طرف ديگر سهم سرمايه‌گذاري با مبدأ دلاري نسبت به كل سرمايه‌گذاري، در مقايسه با سهم امريكا از جمع GDPدنيا به‌مراتب بيشتر است. از اين بعد اساسا هر موسسه معتبر مالي براي ادامه حيات خود تا حد زيادي نياز به دسترسي به چرخه دلار دارد. موضوعي كه موجب شده تا خزانه‌داري امريكا براي اعمال تحريم‌هاي مالي از همين نياز استفاده كند.
به عنوان مثال درباره چارچوب تحريمي ايران، اگر موسسه‌اي مالي با يكي از اعضاي ايراني فهرست تحريمي امريكا همكاري كند، بر خلاف تصور رايج، مجازات وي در ابتدا نه جريمه نقدي كه در واقع قطع شدن از چرخه دلار است. به بيان ديگر در صورتي كه يك موسسه غير‌امريكايي هدف مجازات وزارت خزانه‌داري امريكا قرار گيرد، در مرحله اول دسترسي‌اش به اتاق پاياپاي دلار دچار مشكل مي‌شود. در مرحله بعد اگر بخواهد مجددا وصل شود، بعد از پرداخت جريمه تعيين‌شده، امكان وصل مجدد خواهد داشت.
در اين شرايط هر نوع تلاش براي كاستن از سهم دلار در مراودات جهاني يك گام براي كاهش نياز موسسات مالي به چرخه دلار است. به بيان بهتر اگر مثلا سهم دلار از مبادلات روي سوييفت زير 50 درصد بود، عملا امكان استفاده تحريمي از دلار براي امريكايي‌ها فراهم نبود.
مشكل نفت‌فروشي
بزرگ‌ترين مشكل حذف دلار از مبادلات ارزي ايران، فروش نفت به دلار است. در گذشته پيشنهاداتي براي تجارت نفت و گاز با ارزهاي غير از دلار به دلايل سياسي و پولي مطرح شده است. برخي از اعضاي اوپك كه روابط دوستانه‌اي با امريكا ندارند، در زمان بروز بحران‌هاي مختلف، اظهاراتي را در مورد قيمت‌گذاري محموله‌هاي هيدروكربني خود به ارزي غير از دلار مطرح مي‌كنند، اما به صورت كامل بر سر يك جايگزين مشخص اتفاق نظر ندارند. فعال‌ترين كشور‌ها در اين زمينه كه امروز تلاش دارند معاملات نفتي با ارزهاي غيردلاري را جا بيندازند، ايران و روسيه هستند كه تمام شركاي تجاري‌شان را به پرداخت پول نفت به ارزي غير از دلار تشويق مي‌كنند. روسيه كه شركت گازپرم آن، بزرگ‌ترين توليد‌كننده گاز طبيعي در جهان است، اخيرا به واردكنندگان نفت از كشورهاي چين و ژاپن اعلام كرده است كه بايد پول محموله‌هاي خريداري شده را نه به دلار، بلكه به ين، يوان يا حتي روبل بپردازند. اما نتايج گزارشي كه توسط يك موسسه تحقيقاتي كويتي منتشر شده است نشان مي‌دهد كه كشورهاي توليد‌كننده نفت و به خصوص كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس در صورت استفاده از بيت‌كوين ممكن است از اين اقدام منتفع شود. بر اساس نتايج تحقيقات انجام شده، استفاده از بيت‌كوين هزينه‌هاي پرداخت‌ها را براي كشورهاي صادركننده نفت كاهش خواهد داد، زيرا ارسال و دريافت بيت‌كوين به عنوان يك ارز مجازي به هر مقصدي تنها چند ثانيه زمان مي‌برد و هيچ هزينه‌اي نيز در پي ندارد. اين در حالي است كه براي انجام پرداخت‌ها از طريق بانك‌هاي بين قاره‌اي، كشورهاي صادركننده نفت بايد يك تا سه روز منتظر بمانند و هزينه خدمات بانكي را نيز بپردازند.
خطرات تبديل
اما آيا تنها براي صرفه‌جويي در زمان و هزينه، كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس حاضر خواهند بود اين مبادلات ملي عظيم را از طريق بيت‌كوين انجام دهند؟ اگر اوپك بيت‌كوين را در معاملات نفتي خود بپذيرد چه اتفاقي رخ خواهد داد؟ امريكا تماشاگر منتظر از دست رفتن جايگاه ارز خود نخواهد بود، از طرف ديگر چين هم اجازه چنين كاري را نخواهد داد زيرا قصد دارد يوان را به عنوان يك ارز جايگزين دلار مطرح سازد. به‌علاوه اينها در حال حاضر، قيمت‌گذاري نفت و گاز به بيت‌كوين موجب بروز نوساناتي با تبعات فراوان براي كشورهاي صادركننده نفت خواهد شد.