تلاش براي كاهش تنش مسكو- لندن

ميثم   سليماني

بوريس جانسون، وزير امورخارجه بريتانيا روز جمعه با همتاي روسي خود يعني سرگئي لاوروف ديدار و پيش از آن به خبرنگاران عنوان كرد كه قصد دارد در خصوص موضوعات متعددي كه مربوط به روسيه است با سرگئي لاوروف صحبت كند. مسائلي همچون اوكراين و بي‌ثبات‌سازي بالكان غربي از سوي روسيه از جمله مسائلي بود كه جانسون قصد داشت تا آنها را در سفر خود به مسكو مطرح كند. گفتني است سفر روز گذشته جانسون به مسكو، نخستين سفر وزير خارجه بريتانيا در طول پنج سال گذشته به اين كشور بود و در همان ابتدا در كنار لاوروف سعي كرد نشان دهد در خصوص چه موضوعاتي قصد مذاكره دارد. طبق برنامه‌ريزي‌هاي انجام شده نيز جانسون پس از ديدار با لاوروف با برخي از منتقدان كرملين و فعالان حقوق دانشجويي در مسكو ديدار و گفت‌وگو كرد. 
با اين وجود ديدار بوريس جانسون از روسيه در حالي صورت گرفت كه در روابط ميان مسكو-لندن اختلاف‌نظرهاي متعددي وجود دارد. موضوعاتي همچون اوكراين، سوريه و حملات سايبري كه غرب مدعي است روسيه براي تاثيرگذاري بر روند دموكراسي‌هاي آنها انجام مي‌دهد از جمله موارد اختلافي ميان طرفين به حساب مي‌آيد. 
جانسون در بيانيه‌اي كه دفتر او قبل از مذاكرات منتشر كرد گفت: روابط ما با روسيه نمي‌تواند معمولي باشد چرا كه روسيه همچنان در راستاي بي‌ثبات‌سازي كشورهاي اروپايي از جمله اوكراين قدم بر مي‌دارد. 
سرگئي لاوروف اما در آغاز مذاكرات خود با بوريس جانسون گفت: روابط انگليس و روسيه در سطح بسيار پاييني قرار دارد و اين موضوع به دليل اقدامات و رفتارهاي ما نيست. وي افزود: شما و هم‌پيمانان غربي شما، ترجيح مي‌دهيد ديدگاه‌تان را به طور كلي و خارج از چارچوب و عرف معمول بيان كنيد. در حالي كه ما مي‌خواهيم به طور مستقيم بحث و نگراني‌هاي متقابل‌مان را بيان كنيم. 
جانسون پس از اين ديدار به خبرنگاران گفت كه بريتانيا بسياري از كارهايي كه تاكنون روسيه انجام داده است را تاييد نمي‌كند. تاكيد بيشتر جانسون برروي ضميمه كردن كريمه اوكراين به خاك روسيه در سال 2014 و فعاليت‌هاي سايبري روسيه بود. وي گفت: همان طور كه انتظار مي‌رود بريتانيا داراي توانايي‌هاي سايبري زيادي است و ما آماده هستيم كه از منافع خود دفاع كنيم. 
با اين وجود جانسون بر تمايل خود براي برقراري ارتباط بيشتر با مسكو تاكيد كرد و گفت دو طرف منافع مشترك دارند كه همكاري آنها براي امنيت بين‌المللي ضروري است و دو كشور بايد در خصوص سوءتفاهم‌هاي خطرناك با يكديگر صحبت كنند. جانسون همچنين عنوان كرد كه با مسكو براي حفظ توافق هسته‌اي قدرت‌هاي جهاني با ايران همكاري خواهد كرد. جانسون به خبرنگاران گفت: ايران مورد علاقه دوجانبه انگليس و روسيه است و مذاكرات هسته‌اي با ايران بايد فضايي را براي همكاري دوجانبه ايجاد كند. از جمله سرفصل‌هاي ديگر اين ديدار تهديد موشكي و هسته‌اي كره شمالي بود كه جانسون عنوان كرد در اين زمينه دو طرف بحث و گفت‌وگو كردند. علاوه براين با توجه به اينكه سال آينده جام جهاني فوتبال در روسيه برگزار مي‌شود دو طرف در خصوص همكاري‌هاي امنيتي با يكديگر بحث و تبادل نظر كردند. 
با اين وجود به نظر مي‌رسد كه هيچ يك از طرفين در اين ديدار انتظار چشمگيري از پيشرفت در روابط ميان دو كشور نداشتند. روابط بين دو كشور از سال 2006 و همزمان با مرگ آلكساندر ليتوينينكو مامور اطلاعاتي سابق اتحاد جماهير شوروي و مخالف ولاديمير پوتين در لندن بهبود چنداني پيدا نكرد. چرا كه اين مامور اطلاعاتي سابق به شكل مرموزي آلوده به راديواكتيو شد و در بيمارستاني در بريتانيا جان باخت. با اين وجود روابط دو كشور از سال 2014 نيز با توجه به اختلافات روسيه و كشورهاي غربي بر سر بحران اوكراين بدتر شد. در طول سال‌هاي اخير كشورهاي اتحاديه اروپا از جمله آلمان پس از بحران اوكراين نيز تلاش كردند تا روابط خود با روسيه را به نحوي حفظ كنند اما روابط بريتانيا با روسيه تيره‌تر از گذشته شد. آخرين باري كه نخست وزير بريتانيا به روسيه سفر كرده است، به سال 2013 باز مي‌گردد كه ديويد كامرون نخست‌وزير وقت اين كشور براي شركت در اجلاس گروه20 به سنت پترزبورگ رفت. 
از طرفي ديگر روسيه متهم است كه با حملات سايبري خود قصد خرابكاري در بريتانيا و به خصوص تاثيرگذاري بر انتخابات‌هاي اخير در اين كشور را داشته است و حتي بوريس جانسون نيز نسبت به اين موضوع واكنش نشان داد. به تازگي نيز دولت بريتانيا اعلام كرد كه ستاد ارتباطات دولت بريتانيا (GCHQ) سلاح‌هاي سايبري پيچيده‌اي را ايجاد كرده كه قادر به پاسخ حملات سايبري ديگر كشورها خواهد بود. اما مقام‌هاي روسيه تاكنون تمامي اتهامات مبني بر حملات سايبري به ديگر كشورها را رد كرده‌اند. 
گفتني است سفر جانسون به مسكو در حالي روز گذشته انجام شد، كه اين سفر براي سومين بار در سال جاري است كه برنامه‌ريزي مي‌شود، اما در دوبار ديگري كه بنا بود اين سفر انجام شود در آخرين لحظه لغو شد. در ماه آوريل اين سفر به دليل حمله شيميايي خان شيخون و حمله موشكي ايالات متحده عليه پايگاه هوايي دولت سوريه لغو شد. به گزارش گاردين هرچند كه بارها جانسون روسيه را مورد نقد قرار داده و انتقادهاي تندي را عليه اين كشور انجام داده است اما قصد دارد به دليل درگيري روسيه در مسائل مهم بين‌المللي با يكديگر همكاري و حداقل هماهنگي را داشته باشند. از جمله اين موارد مي‌توان به مسائل مربوط به سوريه، ايران و كره شمالي اشاره كرد. 
با اين وجود ماريا زاخارووا، سخنگوي وزارت امورخارجه روسيه گفت: انتخاب موضوع‌هاي مورد علاقه بريتانيا براي گفت‌وگو، همان‌گونه كه مقام‌هاي اين كشور در بيانيه‌هاي عمومي خود گفته‌اند ناكافي و براي ما كم ارزش است. وي افزود اين ديدار بي‌معني خواهد بود اگر گام‌هاي واقعي با هدف بهبود روابط دوجانبه همراه نشود.