آثار بلندمدت حذف دلار از معاملات

بسته پيشنهادي دولت و بانك مركزي در راستاي ايجاد ثبات در بازار ارز چند روزي است كه از التهابات بازار تا حدودي كاسته است، كه البته در اين بين گويي ممنوع كردن فعاليت چندي از صرافان ارزي و همچنين دستگيري دلالان بازار ارز نيز تحت عنوان مهار عوامل غيراقتصادي در رسيدن به اين ثبات تاثيرگذار بوده است. با اين حال روز گذشته بانك مركزي طي ابلاغيه‌اي خبر از ممنوعيت ثبت سفارشات دلاري مي‌دهد. از نظر من، ممكن است دغدغه كنترل بر تقاضاي فيزيكي دلار، بانك مركزي را بر آن داشته باشد كه با ممنوع كردن ثبت سفارشات با واحد پول دلار امريكا، سعي خود را جهت كاهش تقاضاي فيزيكي دلار انجام دهد. اين در حالي است كه‌ از ديدگاه كنترل سرمايه مي‌توان بيان كرد با اجرايي شدن اين رويكرد، طبيعتا روند معاملات بين‌المللي تا حدودي كند خواهد شد. توجه شود با اين شرايط ممكن است طرف‌هاي معامله امكان دسترسي به واحد پولي قابل قبول كشور را نداشته باشند. به نظر مي‌رسد اگر اين كار فقط دركوتاه‌مدت انجام شود، ممكن است در نيل به هدف كاهش سطح تقاضاي فيزيكي دلار موثر باشد ولي اگر قرار باشد در بلند‌مدت نيز پيگيري شود بدون شك هزينه‌ها بيشتر از فوايد آن خواهد بود. به نوعي اين عملكرد بانك مركزي در بلندمدت مي‌تواند گونه‌اي از خود تحريمي باشد كه نهايتا عواقب آن دامنگير اقتصاد ما خواهد شد. از طرفي اگر اين امكان را در نظر بگيريم كه اين كار براي رها كردن درآمدهاي خارجي ايران از تحريم‌هاي امريكا باشد با توجه به قدرت امريكا در وضع قوانين جديد، خارج از تصور نيست كه اين‌بار تحريم‌ها را طوري اعمال كند تا واحدپولي جايگزين را هم شامل شود؛ قدرت امريكا را نبايد در اين زمينه ناديده گرفت. سياست ممنوعيت ثبت سفارش واردات با واحد پولي دلار امريكا در بلندمدت نمي‌تواند بر روند مبادلات بين‌المللي كشور تاثير مثبت داشته باشد و هزينه‌هاي عملي شدن اين سياست به مراتب بيشتر از فوايد آن خواهد بود.