اختلاف در تیم ترامپ
قاسم محبعلی
انفجاری كه طی روزهای اخیر در منبج سوریه رخ داد و تعدادی از نظامیان امریكایی در سوریه نیز كشته شدند، به نظر می‌رسد این اقدام تاثیر عملی در سیاست‌های امریكا در سوریه خواهد داشت، زیرا آن‌گونه كه دونالد ترامپ رییس‌جمهور ایالات متحده عنوان كرده بود، به دلیل اینكه بر داعش پیروز شده‌اند، دیگر نیازی به حضور نیروهای نظامی امریكا نیست و باید آنجا را ترك كنند. حالا این بمب‌گذاری چه توسط داعش و چه توسط نیرو یا جریان دیگری به اسم داعش صورت داده باشد، خلاف اظهارات دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریكا را ثابت می‌كند و نشان می‌دهد كه داعش كماكان فعال و اثرگذار است و حتی در جایی كه امریكایی‌ها حضور دارند، عملیات انجام می‌دهند و ...
موجب كشته شدن آنها می‌شوند. اما اینكه در استراتژی امریكایی‌ها تغییر جدی ایجاد شود كماكان جای بحث وجود دارد. به نظر می‌رسد در داخل دولت امریكا اختلافاتی در خصوص نحوه خروج از سوریه وجود دارد و این موضوع به‌طور مرتب روی این استراتژی تاثیرگذار بوده است، زیرا هنوز هیچ چشم‌اندازی در مورد زمانبندی و چگونگی خروج وجود ندارد و این دو موضوع از جمله مسائل قابل توجهی است كه در عمل نتیجه آن روشن خواهد شد. بنابراین باید دید فرمانی كه ترامپ به شكل ناگهانی اعلام كرد، اجرایی خواهد شد یا اینكه ساختار نظامی، سیاسی و اطلاعاتی امریكا كه با این تصمیم همراه نبود، حرف خود را به بار می‌نشاند. در حال حاضر اگرچه مایك پمپئو وزیرامورخارجه و جان بولتون به عنوان مشاور امنیت ملی امریكا همراستا با دونالد ترامپ هستند، اما در این موضوع حداقل در نوع بیان و طرح مساله با یكدیگر اختلاف دارند، زیرا هم بولتون و هم پمپئو پیش از این جریان عنوان كرده بودند كه امریكا از سوریه خارج نخواهد شد و خروج خود را منوط به خروج نیروهای ایرانی از سوریه یا تغییر در ساختار سیاسی سوریه كرده بودند. اما تصمیم ناگهانی ترامپ در لحظه و شرایط خاصی اتخاذ شد. با توجه به مسائل داخلی امریكا به نظر می‌رسد وعده‌ای كه از پیش داده بود را بدون هماهنگی با نزدیكان خود عملیاتی كند. همین دلیل هم بهانه‌ای شد كه وزیر دفاع از سمت خود كناره‌گیری كرد و نشان داد فرماندهی ارتش با این موضوع همراه و موافق نیست، وزارت خارجه و شورای امنیت ملی امریكا نیز اگرچه واكنشی مانند جیمز متیس نشان ندادند اما در عمل به نظر می‌رسد گفته‌های بولتون در تركیه و پمپئو در منطقه نشان می‌دهد كه چندان هماهنگ شده با شخص ترامپ نیست. اینها اگرچه سعی می‌كنند اختلافات را آشكار نكنند ولی دولت ترامپ دولت هماهنگ و یكدستی به نظر نمی‌رسد.
اما نباید فراموش كرد از ابتدا ایالات متحده تمایلی به حضور فیزیكی و جدی در سوریه نداشت. حتی در زمان اوباما نیز رییس‌جمهور وقت ایالات متحده عنوان كرد كه سوریه یك باتلاق است و برای روسیه هم تبدیل به باتلاق خواهد شد. اما در مورد استفاده امریكا از سایر بازیگران خردتر در صحنه سوریه مانند داعش و دیگر گروه‌های تروریستی باید گفت كه بازیگران بزرگ تلاش می‌كنند كه صحنه نبرد را مدیریت كنند. رونالد ریگان رییس‌جمهور سابق امریكا یك جمله معروف در خصوص مجاهدین افغانستانی داشت كه عنوان كرد: دشمن، دشمن من، دوست من است. اكنون نیز ممكن است امریكایی‌ها برای تحت فشار قرار دادن رقبای خود دست گروه‌های تروریستی را در سوریه باز بگذارند. اگر آن بازیگر به نفع آنها باشد به خوبی از آن استفاده لازم را می‌برند و از آن بهره‌برداری می‌كنند و اگر خلاف منافع آنها باشد بلافاصله رویكردشان تغییر می‌كند. حتی در مورد نقش ایران در عراق نیز همین موضوع صدق می‌كند. زمانی كه رفتارهای ما به نفع امریكاست، سكوت می‌كنند و زمانی كه این‌گونه نباشد علیه ایران موضع‌گیری می‌كنند. در مورد افغانستان نیز با نقش ایران همین برخورد را داشتند. حتی در مورد شوروی سابق نیز هر چند در ابتدا علاقه‌ای به مجاهدین افغان نداشتند اما در نهایت اجازه دادند كه متحدین امریكا نیز به آنها كمك كنند تا شوروی را در این منطقه زمین‌گیر كنند. این موضوع در سیاست بین‌الملل امری طبیعی است. حالا عملكرد نیروهای خرد و كوچك به چه سمتی سوق پیدا كنند و از آنها چگونه بهره‌برداری كنند مربوط به زمان و مقطع خاص خواهد بود.