علي دهباشي
در گفت و گو با «اعتماد» عنوان كرد
اهداي جايزه انجمن بين‌المللي روانكاوي به محمد صنعتي
محسن آزموده| محمد صنعتي، زاده 1324 اصفهان، روان‌پزشك نام‌آشنايي است كه فراتر از تخصص آكادميك، كار باليني و استادي دانشگاه تهران به عنوان نويسنده، منتقد ادبي و روشنفكر نيز در عرصه عمومي فرهنگ ايراني حضوري جدي و پررنگ دارد و در طول دهه‌ها فعاليت علمي و روشنفكري علاوه بر معرفي روانكاوي مدرن به جامعه ايران، گام‌هاي موثري در ايجاد پيوند ميان روانشناسي و ساير حوزه‌هاي علوم انساني به ويژه ادبيات، هنر و فلسفه برداشته است. كتابخوان‌هاي ايراني به خوبي با آثار خواندني و ارزشمند او همچون «صادق هدايت و هراس از مرگ»، «تحليل‌هاي روان‌شناختي در هنر و ادبيات» و «زمان و ناميرايي در سينماي تاركوفسكي» آشنا هستند. علي دهباشي، سردبير نشريه بخارا در گفت‌وگويي كوتاه با روزنامه اعتماد اعلام كرد كه انجمن بين‌المللي روانكاوي (IPA) قصد دارد به دكتر صنعتي به پاس دهه‌ها فعاليت در حوزه روانكاوي جايزه‌اي اهدا كند. در ادامه اين گفت‌وگو از نظر مي‌گذرد.
نخست براي مخاطبان به نحو مختصر درباره اهميت و جايگاه علمي دكتر محمد صنعتي بفرماييد.
دكتر محمد صنعتي بدون ترديد يكي از شخصيت‌هاي برجسته ايراني است كه در حوزه روانكاوي فقط به صورت كلينيكي كار نكرده بلكه سال‌ها تدريس در دانشگاه را به عهده داشته و گذشته از آن موفق شده است در ادبيات روانشناسي ايران آثاري را خلق كند كه علاوه بر جايگاه و اهميت علمي، وجهه ادبي بارزي دارند. كتاب‌هاي دكتر صنعتي درباره صادق هدايت، صادق چوبك، بهرام صادقي و ديگر نويسندگان ايران معاصر حائز اهميت است. دكتر صنعتي در اين آثار كوشيده با نگرش علمي روان‌شناختي، تحليل‌هاي عميق و درخشاني از فرهنگ و انديشه ايراني ارايه دهد به عبارت دقيق‌تر رابطه ژرف ايشان با مساله روانكاوي و ادبيات به او اين امكان را داده كه به دنياهاي جديدتري دست بيابد و صرفا يك روان‌پزشك يا روانشناس باليني نباشد. مخاطب انديشه و كردار او نيز ديگر صرفا مراجعين او و حتي دانشجويانش نيستند بلكه دكتر صنعتي از طريق آثارش با عموم جامعه ايران ارتباط برقرار مي‌كند.
در خبرها آمده كه اخيرا يك انجمن بين‌المللي قصد اهداي جايزه به دكتر صنعتي را دارد. نهادي كه او را شايسته تقدير دانسته، كجاست؟
انجمن بين‌المللي روانكاوي (IPA) چنانكه از عنوانش برمي‌آيد، يك آكادمي جهاني در حوزه روانشناسي و روانكاوي است كه محل استقرار آن در واشنگتن امريكاست. اين نهاد يكي از قديمي‌ترين و معتبرترين انجمن‌هاي علمي بين‌المللي در دنياست كه زيگموند فرويد، متفكر و روانشناس برجسته اتريشي و پدر روانكاوي بنيانگذار آن بوده است. اين انجمن سال‌هاست كه فعاليت مي‌كند.
چه شد كه اين انجمن جايزه خود را به دكتر صنعتي اهدا كرد؟
اين جايزه چنانكه در متن اهدايي آمده معمولا به پاس خدمات درخور ستايش و استثنايي به دانش يا حرفه روانكاوي از جمله پيشبرد روانكاوي اهدا مي‌شود. اين انجمن بين‌المللي با وجود همه تحريم‌هاي امريكا ترامپ عليه ايران تسليم اين فضاها نشد و دكتر صنعتي را شايسته اين جايزه تشخيص داد؛ به عبارت دقيق‌تر اين انجمن دكتر صنعتي را از سويي به پاس خدماتي كه در زمينه دانش روانكاوي و از سوي ديگر به دليل اينكه اين دانش روانكاوي را در جامعه ايراني گسترش داده و در نوشته‌هاي دانشگاهي آن را مطرح كرده، شايان تقدير دانسته است.
آيا دكتر صنعتي عضو اين انجمن هستند؟
خير، جالب است بدانيد كه دكتر صنعتي از اعضاي اين انجمن بين‌المللي روانكاوي نيست. البته ايشان عضو انجمن‌هاي علمي جدي زيادي هستند اما اهميت اين جايزه از آن حيث است كه اين انجمن جايزه را به يكي از اعضاي خودش اهدا نمي‌كند بلكه به كسي مي‌دهد كه بيرون از خودش است. به خاطر اينكه ايشان زندگي حرفه‌اي خود را به خاطر اعتلاي انديشه روانكاوي در بستر فردي و گروهي در ايران وقف كرده است.
زمان و مكان اهداي اين جايزه به چه صورت خواهد بود؟
قرار است اين جايزه 25 جولاي سال جاري مصادف با سوم مرداد 1398 در مركز بزرگ آنجا به ايشان اهدا شود و ايشان خطابه‌اي خواهند خواند و جايزه را دريافت مي‌كنند. من بعدا متن اين خطابه را براي روزنامه اعتماد ارسال خواهم كرد.