رييس جمهور امريكا: كشورهاي عربي آتش جنگ در ليبي را شعلهور ميسازند
فراخوان او باما براي حل بحران ليبي
از زماني كه در اواسط فوريه سال جاري، گروه تروريستي داعش آبهاي مديترانه را با خون گروگانهاي مصري رنگين كرد، ايتالياييها در وحشت ظهور سياه جامگان داعش در سواحل خود و رم باستاني پايتخت ايتاليا به سر ميبرند. به ويژه اينكه داعش كه هنوز در حال نبرد در خاورميانه است، همچنان بر ادعاي خود مبني بر تشكيل امارت اسلامي در اروپا پافشاري ميكند و از سوي ديگر سيل مهاجران غيرقانوني از راه مديترانه به سمت ايتاليا در حال افزايش است.
متئو رنزي، نخستوزير ايتاليا در كنفرانس مطبوعاتي مشترك با «باراك اوباما» رييسجمهور امريكا در كاخ سفيد نيز با اشاره به وضعيت ناآرام درياي مديترانه و مهاجران غيرقانوني كه اغلب طعمه دريا ميشوند گفته است: «اينجا درياست نه گورستان و تنها راهحل براي اين مشكل برقراري صلح و ثبات در نهادهاي ليبيايي است.»
اشاره رنزي به لزوم صلح در ليبي در حالي است كه اين موضوعي است كه از ماههاي گذشته بخش عمدهاي از تحركات ديپلماتيك متئو رنزي، نخستوزير ايتاليا را هم به خود اختصاص داده است. اما با وجود ديدارهاي مكرر و درخواستهاي پي در پي رنزي از اتحاديه اروپا، سازمان ملل و امريكا، تا زماني كه نخست وزير ايتاليا خود را به كاخ سفيد نرسانده بود، ليبي جايي در اظهارات عمومي آنها نداشته است.
اما ظاهرا اكنون رنزي در رايزنيهاي خود در كاخ سفيد، توانسته توجه واشنگتن را به بحران ليبي و حمايت امريكا در اين موضوع جلب كند. باراك اوباما، رييسجمهوري امريكا از كشورهاي عرب حاشيه خليج فارس خواسته است تا با استفاده از نفوذ خود بر گروههاي درگير در ليبي، راهي براي رفع هرج و مرج در اين كشور شمال آفريقا بيابند. اوباما به شكلي صريح اعلام كرده است كه بر اين باور است كشورهاي عرب حاشيه خليج فارس، آتش جنگ در ليبي را شعلهور ميسازند.
بر اساس شواهد موجود ليبي پس از سقوط معمر قذافي در سال 2011 به غنيمتي جنگي بين طرفهاي عربي حامي دخالت بينالمللي در ليبي تبديل شده است. در حال حاضر دو دولت و دو پارلمان رقيب امور ليبي در شرق و غرب اين كشور را در دست دارند كه هر كدام از سوي بخشي از كشورهاي منطقه حمايت ميشوند. يكي از اين دو دولت و پارلمان در طرابلس، پايتخت مستقر است كه تحت كنترل ائتلاف شبه نظاميان فجر ليبي قرار دارد و پارلمان و دولت ديگر كه از ژنرال حفتر حمايت ميكند و مورد تاييد بين الملي بوده و در بيضا در شرق اين كشور مستقر است.
تاكنون سازمان ملل با برگزيدن نماينده ويژه براي ليبي تلاش كرده مذاكراتي بين دو گروه ليبيايي برگزار كند اما به عقيده كارشناسان، اختلافات بنيادين ايدئولوژيك بين دو گروه، مداخله خارجي و قدرت گرفتن داعش بخت كمي براي يافتن راهحل سياسي باقي گذاشته است. كشورهاي عرب حاشيه خليج فارس درباره ليبي با يكديگر اختلاف نظر دارند. در حالي كه برخي كشورهاي عربي با جلوداري امارات متحده عربي مواضع گروههاي اسلامگرا در ليبي را بمباران ميكنند، قطر و تركيه با اين عمليات مخالف هستند.
در اين زمينه رييسجمهور امريكا در ديدار با نخست وزير ايتاليا وعده داده است كه از كشورهاي عرب حاشيه خليج فارس كه بر گروههاي مختلف داخل ليبي نفوذ دارند خواهد خواست تا اين گروهها را هماهنگ كنند. با آنكه وي به شكلي صريح اذعان كرده است كه در برخي موارد ديده شده كه اين كشورها به جاي كاستن از دامنه درگيري در ليبي، آتش جنگ را شعلهور كردهاند. اوباما گفته است بحران ليبي و مقابله با گروه داعش در اين كشور با حملات هواپيماي بدون سرنشين و انجام چند عمليات نظامي قابل حل نيست.
به نظر ميرسد در اين راستا كاخ سفيد رايزنيهاي جديدي با كشورهاي منطقه داشته باشد. احتمالا اين رايزنيها در فاصله پايان ماه جاري ميلادي تا اوسط ماه ميلادي آينده كه اوباما قرار است ميزبان رهبران امارات متحده عربي، بحرين، كويت، عربستان سعودي، عمان، و قطر باشد، آغاز شود.
براي حل بحران ليبي تاكنون دو ديدگاه كلي و متضاد مطرح شده است. جناح حفتر و حاميان منطقهاي آن از جمله مصر تجهيز گروه حامي خود و مداخله نظامي بينالمللي را تنها راهحل پايان درگيريها در ليبي ميدانند و گروههاي شبهنظامي مقابل آنها به رهبري فجرليبي نيز مداخله بينالمللي را سبب افزايش بحران ميدانند. در اين ميان برخي نيز بر حل بحران از طريق سياسي و اجتناب از مداخله نظامي تاكيد ميكنند.
مخالفان مداخله نظامي، به پيامدهاي مداخله ناتو در ليبي در سال 2011 اشاره ميكنند و معتقدند دخالت نظامي در ليبي و سقوط رژيم قذافي، سبب افزايش بحران و تكثير گروههاي شبهنظامي شد و ليبي كنوني نيز با چنين شرايطي مواجه شده است.