كاستي‌هايي كه همه ما را مي رنجاند
«سرو نقرهاي» تمام گرافيك ايران نيست
اونيش امين‌الهي
گفته مي‌شود كه «سرو نقرهاي» آيينه گرافيك امروز است كه در اين مورد، دو نكته اساسي وجود دارد. اولين و مهم‌ترين مساله اين است كه تعدادي از طراحان حرفه‌اي و بنام كشور، از اعضاي انجمن طراحان گرافيك نيستند. چيزي كه در اين دوسالانه ديده شده، فرآيند دوسال فعاليت اعضاي انجمن طراحان گرافيك ايران است، نه تمام توانايي طراحي گرافيك طراحان ايراني. طبيعتا بيرون از انجمن، طراحان بسياري نه فقط در تهران كه در شهرستان‌ها در حال فعاليت حرفه‌اي هستند و عضو انجمن نيستند. بنابر اين معياري كه در مورد «سرو نقرهاي» ساخته شده تنها در سطح انجمن طراحان گرافيك در مدت دو سال مطرح است كه در اين شرايط، ممكن است كيفيت آثاري كه ارايه مي‌شود، به‌طور كامل مطلوب نباشد. نكته دوم هم اين است كه در بعضي بخش‌هاي نمايشگاه، مانند بخش پوستر، فضاي نمايشگاه بسيار محدود است. در دوره‌هاي گذشته دوسالانه، من از اعضاي هيات‌مديره انجمن بودم و اين تجربه را داشتم كه اين فضايي كه در اختيار بخش پوستر قرار مي‌گيرد، پاسخگوي آثار ارسالي از اعضا نيست و حتي بسياري از كارها نيز بيرون از نمايشگاه مي‌ماند. نتيجه اين مي‌شود كه در چيدمان، قدرت انتخاب نداشته باشيم و فقط تلاش كنيم تا بتوانيم آثار ارسالي نصب كنيم. بنابراين آثار به‌نمايش گذاشته در سرو نقرهاي حاصل انتخاب و داوري هيات داوران به دليل محدوديت فضا بود. در اين ميان شايد آثار بهتري از طراحان نيز رسيده بود كه بيرون نمايشگاه ماند و نصب نشد. اين موضوع عامل ديگري است كه نمي‌توانيم ارزيابي دقيقي از كيفيت آثار طراحان داشته باشيم. با تمام كاستي‌ها اما به‌طور كلي درمورد «سرو نقرهاي» امسال بايد بگويم كه خيلي نااميدكننده نبود، هرچند كه تعدادي از دوستان نقدهايي داشتند كه در كنار آثار درجه يك، كارهاي بي‌كيفيت هم ديده مي‌شد. از طرفي، بايد در نظر بگيريم كه در آثار گرافيكي، بحث اعمال‌نظر سفارش‌دهنده نيز مطرح است كه اين موضوع، بخش تبليغاتي و فرهنگي را از هم جدا مي‌كند. برخلاف بخش فرهنگي كه نظر طراح به‌طور كامل اجرا مي‌شود در بخش تجاري گرافيك، بسياري از معيارهاي ما با توجه به حضور سفارش‌دهنده تغيير مي‌كند؛ گاهي سفارش‌دهنده حتي در ابعاد، رنگ و اندازه لوگو اعمال سليقه دارد. بنابراين، در اظهارنظر نهايي، بايد به اين موارد نيز توجه داشته باشيم. با اين نگاه، بايد بگويم كه آثار خوبي وارد نمايشگاه شده بود به‌خصوص در بخش هويت بصري، شاهد خلاقيت‌هاي بسياري بوديم. هرچند كه در آن قسمت نيز محدوديت فضا در تعداد و چيدمان آثار در بررسي دقيق آنها دخيل بود. در بخش پوستر هم آثار خوبي ارايه شده بود اما مهم‌ترين مشكلي كه گريبان‌گير بسياري از طراحان ماست و در بيانيه آخر نمايشگاه نيز عنوان شد، نبود ايده در آثار برخي دوستان است. در واقع اين موضوع به يك معضل در طراحي پوستر تبديل شده كه كارها، بسيار فرماليستي شده و ايده بكري در آنها ديده نمي‌شود. بخش مثبت امسال در «سرو نقرهاي» حضور داوران جوان و از شهرهايي غير از تهران بود كه البته در كنار آنها، پيشكسوتان نيز حضور داشتند. در ميان طراحان شهرستان‌ها، هنرمندان بسيار خلاقي حضور دارند كه متاسفانه، توجه كمتري به آنها مي‌شود. حضور آنها به عنوان داور در اين دوسالانه، اتفاق قابل‌توجهي بود. همچنين اگر بتوانيم به سمتي برويم كه در داوري‌ها به طراحان جوان اعتماد كنيم، اتفاق بسيار خوشايندي خواهد بود؛ چرا كه جوانان امروز، بسيار فعال، خوش‌ايده، خلاق و طراحان قابلي هستند، اين موضوع را نبايد با نگاه متعصبانه، ناديده بگيريم.
داور بخش پوستر «سرو نقرهاي» ششم