وزير كشور در نشست با اعضاي كميته اطلاع‌رساني ستاد ملي مبارزه با كرونا تاكيد كرد
دوگانه مخرب «هراس غيرواقعبينانه» و «بي‌توجهي غيرمسوولانه»
همچنان آمار مبتلايان به ويروس كوويد ۱۹روند صعودي دارد. بهرغم تلاش‌هاي صورت گرفته از سوي مقامات ذي‌ربط اما گزارش‌هاي مردمي نشان مي‌دهد كه كمبود وسايل و لوازم پيشگيرانه از جمله دستكش، ژل ضدعفوني‌كننده و ماسك در بازار وجود دارد. همچنين كادرهاي درماني نيز از عدم مديريت صحيح در تامين اقلام پزشكي و بهداشتي گلايه دارند. علاوه بر اين در فضاي مجازي برخي كاربران تجربه‌هاي خود از عدم دسترسي به وسايل درماني يا پيشگيرانه را نيز به اشتراك مي‌گذارند. اما آنچه بيش از هر چيز به چشم مي‌خورد، بي‌اعتمادي به مراجع و منابع رسمي اطلاع‌رساني است. درست همان گزاره‌اي كه در خلال اظهارات و گفته‌هاي مسوولان نيز به چشم مي‌خورد. از همين‌رو حسن روحاني، رييس‌جمهوري در آخرين سخنراني و حضورش در ستاد ملي مديريت كرونا هم بر «اهميت جلب اعتماد عمومي و شفافيت در اطلاع‌رساني به مردم» تاكيد كرد يا علي ربيعي در قامت سخنگوي دولت در يادداشت اخيرش نوشت: «متاسفانه در حال حاضر مشكلات ناشي از شيوع بيماري سوار بر بي‌اعتمادي‌هاي گذشته شده و با اعتماد لطمه خورده غلبه بر بحران با مشكل مواجه مي‌شود.» همچنين اين موضوع روز گذشته در نشست وزير كشور با اعضاي ارشد كميته اطلاع‌رساني ستاد ملي مديريت كرونا نيز مطرح شد. علاوه بر شفافيت، دوگانه هراس غيرواقعبينانه يا بي‌توجهي غيرمسوولانه در ميان شهروندان و بعضا در الگوي اطلاع‌رساني برخي نهادها به چشم مي‌خورد، دوگانه‌اي كه به تعبير وزير كشور دوگانه مخرب اين روزهاي بحراني است.
اهتمام رسانه‌اي
اعضاي ارشد كميته اطلاع‌رساني ستاد ملي مبارزه با كرونا، در نشستي با وزير كشور و نايب‌رييس شوراي عالي مديريت بحران كشور، در خصوص ابعاد مختلف روند اطلاع‌رساني مبارزه با شيوع بيماري كرونا تبادل نظر كردند. در اين نشست كه عصر دوشنبه ۱۹ اسفندماه با ميزباني وزارت كشور و با حضور عبدالرضا رحماني‌فضلي وزير كشور و نايب‌رييس شوراي عالي مديريت بحران برگزار شد، سيدعباس صالحي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي، علي ربيعي سخنگوي دولت، ابوالحسن فيروزآبادي رييس مركز ملي فضاي مجازي و معاونان ذي‌ربط وزارت كشور و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي تشريك مساعي داشتند.به گزارش پايگاه اطلاع‌رساني وزارت كشور؛ عبدالرضا رحماني‌فضلي در اين نشست پس از تبادل نظر اعضا، ضمن تقدير از تلاش‌هاي به عمل‌آمده در عرصه اطلاع‌رساني شيوع بيماري كرونا و روند مبارزه با آن، به خصوص از سوي بخش‌هاي مختلف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي بر ضرورت تحقق مرجعيت اطلاع‌رساني تاكيد كرد.رحماني‌فضلي با اشاره به اهميت صيانت از سلامت عموم مردم و تاكيد متخصصان مبني بر اثر سوء عدم رعايت بهداشت فردي و مراودات غير‌بهداشتي بين افراد در مجامع و همچنين سفرها بين مناطق مختلف در گسترش بيماري، خواستار اهتمام حداكثري رسانه‌ها به خصوص رسانه ملي در شكل‌دهي فوري ادراك عمومي نسبت به اهميت اين مسائل شد.اما شايد يكي از مهم‌ترين بخش‌هاي اين نشست بررسي و تاكيد وزير كشور بر دوگانه «هراس غيرواقعبينانه و بي‌توجهي غيرمسوولانه» نسبت به شيوع بيماري كرونا بود كه رحماني‌فضلي آن را كاذب و مخرب برشمرد و مهم‌ترين هدف و نتيجه توامان اطلاع‌رساني را ايجاد ادراك واقع‌بينانه و تحقق رفتار مسوولانه در عموم مخاطبان برشمرد.
فرصتي براي تقويت اعتماد عمومي
رحماني‌فضلي همچنين به برخي زمينه‌هاي پيشيني كه موجبات ايجاد ترديد و بي‌اعتمادي نسبت به اخبار و اطلاعات منتشر شده كه شرايط را براي اين ترديدها فراهم كرده، اشاره و ابراز اميدواري كرد، با مبنا قرار گرفتن اصول اطلاع‌رساني و همچنين تقدم اقدام بر اعلام، از دل تهديد ايجاد شده بر اثر ورود ويروس جديد، فرصتي براي تقويت اعتماد عمومي فراهم شود.
وزير كشور در همين زمينه، ضمن تاكيد بر استمرار اطلاع‌رساني صادقانه از سوي مسوولان و البته توجه بيش از پيش به ارايه جزييات مورد نياز افكار عمومي، اقدامات تبليغاتي نمايشي برخي عناصر غير مسوول را غير قابل قبول برشمرد و با توجه به اهميت صيانت از آرامش و طمانينه در فضاي عمومي جامعه به عنوان مقدمه و شرط لازم براي حفظ سلامت و بهداشت، خواستار واكنش به هنگام مراجع قانوني به رفتارها و اقدامات غيرمسوولانه از جمله عدم توجه به مرجعيت و نهادهاي رسمي متولي انتشار اطلاعات تخصصي شد.
رحماني‌فضلي همچنين آموزش عمومي و آگاهي‌بخشي فراگير را از جمله اصلي‌ترين نيازها براي مقابله با شيوع بيماري كرونا ويروس و مسووليت رسانه ملي و مجموعه رسانه‌هاي برخوردار از منابع عمومي يا وابسته به دستگاه‌هاي مختلف را داراي مسووليت تاريخي در اين عرصه برشمرد و تاكيد كرد كه همه اين مجموعه‌ها بايد نقش تاريخي خود در اين عرصه را به احسن وجه ايفا كنند و البته در محتواي آموزش‌ها، محوريت نظارتي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي را مورد توجه كامل قرار دهند.
در بر همان پاشنه مي‌چرخد؟
فارغ از همه كمي‌ها و كاستي‌ها كه حتي وزير بهداشت به عنوان رييس ستاد ملي مديريت كرونا نيز چندي پيش در قالب نامه‌اي از آن گلايه كرده بود، آنچه مديريت در اين روزهاي بحراني را سخت‌تر مي‌كند همان عدم اعتماد عمومي است كه در لا‌به‌لاي اظهارات رحماني‌فضلي نيز به چشم مي‌خورد و نشان مي‌دهد كه مسوولان وقت به اين امر واقف هستند، اما به نظر مي‌رسد كه الگوي عملكردي آنها همان الگويي است كه دست‌كم در ماه‌هاي اخير و در مواجهه با بحران‌هاي گذشته اجرايي كرده‌اند. اگر نخواهيم نقبي به سال‌هاي گذشته بزنيم.
از همين‌رو به نظر مي‌رسد كه الگوي اطلاع‌رساني پيش گرفته در سال‌ها و ماه‌هاي اخير اگرچه دست‌كم در مورد كرونا تا حدودي تغييرات محسوس و مثبت داشته، اما در اغلب موارد اين الگو همچنان در حال بازتوليد است و گويي در بر همان پاشنه مي‌چرخد. در واقع هر روز سخنگوي وزارت بهداشت آمار قطعي مبتلايان، بهبوديافتگان و فوت‌شدگان را به تفكيك شهرها در اختيار رسانه‌ها قرار مي‌دهد، اما سوالات افكار عمومي همچنان بي‌پاسخ و پابرجاست و مي‌توان گفت مسئولان در زمينه مديريت اين بحران نتوانسته افكار عمومي را اقناع كند؛ اينكه چرا بعد از مشخص شدن اولين مبتلايان به كرونا در كشور كه به بهمن ماه بازمي‌گردد، اطلاع‌رساني دقيق‌تري صورت نگرفت و چرا براي پيشگيري و جلوگيري از همه‌گير شدن اين ويروس هيچ شهري قرنطينه نشد؟ پرسش‌هايي است كه همچنان از سوي افكار عمومي مطرح مي‌شود. براي نمونه تكيه و تاكيد بر اينكه قرنطينه شهرها به عملي قرون وسطايي است يا به زمان جنگ جهاني باز مي‌گردد، آن هم در شرايطي كه مردم از طريق رسانه‌هاي عمومي و مجازي شواهدي بر روند مثبت مديريتي در ووهان چين يا برخي ديگر از شهرهاي قرنطينه شده را در مي‌يابند، باعث مي‌شود كه حس تكرار همان الگوي آبان و دي ۹۸ براي اذهان عمومي تكرار شود و نشان دهد كه بهرغم تلاش‌هاي صورت گرفته از سوي دولت، اين تلاش‌ها توام با موفقيت و اقناع عمومي نبوده است.