دانشگاه‌ها و مساله كنترل شيوع همزمان با فعاليت دوباره
حركت به سوي بازگشايي خوابگاه‌ها
گروه اجتماعي| پس از آموزش و پرورش حالا نوبت به دانشگاه‌ها رسيده است كه هر روز با خبرهاي مربوط به بازگشايي به‌روز شوند. دانشگاه‌هاي مختلف در حال بررسي امكان بازگشت دانشجويان هستند و صحبت از گشودن دوباره خوابگاه‌ها پيش از فرا رسيدن امتحانات است. در ميان تمامي اين خبرها و احتمالات هم كليدواژه «پروتكل‌هاي بهداشتي» تكرار مي‌شوند. وضعيت دانشگاه‌ها اما با مدارس تفاوت بسيار دارد، مدرسه‌ها درهاي‌شان را باز كرده‌اند و كادر آموزشي و اداري حضور دارند اما حضور دانش‌آموزان اختياري و براي رفع مشكلات است، در دانشگاه‌ها همين موضوع برگزاري حضوري امتحانات و بازگشايي خوابگاه‌ها يعني آغاز سفرهاي دانشجويان از شهرهاي مبدا تا شهرهاي مقصدي كه محل دانشگاه است. اين شايد همان تفاوتي باشد كه سبب شده در برخي كشورهاي ديگر بازگشت دانشجويان به دانشگاه موكول شود به ترم پاييز.
فرانسه، كشوري كه بيش از 23 هزار نفر از شهروندانش جان خود را بر اثر ابتلا به كوويد 19 از دست دادند، از روز 11 ماه مه (يك هفته پيش) در گام بزرگي از كاهش محدوديت‌ها اجازه بازگشايي كسب‌وكارها (به جز كافه و رستوران) و مدرسه‌ها را داد. در اين مرحله البته والدين فرانسوي هم همچنان دچار اين سوال هستند كه بچه‌ها را به مدرسه بفرستند يا به تغييرات بهداشتي و فيزيكي كلاس‌هاي درس كه قرار است بچه‌ها را با فاصله از هم نگه دارد دل خوش كنند اما نكته اينجاست كه حتي در اين مرحله هم هنوز خبري از بازگشايي فيزيكي دانشگاه‌ها نيست. روز گذشته سيما سادات لاري، معاون فرهنگي و دانشجويي وزارت بهداشت جلسه چهار ساعته‌اي با دبيران شوراي مركزي شوراهاي صنفي دانشجويان دانشگاه‌هاي علوم پزشكي برگزار كرد تا مقدمات بازگشايي خوابگاه‌هاي دانشجويي و دانشگاه‌ها را براي آنها توضيح دهد. مركز اطلاع‌رساني وزارت بهداشت به نقل از گفته‌هاي او در اين جلسه نوشته است: «مقرر است فقط ۵۰درصد دانشجويان در دانشگاه‌ها حضور يابند. در شرايط فعلي كه نظر به بازگشايي دانشگاه‌هاست، ما نيز با احتياط بازگشايي دانشگاه‌ها و خوابگاه را تا ظرفيت ۵۰درصد دنبال مي‌كنيم. رعايت فاصله اجتماعي در اتاق‌هاي خوابگاهي، ارايه بسته حمايتي و حفظ شرايط بهداشتي و ايمني در اين خصوص براي ما بسيار مهم است. شرايط بايد به‌گونه‌اي باشد كه خانواده‌ها از حضور فرزند دانشجوي خود در فضاي دانشگاهي و خوابگاهي نگران نباشند. بايد در صورت بروز علائم بيماري كرونا، دانشجوي مبتلا در بيمارستان بستري شده و مشخص باشد تيم بهداشتي در چه فضايي مي‌تواند دانشجو را معاينه و در قرنطينه قرار دهد.» اينكه چگونه قرار است ظرفيت خوابگاه‌ها به صورت نيمه درنظر گرفته شود و نحوه اسكان دانشجويان به چه صورتي اجرايي مي‌شود كه امكان فاصله‌گذاري هم رعايت شود، موضوعي است كه هنوز به صورت مشخص عنوان نشده است.
خوابگاه‌ها: كشتي‌هايي در ساحل
موضوع خوابگاه‌هاي دانشجويي از قضا يكي از اصلي‌ترين مشكلات در بازگشايي دانشگاه‌ها در همه كشورهاست. چندي پيش نشريه آتلانتيك امريكا در مطلب مفصلي به همين موضوع پرداخت كه هيچ روش ساده‌اي براي شروع به كار دوباره دانشگاه‌ها وجود ندارد: «چگونه مي‌توانيد موسساتي را فعال كنيد كه اصولا به منظور اختلاط آدم‌ها و ايده‌ها طراحي شده‌اند و در اين ميان جلوي اختلاط ويروس‌ها را هم بگيريد؟» اين سوالي است كه دانشگاه‌هاي مختلف بايد به آن پاسخ دهند و البته در اروپا و امريكا به نظر مي‌رسد كه پاسخ به اين سوال دست‌كم تا پاييز طول مي‌كشد. از آنجايي كه شهريه يكي از اصلي‌ترين عوامل سرپا ماندن دانشگاه‌ها در امريكا به‌شمار مي‌رود، روساي اين دانشگاه‌ها به دنبال بازگرداندن دانشجويان براي ترم پاييز هستند. كريستينا پكسون، رييس دانشگاه براون در رود آيلند امريكا به آتلانتيك گفته است كه تنها راه اين كار آزمايش‌هاي گسترده روي دانشجويان، پيگيري و جداسازي آنهاست و البته او هم اقرار كرده كه خوابگاه‌ها يكي از عمده‌ترين مشكلات در اين مسير هستند: «خوابگاه‌ها و كافه ترياها مشكل ايجاد خواهند كرد.» و در توضيح آمده است كه حتي يك مورد كوويد 19 مي‌تواند يك خوابگاه دانشجويي را تبديل به يك كشتي كروز در خشكي كند. مانند همان كشتي كروز تفريحي كه در ابتداي شيوع ويروس كرونا جديد ناگهان در صدر اخبار قرار گرفت و مدتي هم پس از چين بالاترين آمار ابتلا را داشت.
نشريه آتلانتيك نوشته است كه در صورت ابتلاي يكي از ساكنان خوابگاه، دانشگاه احتمالا مجبور مي‌شود كه دست به قرنطينه بزند يا دست‌كم يك طبقه يا يك ساختمان كامل را ايزوله كند. يكي از راهكارهاي پيشنهادي هم اين است كه دانشگاه‌ها از دانشجويان‌شان بخواهند در اولين و آخرين هفته‌هاي ورود و خروج‌شان، به صورت داوطلبانه و با جديت به قرنطينه داوطلبانه بروند تا مطمئن شوند كه از محل زندگي خود ويروسي به دانشگاه نمي‌آورند يا از دانشگاه آن را به محل زندگي‌شان منتقل نخواهند كرد.
اگر تا پيش از اين موضوع بازگشايي دانشگاه‌ها در حد حدس و گمان بود، از روز 27 ارديبهشت و بعد از صحبت‌هاي رييس‌جمهوري اين موضوع شكل جدي‌تري به خود گرفت: «دانشگاه‌ها غير از پزشكي كه شرايط ديگري دارد و الان هم فعال است، از 17 خرداد فعاليت خود را شروع مي‌كنند.» پيش از سخنان روحاني هم منصور غلامي، وزير علوم به ايرنا گفته بود: «در صورتي كه متخصصان امر از نظر مديريت بيماري كرونا شرايط را براي حضور دانشجويان در محيط‌هاي دانشگاهي مناسب تشخيص دهند، دانشگاه‌ها آمادگي لازم را دارند تمام يا بخشي از فعاليت‌هاي خود را در آموزش دانشجويان به صورت حضوري انجام دهند.» اما تا اين لحظه جز صحبت‌هايي كه در مورد فعال كردن تنها نيمي از ظرفيت خوابگاه‌هاي دانشجويي كه از سوي معاون وزارت بهداشت مطرح شده، مسوولان وزارت علوم درمورد چگونگي بازگشايي محل سكونت دانشجويان صحبتي نكرده‌اند.
هر چند تا پيدا نشدن واكسن يا درمان موثر براي كرونا نحوه بازگشايي محل‌هاي تجمع به‌خصوص دانشگاه‌ها همراه با اما و اگرهاي فراوان است و خطر را به هر صورت از ميان نمي‌برد اما بايد درنظر گرفت كه دانشگاه‌هاي برخي كشورهاي ديگر به هر حال تا پاييز و فراهم شدن راهكاري معقول‌تر بسته خواهند بود. در عين حال حتي در آن زمان هم برخي دانشگاه‌ها هستند كه با هوشياري و احتياط بيشتري عمل مي‌كنند. واشنگتن پست در گزارشي نوشته است كه دانشگاه ايالتي كاليفرنيا، بزرگ‌ترين سيستم آموزش عمومي چهار ساله در امريكا اعلام كرده است كه در ترم پاييز هم اغلب درس‌هايش را به صورت آنلاين ارايه خواهد داد، دانشگاهي كه
480 هزار دانشجو دارد.