در شرايطي كه بسياري از دانشجويان از محدوديت‌ها
براي كنشگري دانشجويي گلايه دارند، روحاني از حق انتقاد سخن گفت
دانشگاه، فضاي نقادي است
سال تحصيلي 1400- 1399 دانشگاه‌ها و مراكز آموزش عالي و فناوري كشور روز يكشنبه در مراسمي با حضور رييس‌جمهوري به‌صورت رسمي آغاز شد. در اين مراسم كه به‌صورت ارتباط ويديو كنفرانسي با تالار علامه اميني دانشگاه تهران برگزار شد، ابتدا روساي دانشگاه‌هاي تهران و علوم پزشكي تهران طي سخناني گزارشي از وضعيت دانشجويان اين دانشگاه‌ها در سال تحصيلي جديد ارايه كردند. همچنين منصور غلامي، وزير علوم و سعيد نمكي، وزير بهداشت درمورد روند پذيرش دانشجويان و همچنين وضعيت دانشگاه‌هاي سراسر كشور در سال تحصيلي جديد باتوجه به شرايط ايجاد شده سخنراني كردند. روندي كه تقريبا براي هر مراسمي از افتتاحيه پروژه‌هاي ملي روزهاي پنجشنبه تا بازگشايي مدارس و حالا دانشگاه‌ها تكرار مي‌شود اما اوضاع و احوال تشكل‌هاي دانشجويي آن‌چنان در يك سال گذشته نابسامان بوده كه اين ارتباط مجازي براي دانشجويان آن چيزي نباشد كه مي‌خواهند. به‌خصوص كه حسن روحاني سال گذشته
به مناسبت روز دانشجو اما با چند روز تاخير در دانشگاه فرهنگيان يكي از غيرسياسي‌ترين دانشگاه‌هاي كشور حضور يافت و سال قبل از آن هم در دانشگاه علوم پزشكي سمنان حاضر شد و تلاش كرد در دور دوم رياست‌جمهوري از دانشگاه‌هاي سياسي دوري كند. به همين دليل هم شايد تعدادي از دانشجويان دانشگاه تهران با پلاكاردهايي در دست به عدم حضور روحاني در دانشگاه اعتراض كردند. اگرچه در عكس‌هايي كه از اين تجمع منتشر شده، مشخص نيست كدام طيف و تشكل نسبت به عدم حضور روحاني اعتراض دارند اما آنچه از فضاي دانشجويي در اغلب نقاط كشور پيداست يا انفعال فضاي دانشجويي است يا تحت فشار قرار دادن دانشجويان حتي از سوي نهادهايي خارج از دانشگاه‌ها كه «اعتماد» پيش از اين در پرونده‌هايي با عناوين «ممنوعه‌هاي من‌درآوردي» و «روايت ممنوعه‌هاي من‌درآوردي» به تفصيل به آن پرداخت. با همه اين محدوديت‌ها و مهجوريت‌هاي كنشگري‌هاي دانشجويي كه ازقضا در دوران كرونا تشديد شده حسن روحاني در حالي كه ديروز ارتباط مجازي با دانشگاهيان برقرار كرده بود، بر آموزش حضوري تاكيد كرد و گفت كه هيچ چيز جاي آموزش حضوري را نمي‌گيرد اما در عين حال باتوجه به شرايط كنوني كه كرونا بر جامعه تحميل كرده، آموزش مجازي مي‌تواند در بخش بزرگي از فعاليت‌هاي علمي و تحقيقاتي جايگزين آموزش حضوري شود.رييس‌جمهوري كه گويي چندان در جريان شرايط كنشگري‌هاي دانشجويي نيست، در خلال سخنراني‌اش اذعان كرد كه دانشگاه‌ها مركز تربيت‌كننده مديران آينده كشور، طرح نظريه‌هاي جديد در علوم مختلف، رهنمون كردن به سوي چگونه زندگي كردن و البته «فضاي نقادي نسبت به حكومت، حاكمان، دولت و جوامع است.» او همچنين تاكيد كرد كه «هيچ فضايي نقادتر از فضاي دانشجويي نيست و وقتي اين نقادي با درنظر گرفتن انصاف و شرايط جامعه توام باشد، بهترين هديه براي جامعه و مسوولان كشور است.» اين سخنان در حالي از زبان رييس‌جمهوري شنيده مي‌شود كه بنابر گزارشي كه «اعتماد» چندي پيش تنها از ۳ دانشگاه تهيه كرد و بنا بر اطلاعات كسب كرده از اغلب دانشگاه‌هاي كشور، در سال پرالتهاب ۹۸، دانشجويان و كنشگري دانشجويي با شرايط سخت و دوران بحراني روبه‌رو بوده است. كميته‌هاي انضباطي، لغو برنامه‌ها و حتي احضار و بازجويي ازسوي نهادهاي اطلاعاتي و امنيتي تنها بخشي از اتفاقات حادث‌شده براي دانشجويان در يك سال گذشته است؛ اتفاقاتي كه حتي ازسوي وزارت علوم دولت دوازدهم - با همه شعارهاي سياسي مبني بر ايجاد فضاي باز براي كنشگري‌هاي سياسي و اجتماعي و دانشجويي- نيز پيگيري چنداني نشده است.
كاهش ۱۰۰ ميليارد دلاري درآمدهاي نفتي طي ۹ سال
رييس‌جمهوري در بخش ديگري از سخنراني خود در جمع دانشگاهيان به شرايط اقتصادي كشور و تركيب تحريم و كرونا پرداخت. روحاني ضمن اينكه تاكيد كرد ما بايد روي پاي خود بايستيم، روي توان داخل حساب كنيم و البته شرايط تعاملي با جهان را فراهم كنيم، توضيح داد: «واقعيت مهم اين است كه درآمدهاي نفتي كشور كه در سال 1390 بيش از 120 ميليارد دلار بود در سال گذشته به اندكي بيش از 20 ميليارد دلار كاهش يافته است و اين نشان مي‌دهد كه با چه مشكلاتي جامعه ما روبه‌رو است.»
روحاني در ادامه توضيح داد كه به‌رغم همه مشكلات موجود همه نيازهاي كشور به كالاهاي اساسي در 6 ماهه نخست امسال به ميزان سال گذشته تامين شد و به‌رغم رشد منفي 3.5درصدي 3 ماهه نخست امسال به دليل شيوع كرونا و قطع صادرات و واردات، شاهد رشد مثبت در تير ماه و مرداد ماه امسال در مقايسه با مدت مشابه سال گذشته هستيم. رييس‌جمهوري افزود: «دشمن به‌رغم مشكلاتي كه براي ما در بخش اقتصادي ايجاد كرده اما در رسيدن به هدف استراتژيك خود و تمامي هدف‌هاي سياسي و حقوقي نه تنها ناموفق بوده، بلكه دچار شكست‌هاي كم نظير نيز شده است.»
او در ادامه به موضوع تحريم تسليحاتي كه مهر ماه به پايان مي‌رسد نيز اشاره و تاكيد كرد: «دشمنان ما در سازمان ملل متحد كه آنجا را خانه خلوت خودشان مي‌دانستند و فكر مي‌كردند هر وقت كاري دارند شوراي امنيت و سازمان ملل در مشت آنها است و به راحتي مي‌توانند اقدامات خودشان را انجام دهند حداقل با 3 شكست بزرگ تاريخي در طول ماه‌هاي اخير مواجه شده است.» او تشريح كرد: «موضوعات مهمي همچون طرح تمديد تحريم تسليحاتي ايران و تلاش براي فعال كردن مكانيسم ماشه از سوي امريكا برمبناي قطعنامه 2231 سازمان ملل از جمله مواردي است كه امريكايي‌ها در به نتيجه رساندن آن در شوراي امنيت با شكست تاريخي مواجه شدند.» رييس‌جمهوري همچنين به موفقيت‌هاي حقوقي ايران در دادگاه بين‌المللي لاهه در مقابل امريكا اشاره كرد و موفقيت‌هاي سياسي و حقوقي به دست آمده براي ايران در مقابل امريكا در تاريخ كشور را بي نظير توصيف كرد.
تاب‌آوري در سايه اميد
روحاني همچنين در بخش ديگري از سخنراني مجازي خود به مقوله اعتماد عمومي به حاكميت اشاره كرد؛ مقوله‌اي كه آن را در تاب‌آوري اجتماعي موثر دانست و گفت: «اعتماد مردم برمبناي كاركرد نظام و دولت است و اگر مردم ببينند كه مسوولان و دست‌اندركاران كار و تلاش مضاعف مي‌كنند اعتمادشان مضاعف مي‌شود.» او همچنين با بيان اينكه امروز روز تاب‌آوري مضاعف ملت ايران در برابر تحريم بي‌سابقه و توطئه‌هاي دشمنان و تاب‌آوري در برابر ويروس خطرناك كرونا است، گفت: «اين تاب‌آوري مضاعف در سايه اعتماد و اميد امكان‌پذير است.»
رييس‌جمهوري با تاكيد بر اهميت اميدآفريني و ايجاد اعتماد در ميان مردم و اهميت نقش دانشگاه در اين زمينه، اظهار كرد: «اگر ملتي به خودش اعتماد نداشته باشد و احساس كند برابر فشار بيروني دشمنان شكسته مي‌شود، آن ملت در تحقق اهداف ملي خود موفق نخواهد شد و اگر بنا باشد به آينده اميد نداشته باشيم، نمي‌توانيم برابر مشكلات مقاومت كنيم.» روحاني همچنين گفت: «به‌رغم شرايط سخت تحصيلي امسال، دانشگاهيان مي‌توانند با دادن اميد و نشاط به جامعه شرايطي ايجاد كنند كه مردم با اضطراب كمتر و حتي بدون اضطراب و با اميد به آينده، مسير خود را در توسعه و پيشرفت كشور و مقابله با مشكلات ادامه دهند.»