جهان تاب
تمديد آشفتگي را ندارد
اتحاديه اروپا
غرق در ترس
و نفرت از ترامپ
مترجم: هديه عابدي
رهبران اتحاديه اروپا نگرانند با انتخاب مجدد دونالد ترامپ به رياست‌جمهوري امريكا، روابط‌شان با واشنگتن چهار سال ديگر دوام نياورد. با اين حال ولفگانگ ايشينگر، سفير سابق آلمان در امريكا، مي‌گويد اروپا نبايد بترسد، زيرا آن‌طوركه برخي مي‌خواهند القا كنند، دنيا به آخر نمي‌رسد. ايشينگر كنفرانس امنيتي مونيخ را كه بزرگ‌ترين گردهمايي سالانه رهبران جهان در حوزه جنگ و صلح است، برگزار مي‌كند. اما ترسي كه او از آن ياد مي‌كند، ترس از آخرالزمان هسته‌اي، تروريسم يا حتي شيوع ويروس كرونا نيست. وحشتي كه نخبگان سياست خارجي اروپا را فراگرفته، پيروزي مجدد ترامپ در انتخابات ماه نوامبر و تمديد چهارساله دوران رياست‌جمهوري اوست.
به گزارش پايگاه خبري تحليلي «پوليتيكو»، اگر اروپايي‌ها از 20 ژانويه 2017 تاكنون يك چيز را ياد گرفته باشند، آن چيز اين است: در تعامل با ترامپ، اوضاع هر چقدر هم كه بد باشد، اروپايي‌ها باز اطمينان دارند وضعيت وخيم‌تر هم مي‌شود. وقتي بحث ترامپ پيش مي‌آيد، تنها چيزي كه از آن اطمينان داريم اين است كه همه‌چيز در هاله‌اي از ابهام قرار دارد و اين ابهام، باعث از بين رفتن ثبات مي‌شود.
لوري لپيك، ديپلمات باسابقه اهل استوني كه سابقه سفارت در واشنگتن و نمايندگي كشورش در ناتو را در كارنامه دارد، در مورد احتمال پيروزي ترامپ و تمديد چهارساله رياست‌جمهوري‌اش مي‌گويد: همه نگران اين هستند كه كاخ سفيد براي چهار سال ديگر غيرقابل پيش‌بيني باقي بماند. همه مي‌دانند كه ترامپ ارزش روابط امريكا و اروپا را درك نمي‌كند، يا آن را صرفا در مسائل مالي مي‌داند.
رونالد گيدويتز، سرپرست نمايندگي امريكا در اتحاديه اروپا، مي‌گويد اروپايي‌ها در سال 2016 همگي ترامپ را از احتمالات خود حذف كرده بودند، اما مي‌بينيم كه او تا به اينجا پيش آمده است. حتي كساني مثل ايشينگر كه اصرار دارند جهان با تمديد رياست‌جمهوري ترامپ به پايان نمي‌رسد، اين مساله را رد نمي‌كنند كه روابط ميان امريكا و اروپا در بدترين سطح تاريخ خود قرار دارد. وي مي‌گويد در سه سال و نيم اخير، رابطه‌اي كه اساسا براساس اعتماد بوده، اكنون تا حدي شكراب شده است.
اروپايي‌ها با ديدن نتايج نظرسنجي‌هاي اخير كه جو بايدن رقيب دموكرات ترامپ را با اختلاف، بالاتر از او نشان مي‌دهند، تا حدي اميدوار شده بودند، اما اكنون اين اميد جاي خود را به يك ترس جديد داده است: اينكه ترامپ در انتخابات شكست بخورد، اما نتايج را زير سوال ببرد و حاضر به ترك كاخ سفيد نشود.
اما احتمال ساده‌تر اين است كه ترامپ پس از پيروزي در نبرد خود با ويروس كرونا، بتواند رقيب قدر خود در انتخابات را نيز شكست دهد. اين احتمال براي مقامات اروپايي بسيار وحشتناك است.
روابط ميان امريكا و اتحاديه اروپا كه به اندازه كافي خراب شده بود، پس از تصميم ترامپ مبني بر اخراج سفير خود در اتحاديه اروپا، يعني گوردون ساندلند، وخيم‌تر از قبل شده است. جرم ساندلند اين بود كه در جريان رسوايي استيضاح ترامپ، عليه او شهادت داد.
گيدويتز، سرپرست نمايندگي امريكا در اتحاديه اروپا كه با حفظ سمت سفير امريكا در بلژيك است، در مصاحبه‌اي اذعان داشت كه هم به دليل شيوع كرونا و هم به خاطر موقتي بودن ماموريتش، رابطه و تماس او با مقامات ارشد اروپا بسيار اندك بوده است؛ براي مثال، از زمان انتصابش در ماه مه، حتي يك بار هم با رييس كميسيون اروپا يعني اورسولا فن در لاين صحبت نكرده است.
اما گيدويتز به اروپايي‌ها كه آرزوي شكست ترامپ را دارند، هشدار مي‌دهد رييس‌جمهور امريكا را دست كم نگيرند. وي مي‌گويد: پيش‌بيني‌ها نشان مي‌دهد در انتخابات ماه نوامبر، شاهد رقابت بسيار نزديكي خواهيم بود. سال 2016 هم اروپايي‌ها شانسي براي ترامپ قائل نبودند، اما حالا مي‌بينيد كه او تا كجا پيش آمده است.
اروپايي‌ها در صورت تمديد چهارساله رياست‌جمهوري ترامپ انتظار دارند او بسياري از سياست‌هاي ملي‌گرايانه و «اول امريكاي» خود را با سرعت و شدت بيشتري اجرا كند و بيش از گذشته به چندجانبه‌گرايي و توافق‌هاي بين‌المللي بتازد.
يك ديپلمات ارشد اروپايي كه خواست نامش فاش نشود، مي‌گويد: اگر ترامپ بتواند چهار سال ديگر در كاخ سفيد بماند، آن وقت فرصت و زمان كافي دارد تا بسياري از اقداماتش در حوزه سياست خارجي و داخلي را به قانون تبديل كند.
خروج ترامپ از توافق آب و هوايي پاريس رسما اجرا مي‌شود. توافق هسته‌اي با ايران كه با تلاش اروپايي‌ها به يك مو بند است، از هم مي‌پاشد. سازمان بهداشت جهاني بخش عمده‌اي از منابع مالي خود را كه از سوي واشنگتن تامين مي‌شد، از دست مي‌دهد.
اما از بين اين «وحشت‌هاي» بي‌شمار، اين ديپلمات اروپايي مي‌گويد بدترين جنبه رياست‌جمهوري ترامپ آشوبي است كه در سياست جهان به پا مي‌كند. او مي‌گويد با وجود ترامپ، نمي‌توان در مورد چيزي برنامه‌ريزي كرد يا براساس حقايق و منطق، پيش‌بيني در مورد آينده داشت.
رادوسلاو سيكورسكي، وزير دفاع سابق لهستان و وزير خارجه باسابقه اين كشور، دوره اول رياست‌جمهوري ترامپ را «دوران خارق‌العاده‌اي از هياهوي بي‌مورد و بي‌كفايتي» توصيف مي‌كند.
سيكورسكي كه اكنون عضو پارلمان اروپا و رييس هيات پارلماني روابط با امريكاست، مي‌گويد ترامپ در صورت پيروزي، اقدامات دوره اول خود را با شدت بيشتر ادامه مي‌دهد. يكي از اين اقدامات، راضي نگه داشتن رهبران خودكامه و ترجيح دادن آنها به متحدين سنتي و ليبرال دموكرات امريكاست.
سيكورسكي مي‌گويد: امريكا با مشروعيت بخشيدن به ديكتاتور كثيف و كمونيست كره شمالي، چه چيزي عايدش شده است؟ اگر ترامپ اينقدر در مذاكره خود را نابغه مي‌داند، بگويد تاكنون به چه چيزي رسيده است؟ آيا پيونگ‌يانگ برنامه هسته‌اي خود را متوقف كرده است؟ آيا موشك‌هاي خود را نابود كرده است؟ آيا اورانيوم را مثل ايران رقيق كرده است؟ خواهش مي‌كنم پاسخ دهيد.
البته انتخاب مجدد ترامپ كل اروپا را ناراحت نمي‌كند. ويكتور اوربان، نخست‌وزير ملي‌گراي مجارستان كه بارها به دليل نقش اصول بنيادي اتحاديه اروپا يعني دموكراسي و حاكميت قانون مورد انتقاد قرار گرفته، يكي از طرفداران ترامپ است. او پيش‌بيني مي‌كند رييس‌جمهور امريكا چهار سال ديگر نيز در كاخ سفيد باقي بماند.
اوربان در مصاحبه‌اي با رويترز گفت اگر بايدن پيروز شود، سطح مهرباني و كمك به يكديگر پايين‌تر مي‌آيد.
ايشينگر مي‌گويد رهبران اروپا حتما نبايد از ترامپ خوش‌شان بيايد، اما بايد اين نكته را بپذيرند كه رابطه با امريكا ضروري است. او مي‌گويد طرفداران «استقلال اروپا» خودشان را گول مي‌زنند، چرا كه اين ايده احمقانه و غيرممكن است. با توجه به وابستگي متقابل امريكا و اروپا به يكديگر در حوزه امنيت، تجارت و ديگر مسائل، رويكرد بهتر اين است كه همكاري ميان كشورها، صنايع يا جامعه مدني ادامه يابد. امريكا تنها كاخ سفيد نيست. بنابراين بياييد با هم كار كنيم.
گروه هفت منهاي يك
بسياري از مقامات و ديپلمات‌هاي اروپايي مي‌توانند لحظه‌اي از دوران رياست‌جمهوري ترامپ را به خاطر بياورند كه در آن احساس كردند همه چيز به پايان رسيده و روابط ميان اروپا و غرب دچار آسيب جبران‌ناپذيري شده است.
براي ايشينگر، اين لحظه زماني بود كه آنگلا مركل صدراعظم آلمان در سال 2017 در يكي از سخنراني‌هاي انتخاباتي خود در مونيخ اعلام كرد اروپا ديگر روي متحد ديرينه‌اش يعني امريكا حساب نمي‌كند.
مركل كه به تازگي از جلسه گروه 7 در ايتاليا و نخستين ديدارش با ترامپ در يك رويداد بين‌المللي بازگشته بود، گفت: دوراني كه مي‌توانستيم روي ديگران به‌طور كامل حساب باز كنيم، تقريبا به پايان رسيده است. ما اروپايي‌ها بايد سرنوشت‌مان را خود در دست بگيريم.
براي سيكورسكي، اين لحظه زماني بود كه ترامپ در جريان كنفرانس خبري مشترك با ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه، در هلسينكي فنلاند اعلام كرد اعتمادش به همتاي روس بيش از اعتمادش به اف‌بي‌آي است.
يك ديپلمات ارشد اروپايي در مورد حضور ترامپ در جلسه گروه 7 مي‌گويد: وقتي به آن ضيافت شام فكر مي‌كنم، حالت تهوع مي‌گيرم. آن شب براي من خارق‌العاده بود. از آن زمان به بعد، با خود گفتم آيا دفعه بعد ما در اروپاي مركزي، در حوزه شرقي قلمروي ناتو، جايي كه پوتين به بهانه محافظت از هموطنان خود به سرزمين‌هاي ديگر دست‌درازي مي‌كند، مي‌توانيم روي متحدان امريكايي خود براي مقابله با اين مرد حساب كنيم؟
براي اين ديپلمات ارشد اروپايي، آن لحظه زماني بود كه ترامپ در جريان ضيافت شام گروه 7 در كانادا در ژوئن 2018 به همه توهين كرد و از رابطه‌اش با كيم جونگ اون و پوتين گفت. او خواستار بازگشت روسيه به گروه 7 بود و اين خواسته را به شيوه‌اي گستاخانه و با تمسخر مطرح مي‌كرد. حرف‌هاي او تهوع‌آور بود.
جلسات سالانه رهبران گروه 7 به خوبي روند تخريب روابط ميان ترامپ و رهبران اروپايي را نشان مي‌دهد. امسال رياست دوره‌اي گروه 7 بر عهده امريكا بود و ترامپ قرار بود ميزبان اين اجلاس باشد. او در ابتدا مي‌خواست جلسه را در يكي از زمين‌هاي گلف خود در ميامي و در پايان ماه ژوئن برگزار كند. اما پس از انتقاداتي كه عليه تصميم او مطرح شد، ناگهان نظرش را تغيير داد و كمپ ديويد را به عنوان ميزبان نشست معرفي كرد. اين اعلام ناگهاني و غافلگيركننده باعث شد جاستين ترودو نخست‌وزير كانادا و ديگر رهبران گروه 7 از روي ناباوري به رفتارهاي ترامپ بخندند و پشت كردن او به نزديك‌ترين مشاورانش را به سخره بگيرند؛ مساله‌اي كه در جمع خصوصي آنها مطرح شد، اما ويدئويي از آن به بيرون درز كرد.
در نهايت با انصراف مركل و ديگر رهبران از حضور در اين نشست به بهانه كرونا، امسال هيچ نشستي در سطح سران گروه 7 برگزار نشد. در گفت‌وگوهاي خصوصي، اروپايي‌ها اعلام كرده‌اند علاقه‌اي ندارند با حضور در چنين نشستي، براي انتخاب ترامپ در ماه نوامبر به او خوراك تبليغاتي بدهند.