ميراث فرهنگي جولانگاه شاخ‌هاي اينستاگرامي
احسان رستمي‌پور
بلاگر سفر، تراولر، اهل سفر، اينفلوئنسر گردشگري و صفات مشابه ديگري اين روزها مورد استفاده بسياري از افراد در شبكه‌هاي مجازي است. تب لايك و دنبال‌كننده و پس از آن درآمد و تبليغات مدت زيادي است كه در اينستاگرام بيداد مي‌كند و حوزه ميراث فرهنگي و گردشگري هم از اين تب و تاب در امان نمانده است. صفحه‌هاي پرمخاطب و شبكه‌سازي اهالي اين صفحه‌ها براي ديده شدن هر چه بيشتر، تاكنون بارها براي حوزه ميراث فرهنگي و گردشگري دردسر آفريده است. اين بار صاحب يكي از صفحات پرمخاطب گردشگري با هماهنگي لازم وارد يكي از محوطه‌هاي دست نخورده باستاني در استان سيستان و بلوچستان شده و در اقدامي عجيب بقاياي يك اسكلت انساني را از خاك جدا كرده تا كنار هم بچيند و با گرفتن عكس يادگاري از مخاطبانش بخواهد كه او را به ديگران معرفي كنند تا باز هم چنين كند. صاحب اين صفحه در ادامه بقاياي مواد فرهنگي رها شده در اين محوطه باستاني را نشان مي‌دهد و برخي از آنها را به قول خودش چون پازل سر هم مي‌كند. وزارت ميراث فرهنگي و گردشگري چند سالي است كه براي عقب نماندن از قافله شبكه‌هاي مجازي، بدون هيچ برنامه و هدفي راه را براي حضور چنين افرادي در حوزه فعاليت خود باز كرده تا شايد ضعف عملكرد تبليغاتي و رسانه‌اي خود را با تبليغات سطحي جبران كند. كاروان تورهاي آشناسازي و دعوت بدون بررسي از چهره‌هاي حاشيه‌ساز نيز فضا را براي اين چهره مهيا كرده است تا حتي به مناطق و اماكني پا بگذارند كه سال‌هاست در آنها به روي كارشناسان، منتقدان و رسانه‌هاي تخصصي بسته است. اين نخستين بار نيست كه ناآگاهي افراد چنين اتفاقاتي را رقم مي‌زند، اما اين بار اتفاق جنبه‌هاي مختلفي دارد. اين فرد خاطي راهنماي گردشگري و فارغ‌التحصيل هتلداري است؛ اتفاقي كه نشان مي‌دهد سيستم آموزشي حوزه گردشگري چه در دانشگاه و چه در كلاس‌هاي راهنمايان گردشگري در آموزش بديهي‌ترين اصول سفر مشكل دارد. وقوع چنين اتفاقاتي همچنين نشانه ضعف گسترده وزارت ميراث فرهنگي در حوزه فرهنگ‌سازي سفر است. وزارتخانه‌اي كه نه تنها توان حفاظت از تمامي آثار كشور را ندارد كه در فرهنگ‌سازي، اطلاع‌رساني و آموزش هم كمبود دارد. وزارت ميراث و گردشگري در حالي به دنبال تبليغ سفر با اتكا به چهره‌هاي اينستاگرامي است كه بخش ديگر وظايف خود كه حفظ ميراث تاريخي و باستاني است را از ياد برده تا همه چيز بازيچه‌اي براي تبليغات شود. در اتفاق اخير نقش مديران اين وزارت را هم نبايد فراموش كرد، فرد خاطي پيش از عذرخواهي بارها نام يكي از مديران اين وزارت را مي‌برد كه به او اجازه حضور در يك محوطه باستاني بكر آن هم در منطقه امنيتي نزديك به مرز را داده است. مديراني كه گويا شناخت درستي از حوزه كاري خود ندارند و گرفتار هيجان عددبازي و لايك اينستاگرامي‌ها شده‌اند. حوزه ميراث فرهنگي و گردشگري مدتي است كه جولانگاه شاخ شبكه‌هاي مجازي شده است تا ضعف عملكرد مديران وزارتخانه مربوطه با تبليغات اينچنيني پوشانده شود. تبليغاتي كه حالا ديگر در وفور شاخ‌هاي مجازي حوزه سفر حتي تاثير اوليه خود را هم از دست داده و تنها محلي براي سودجويي و كسب درآمد عده‌اي است.