ترجمه: نوشين اسدي
بنگاه تضارب افكار استراتفور، در واقع يك بنگاه اطلاعاتي است كه كارش ارايه پيش‌بيني‌هاي استراتژيك بر مبناي رصد تحولات جهان است. اين شركت كه بعد از حمله هكري سال 2011 به مالكيت گلدمن‌سكس درآمد، يكي از بنگاه‌هاي اطلاعاتي در امريكاست كه از اعتبار بسيار بالايي برخوردار بوده و در سراسر جهان پيش‌بيني‌هايش را مي‌فروشد.
استراتفور هيچ‌گاه نام و فهرستي از مشتريانش را اعلام نكرده، اما در دسامبر سال ۲۰۱۱ ميلادي، گروهي از هكرها موسوم به « انانيموس» موفق به هك نام و اطلاعات و همچنين كارت‌هاي اعتباري هزاران مشتري شركت استراتفور شدند و اين اطلاعات را به سايت ويكي‌ليكس فروختند. بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط سايت ويكي‌ليكس، از ميان برخي مشتريان شركت استراتفور مي‌توان به شركت‌هايي چون داو كميكال، لاكهيد مارتين، نورثروپ گرومن و ريتيون و نيز آژانس‌هاي دولت ايالات متحده امريكا، از جمله وزارت امنيت داخلي ايالات متحده امريكا، آژانس اطلاعات دفاعي و تفنگداران دريايي ايالات متحده امريكا اشاره كرد. آنچه مي‌خوانيد خلاصه‌اي است از پيش‌بيني اين بنگاه تضارب افكار از تحولات سال 2021 كه در تاريخ ششم ژانويه منتشر شده است.
تحولات جهان در سال 2021 تحت تاثير دو پارامتر شكل خواهند گرفت؛ نخست روند همه‌گيري بيماري كوويد19 و دوم تلاش‌هاي جو بايدن، رييس‌جمهوري جديد امريكا براي ترميم روابط ايالات متحده با كشورهاي ديگر و پيگيري رويكرد همكاريهاي دو‌جانبه.
تا به حال دو واكسن كوويد 19 در سطحي جهاني مورد استفاده قرار گرفته است. انتظار مي‌رود اين واكسن‌ها در سه ماهه نخست سال 2021 به شكل گسترده‌اي در سراسر جهان عرضه شوند. بنابراين انتظار مي‌رود يك‌سال طول بكشد كه كشورهاي غربي واكسن را به‌طور كامل به تمامي جمعيت خود تزريق كنند. اما انتظار مي‌رود عرضه واكسن به كشورهاي در حال توسعه تا ميانه‌هاي سال 2022 طول بكشد، بنابراين اميد دنيا به پايان يافتن همه‌گيري كوويد 19 در سال 2021 نه تنها به واقعيت تبديل نخواهد شد، بلكه بحران‌هايي نظير بدهي كشورها، نابرابري اقتصادي و فقر در سراسر جهان تشديد خواهد شد.
جو بايدن به محض ورود به كاخ سفيد تلاش خواهد كرد مسير ماشين سياست خارجي دولت امريكا كه بر مبناي شعار «اول امريكا»ي دونالد ترامپ ترسيم شده بود را تغيير دهد. در نتيجه دولت بايدن در اين مسير برخلاف سياست‌هاي يك‌جانبه‌گرايانه و نگاه تجاري صرف به سياست خارجي تلاش خواهد كرد دست به اقداماتي نظير مذاكره مجدد با ايران يا بازگشت به معاهده آب و هوايي پاريس بزند. در دولت بايدن شاهد رويكرد چند‌جانبه‌گرايي در قبال چين خواهيم بود. البته بعيد است امريكا دست به تغيير اساسي و بنيادي در سياست‌هايش در قبال چين بزند.
روندهاي جهاني
1- مسير ناهموار رهايي از كوويد 19
شوكي كه بيماري كوويد 19 به جهان وارد كرد در سال 2021 از ميان نخواهد رفت. عمق ركود اقتصادي كه دنيا در سال 2020 با آن مواجه شد به هيچ عنوان با مقياس‌هاي «ركود بزرگ» همخواني نداشت، اما مسيري كه طي شد و ضربه‌اي كه در سال 2020 به اقتصاد جهان وارد شد به لحاظ شدت آنقدر بود كه سال‌ها طول بكشد تا اقتصاد جهان بتواند خود را ترميم كند. حتي با ورود واكسن كوويد 19 باز هم اقتصاد جهان روند دشوار و پر فراز و نشيبي را براي رهايي يافتن از آثار مخرب اين آسيب پيش‌رو دارد. آسيبي كه به شدت بر ميزان توليد ضربه وارد كرد. چه اينكه هر زماني ممكن است بازگشت اقتصاد جهان به مسير هميشگي خود بار ديگر با شيوع دوباره ويروس متوقف شده و لطمه ببيند. بنابراين در سال 2021 مهم‌ترين كار سياستگذاران در همه كشورها اين خواهد بود كه چطور در ميانه همه‌گيري، فعاليت اقتصاد را ادامه داده و تا جايي كه مي‌شود رشد اقتصادي را حفظ كنند و در ادامه بتوانند در عين افزايش درآمد مردم، بدهي‌هاي‌شان را نيز كاهش دهند. اگرچه بسته‌هاي اقتصادي و مشوق‌هاي اقتصادي گوناگوني با حمايت بانك‌هاي مركزي به اجرا درآمد، اما بعيد است از خروجي اقتصاد جهان در سال 2021 بتواند به جايگاهي برسد كه قبل از همه‌گيري كرونا داشت اگر هم در اين خصوص موفقيت‌هايي به دست آيد به‌طور خاص مربوط به سرعت كشورهايي نظير چين و بخشي از كشورهاي آسيايي در رهايي‌شان از همه‌گيري كرونا خواهد بود.
به‌طور كلي بسياري از شاخص‌هاي اقتصادي در سال 2021 به در دسترس بودن، توزيع و موثر بودن واكسن‌هاي ساخته شده بستگي خواهد داشت. البته تمايل سران كشورها و مردم‌شان براي واكسينه شدن و تحمل محدوديت‌هايي كرونايي نيز عامل بسيار مهمي است. البته محدوديت‌هايي كه در خصوص توزيع واكسن در نيمه نخست سال 2021 وجود خواهد داشت، موجب مي‌شود دولت‌ها همچنان سياست‌هاي محدوديتي را به اجرا بگذارند. در نتيجه مصرف‌كنندگان و توليدكنندگان نيز در ميان مدت مجبور خواهند شد جانب احتياط را نگه دارند. بازگشت به شرايطي شبيه به شرايط عادي، در مناطق مختلف و كشورهاي گوناگون، پارامترها و معيارهاي خودش را دارد. رشد توليد ناخالص اقتصاد جهاني در سال 2021 بين 4 تا 5 درصد پيش‌بيني مي‌شود كه احتمالا چين حدود يك‌سوم از اين ميزان توليد را به خود اختصاص خواهد داد. بسياري از كشورها نخواهند توانست تا قبل از سال 2022 به رشد ناخالص ملي قبل از همه‌گيري برسند. ايالات متحده امريكا و كشورهاي اروپايي نيز از اين قاعده مستثني نيستند. تاثيرات منفي بيكاري و هزينه‌هاي ورشكستگي شركت‌ها موجب خواهد هزينه‌هاي دولت‌ها بالا برود. البته با توجه به كاهش تقاضا به دليل همه‌گيري، نرخ تورم به‌طور ميانگين در سراسر جهان پايين باقي خواهد ماند. علاوه بر اين ميانگين نرخ بهره در سراسر جهان نيز حدود صفر خواهد بود.
2- بازگشت بايدن به رويكرد چند‌جانبه‌گرايي
دولت بايدن در نخستين گام تلاش خواهد كرد در راستاي بازگشت امريكا به رويكرد چند‌جانبه‌گرايي، روابط واشنگتن با متحدانش در اروپا، امريكاي شمالي و آسيا پاسيفيك را بازسازي كند. دولت بايدن سعي خواهد كرد براي برقرار ساختن نظم جهاني مبتني بر قواعد غربي با كشورهاي همسو و همراه ائتلاف كرده و با چالش‌هايي نظير چين، تغييرات آبوهوايي و افزايش نفوذ و قدرت غول‌هاي تكنولوژي رودررو شود. بايدن براي اين كار چاره‌اي ندارد جز اينكه اختلافات امريكا با اتحاديه اروپا را در موضوعاتي نظير تجارت و هزينه‌هاي دفاعي حل و فصل كرده و تلاش كند تنش‌هاي به وجود آمده ميان ژاپن و كره‌جنوبي را مديريت كند. دولت بايدن همچنين سعي خواهد كرد به برخي توافقات و معاهده‌هايي كه ترامپ از آنها خارج شد، بازگردد. بايدن همچنين بار ديگر بر تعهدات امريكا به موضوعات مربوط حقوق بشر باز خواهد گشت.
به‌رغم اينكه روابط امريكا با كشورهاي غربي در سال 2021 بهبود خواهد يافت، اما اختلافات طرفين موجب خواهد شد طرفين نتوانند در رويارويي با چالش‌هايي نظير چين موضعي واحد و يك‌صدا اتخاذ كنند. تفاوت‌هاي موجود در سياست‌هاي امريكا و اروپا در حوزه تكنولوژي مي‌تواند عزم آنها را براي مقابله يا رقابت با بخش تكنولوژي چين تضعيف كند. پيش‌بيني مي‌شود اين اختلافات همكاريهاي امريكا و اروپا در خصوص موضوعاتي نظير وضع ماليات بر شركتهاي حوزه تكنولوژي و تعيين كردن يك استاندارد واحد جهاني براي اين شركت‌ها را محدود خواهد كرد. علاوه بر اين با توجه به اينكه چين و بسياري از كشورهاي غيرغربي در سازمان تجارت جهاني عضويت داشته و نقش پررنگي ايفا مي‌كنند، بعيد است امريكا و اروپا بتوانند اصلاحات مدنظر خود را در اين سازمان اعمال كرده و شيوه عضو‌گيري آن را تغيير دهند. به‌طور كلي امريكا در سال 2021 نخواهد توانست جبهه متحدي را با همكاري كشورهاي اروپايي عليه چين شكل دهد، بنابراين چاره‌اي نخواهد داشت جز اينكه در برخي موارد اقدامات يك‌جانبه‌گرايانه‌اي عليه چين صورت دهد كه اين اقدامات به صورت تدريجي موجبات دلخوري برخي متحدان امريكا را فراهم خواهد كرد، چراكه مبادلات تجاري آنها با چين در اين ميان قرباني تنش‌هاي واشنگتن و پكن خواهد شد. البته شدت اين تنش در سال 2021 آنقدرها زياد نخواهد بود. دولت ترامپ طي چهار سال اقداماتي عليه برخي شركت‌ها چيني نظير هوآوي انجام داد، اما تمركز بايدن بر كل صنعت تكنولوژي در چين خواهد بود نه يك شركت خاص. بنابراين پيش‌بيني مي‌شود جنگ تكنولوژي ميان امريكا و چين در سال 2021 از موضوعات نظير اينترنت نسل پنجم فراتر رفته و حوزه‌هايي نظير خدمات ابري، خدمات ديجيتال و تكنولوژي‌هاي مالي را نيز در بر بگيرد. البته چين نيز واكنش نشان خواهد داد و احتمالا محدوديت‌هاي مشابهي را براي شركتهاي امريكايي و اروپايي اعمال خواهد كرد. چين كه در سال 2021 صدمين سال تاسيس حزب كمونيست را جشن مي‌گيرد و قرار است در سال 2022 نيز المپيك را برگزار كند، در سال آينده هر اقدامي خواهد كرد تا شهرت و اعتبار خود را در حوزه تكنولوژي حفظ كند. بنابراين به هر اقدامي واكنش نشان خواهد داد.
البته دولت بايدن در عين حال تلاش خواهد كرد روابط خود با چين را بهبود ببخشد، اما در برخي موارد محدوديت‌هايي دارد. براي مثال دولت بايدن نخواهد توانست تعرفه‌هايي تجاري كه ترامپ بر كالاهاي چيني وضع كرده را به راحتي بردارد. احتمالا دولت بايدن از چين خواهد خواست در ازاي برداشتن تعرفه‌ها برخي اصلاحات ساختاري را به اجرا بگذارد. البته اين درخواستي بود كه قبلا از چيني‌ها شده بود و آنها نيز رد كرده بودند.
چرخش سياست‌هاي امريكا در خاورميانه
با آغاز مذاكرات با ايران
در دولت بايدن شاهد چرخش سياست‌هاي امريكا در خاورميانه خواهيم بود و اين چرخش با بازگشت امريكا به ميز مذاكره با ايران آغاز خواهد شد. البته دولت بايدن در احياي مشاركت خود در توافق هسته‌اي با موانع زيادي مواجه است. اما به احتمال زياد در سال 2021 توافقي بر مبناي اقدامات متقابل ميان ايران و امريكا انجام خواهد شد. به اين معنا كه امريكا تحريم‌هاي مالي عليه بخش نفت و گاز ايران را برمي‌دارد و در عوض ايران نيز گام‌هايي در مسير محدود ساختن فعاليت‌هاي هسته‌اي‌اش برخواهد داشت. ايران طي سال‌هاي اخير نفوذ و فعاليت منطقه‌اي‌اش را بيشتر كرده است. همچنين درگيري‌هايي ميان ايران و عربستان طي سال‌هاي گذشته انجام شده است. اين تحولات باعث خواهد شد امريكا براي مذاكره با ايران بر سر موضوعاتي فراتر از فعاليت‌هاي هسته‌اي تهران گام بردارد. اين مذاكرات زماني انجام خواهد شد كه طرفين بخواهند بر سر توافقي جايگزين براي برجام مذاكره كنند كه البته اين مذاكرات در صورت انجام شدن به سال‌هاي بعد از 2021 موكول خواهد شد.
بازگشت ايران و امريكا بر سر ميز مذاكره موجبات ناراحتي اسراييل، امارات متحده عربي و عربستان سعودي را فراهم خواهد آورد، اما بعيد است موجب تيرگي روابط امريكا با آنها شود. بي‌اعتمادي و ابهام درباره برنامه درازمدت امريكا در خصوص ايران موجب خواهد شد كشورهاي عربي براي عادي‌سازي روابط‌شان با اسراييل گام‌هاي بلند‌تري بردارند. اين كشورها با اين فرض كه عادي‌سازي روابط‌شان با اسراييل مي‌تواند موجبات بهبود روابط‌شان با واشنگتن را فراهم كند، با سرعت بيشتري در اين مسير گام برخواهند داشت.
دردسرهاي بايدن براي پيوستن به جبهه مبارزه با تغييرات آب و هوايي
در دولت بايدن، امريكا به سرعت به توافق آبوهوايي پاريس بازخواهد گشت، چراكه طي چهار سال آينده واشنگتن توجه بيشتري بر موضوع تغييرات آب و هوايي و محيط زيست معطوف خواهد كرد. اما از آنجايي كه دموكرات‌ها در مجلس سنا از اكثريت قدرتمند برخوردار نيستند، توانايي دولت بايدن در پيگيري سياست‌هاي موثرتر در زمينه تغييرات آبوهوايي كاهش خواهد يافت. بي‌ميلي برخي سناتورهاي دموكرات در خصوص سياست‌هاي زيست‌محيطي به اين معناست كه قوانين مربوط به تغييرات آب و هوايي و محيط زيست كه از سوي برخي اعضاي پيش‌روي حزب دموكرات پيشنهاد خواهد شد، يا دچار جرح و تعديل خواهند شد يا اينكه صرفا بايد با دستور اجرايي رييس‌جمهور اجرايي شوند.
البته احتمالا شاهد تغيير قوانين و سياست‌هاي مربوط به استانداردهاي آلايندگي و فعاليت صنعت نفت و گاز خواهيم بود و با توجه به اينكه نمايندگان دموكرات در ايالت‌هاي نيويورك و كاليفرنيا قدرت نفوذ دارند احتمالا همكاري اين ايالت‌ها با دولت در اجراي سياست‌هاي زيست‌محيطي بيشتر خواهد بود.
با نزديك شدن پايان همه‌گيري، اوپك پلاس درگير تنش خواهد شد
كوويد 19 و استفاده از انرژي‌هاي جايگزين همچنان باعث ايجاد عدم انسجام داخلي در بين توليدكنندگان نفت جهان مي‌شود و توانايي اوپك و متحدانش كه به اوپك پلاس مشهورند در مديريت توليد جهاني نفت و كاهش ارزش آن محدود مي‌شود. به محض اينكه دورنمايي پايان همه‌گيري نمايان شد، اختلافات در اوپك بر سر چگونگي عبور از كاهش توليد بالا خواهد گرفت. بسياري از كشورها تمايل خواهند داشت تا از تعهد خود در قبال توافق كاهش توليد بكاهند. كاهش توليد اوپك پلاس ممكن است به‌طور رسمي در سال 2021 پابرجا بماند، اما كشورهايي نظير عراق، نيجريه، قزاقستان و برخي ديگر از كشورها به احتمال زياد نظرات عربستان سعودي را در اوپك به چالش خواهند كشيد. روسيه كاملا با كاهش توليد موافق بوده است، اما احتمالا در نيمه دوم سال 2021 و زماني كه پايان همه‌گيري نزديك‌تر شد، نظراتش در تضاد با نظر عربستان خواهد بود.
آسيا پاسيفيك
فرصت‌هايي براي قدرت‌هاي ميانه
با توجه به چرخش سياست‌هاي امريكا در دولت بايدن و تلاش براي بهبود روابط با شركاي منطقه‌اي در آسيا پاسيفيك، قدرت‌هاي ميانه فضاي بيشتري براي مانور به دست خواهند آورد. در سال 2021 امريكا توجه ويژه‌اي به ژاپن خواهد داشت و تلاش خواهد كرد در جهت توازن قوا با چين، روي ژاپن سرمايهگذاري كند. البته ژاپن نيز طي سال‌هاي اخير نشان داده كه بر فعاليت‌هايش در منطقه افزوده است. كره‌جنوبي نيز شاهد بهبود روابطش با امريكا خواهد بود و دولت بايدن فشار مالي درباره پرداخت هزينه‌هاي دفاعي را از روي دوش سئول برخواهد داشت. تنش‌ها ميان استراليا- كه از متحدان امريكاست- و چين بعيد است كاهش يابد، اما ممكن است واشنگتن به استراليا امتيازي داده و در عوض از كانبرا بخواهد به جاي افزايش تنش‌ها، براي مدتي هم كه شده روند رويارويي را متوقف كند. در خصوص تايوان بعيد است دولت بايدن رويكرد تنش‌زاي ترامپ را در پيش بگيرد اما حمايت از تايوان، از طريق فروش سلاح و اعزام ناوهاي امريكايي به تنگه تايوان ادامه خواهد يافت. سياست امريكا در درياي چين جنوبي همچنان با قوت ادامه خواهد يافت و امريكا حضور خود را در اين منطقه حفظ خواهد كرد. اما دولت بايدن در موضوع درياي چين جنوبي رويكرد چند‌جانبه‌گرايي را در پيش خواهد گرفت. در اين راستا امريكا روابط خود با كشورهاي ويتنام، اندونزي و فيليپين كه اخيرا اختلافاتي با چين دارند را تقويت خواهد كرد. چين هم در پاسخ به آسه‌آن رو خواهد كرد و از طريق ارايه مشوق‌هاي اقتصادي سعي خواهد كرد قواعد بهره‌برداري از درياي چين جنوبي را در اين سازمان به تصويب برساند.
بهبود وضعيت داخلي در چين
همه‌گيري زودهنگام در چين و مهار موفق بيماري موجب شد چين بتواند در مسير بازگشت به رشد اقتصادي در رده نخست قرار بگيرد و همچنان در سال 2021 نيز به رشد اقتصادي خود ادامه خواهد داد. البته اقتصاد چين به لحاظ وقفه‌هاي ناشي از شيوع ويروس كرونا با مشكلاتي مواجه خواهد شد، اما در مقايسه با ديگر كشورها از وضعيت بسيار خوبي برخوردار است. مجموعه تحولات سال‌هاي اخير ميان چين و امريكا اين كشور را به اين نتيجه رسانده كه بايد در برخي حوزه‌ها خودكفا شود و وابستگي خود را به خارج از كشور از ميان ببرد. بنابراين در سال 2021 يكي از اهداف دولت چين اين خواهد بود كه برخي استان‌هاي ساحلي را به برخي مناطق كمتر برخوردار مرتبط كند و تا آنجا كه مي‌تواند براي رفع نيازهاي داخل از منابع داخلي استفاده كند. البته بعد از همه‌گيري كرونا چيني‌ها خواه‌ناخواه به همين سمت پيش رفته‌اند. به علاوه تنش ميان چين و امريكا بر سر شركتهاي فعال در حوزه تكنولوژي موجب شد پكن برنامه‌اي درازمدت را براي تقويت صنايع داخلي تدوين كند كه اين برنامه «ابتكار ساخت چين 2025» نامگذاري شده است. پكن همچنين تلاش خواهد كرد كنترل غول‌هاي حوزه تكنولوژي نظير Alibaba و Tencent را در اختيار بگيرد تا از وابستگي اقتصادي آنها به صنايع امريكايي جلوگيري كرده و اطمينان حاصل كند مدل‌هاي تجاري آنها به اولويت‌هاي پكن نزديك باشند.
افزايش فشار چين بر هنگ‌كنگ
مقامات محلي هنگ‌كنگ و دولت مركزي اين كشور در سال 2021 سعي خواهند كرد، اعتراضات مردمي را كنترل كرده و موجبات انشقاق اپوزيسيون را فراهم آورند تا در آستانه انتخابات مجلس كه قرار است سپتامبر سال 2021 برگزار شود، كنترل را در دست داشته باشند. با توجه به اينكه چين در ماه جولاي سال 2021 قصد دارد جشن صدمين سال تاسيس حزب كمونيست را برگزار كند، بنابراين شورش و اعتراض در هنگ‌كنگ را تحمل نخواهد كرد. البته اصلاحاتي تحت نظارت چين از سوي حكومت مركزي هنگ‌كنگ انجام خواهد شد تا از اعتراضات خياباني مجدد جلوگيري شود. اگرچه احتمال مشاهده اعتراضات دوباره در هنگ‌كنگ زياد است، اما بعيد است اين اعتراضات با توجه به همه‌گيري كرونا و ترس از اعمال قانون امنيتي، در حد و اندازه‌هاي گسترده‌اي برگزار شود. دولت بايدن نيز در خصوص هنگ‌كنگ همان سياست احتياط دولت ترامپ را در پيش خواهد گرفت. احتمالا امريكا تحريم‌هايي را عليه افراد و نهادهايي كه عليه خودمختاري هنگ‌كنگ گام برمي‌دارند، اعمال خواهد كرد اما اين كار با دقت تمام انجام خواهد شد، چراكه امريكا نمي‌خواهد نهادهايي را تحريم كند كه شهرت بين‌المللي دارند و تحريم‌شان ممكن است توانايي هنگ‌كنگ در دسترسي به دلار امريكا را تضعيف كند.
كره شمالي ضعيف در مقابل مستاجر جديد
كاخ سفيد
كره شمالي با دولتي در امريكا مواجه است كه به رويكردش اطميناني ندارد. از سوي ديگر اقتصادي شكست خورده در اختيار دارد بنابراين انتظار مي‌رود در سال 2021 تمام توان خود را صرف موضوعات داخلي و در عين حال سعي كرده جامعه بين‌المللي را قانع كند كه از شدت تحريم‌هاي امريكا بكاهد. در دولت بايدن احتمال مذاكره امريكا و كره شمالي در كوتاه‌مدت بعيد است، چراكه بايدن در داخل اولويت‌هايي دارد و در حوزه سياست خارجي نيز مذاكره با ايران برايش ارجحيت دارد. بنابراين بعيد است ديداري در سطح مقامات عاليرتبه ميان امريكا و كره شمالي صورت بگيرد. اين سياست امريكا در قبال كره شمالي احتمالا پيونگ‌يانگ را به اين نتيجه خواهد رساند كه فعاليت موشكي خود را از سر بگيرد و با تحركات نظامي بار ديگر توجه واشنگتن را جلب كرده و به كاخ سفيد هشدار دهد كه غفلت از مذاكره با كره‌شمالي ممكن است تبعاتي در پي داشته باشد. البته كره‌شمالي در خصوص آزمايش‌هاي جديد موشكي محتاطانه عمل و در عين حال سعي خواهد كرد روابطش را با چين و كره‌جنوبي بهبود ببخشد و سياست فشار حداكثري را تضعيف كند. در سال 2021 چين به مهم‌ترين همسايه كره شمالي تبديل خواهد شد و پكن نيز سعي خواهد كرد از برقراري ثبات اين كشور حمايت كند.
اروپا
بهبود روابط امريكا و اتحاديه اروپا
به‌رغم پابرجا ماندن اختلافات
در سال 2021 اتحاديه اروپا و امريكا بين رويارويي و بهبود روابط گزينه دوم را انتخاب خواهند كرد، اما اختلافات‌شان بر سر موضوعاتي نظير تجارت، هزينه‌هاي دفاعي و كيفيت روابط با چين همچنان پابرجا باقي خواهد ماند. ايالات متحده امريكا و اتحاديه اروپا به احتمال زياد از تعيين تعرفه‌هاي تجاري جديد عليه يكديگر خودداري خواهند كرد، اما تعرفه‌هاي فعلي را نيز حذف نخواهند كرد. بعيد است در سال 2021 توافق جامع تجاري ميان دو طرف انجام شود، چراكه طرفين منافع متضادي در خصوص موضعاتي نظير صادرات كشاورزي و به اشتراك گذاشتن اطلاعات شخصي دارند. امريكا همچنان بر متحدان اروپايي خود در ناتو فشار وارد خواهد كرد تا سهم بيشتري از هزينه‌هاي دفاعي را پرداخت كنند اما اين فشار آنقدر نخواهد بود كه موجوديت ناتو زير سوال برود. بروكسل و واشنگتن در مواجهه با چين در مواردي نظير نظارت دقيق بر سرمايهگذاري چيني‌ها در بخش‌هاي استراتژيك، درخواست از چين براي صدور مجوز سرمايهگذاري شركتهاي اروپايي و امريكايي در اين كشور و همچنين موضوع حقوق بشر، موضع مشترك اتخاذ خواهند كرد. اما كشورهايي نظير آلمان كه صادرات گسترده‌اي به چين دارند به بروكسل فشار وارد خواهند كرد تا از هرگونه مناقشه تجاري با چين بپرهيزد. يكي از حوزه‌هايي كه امريكا و اتحاديه اروپا در آن با هم همكاري بيشتري خواهند داشت مبارزه با تغييرات آب و هوايي است. علاوه بر اين دو طرف تلاش خواهند كرد تا از موجوديت نهادهايي نظير سازمان تجارت جهاني و سازمان بهداشت جهاني حمايت كرده و آنها را تقويت كنند.
پايان دوران مركل در آلمان
انتخابات سراسري ماه سپتامبر سال 2021 در آلمان پايان دوران آنگلا مركل در اين كشور خواهد بود و مركل بعد از 16 سال قدرت را تحويل مي‌دهد. به اين ترتيب آلمان روندي از تغييرات سياسي را آغاز خواهد كرد. دولت مركل دولتي مركزيت‌گرا بود اما اگر دولتي راستگرا يا چپگرا در آلمان به قدرت برسد احتمالا تغييراتي در بزرگ‌ترين اقتصاد اتحاديه اروپا خواهيم ديد. مردم آلمان بايد بين احزاب راستگرا كه طرفدار نظم و ترتيب هزينه‌كرد داخلي بوده و عدم پذيرش خطر در حوزه يورو هستند و احزاب چپگرا كه حامي هزينه‌كرد بيشتر در داخل و باقي ماندن در ساختار فدرال اتحاديه هستند، يكي را انتخاب كنند. احزاب افراطي چپگرا و راستگرا احتمالا عملكرد خوبي در انتخابات خواهند داشت، اما به نظر مي‌رسد كه دولت آلمان يك دولت مركزيت‌گرا باشد و تغييرات بزرگي در سياست داخلي و خارجي صورت ندهد. اين احتمال وجود دارد كه نتايج انتخابات به گونه‌اي باشد كه براي تشكيل دولت، احزاب پيروز مجبور شوند رايزني‌هاي طولاني‌مدتي صورت دهند و همين امر موجب خواهد شد روند تشكيل دولت در آلمان به تعويق بيفتد و در نتيجه آن روند تصميم‌گيري‌ها درباره مسائل مهم در اتحاديه اروپا نيز به تعويق خواهد افتاد تا زماني كه دولتي در برلين بر سر كار آيد. در اتحاديه اروپا آلمان همچنان به فرانسه به عنوان متحد اصلي خود خواهد نگريست، اما در عين حال سعي خواهد كرد كه برخي پيشنهادهاي فرانسه نظير پيوستگي بيشتر با اتحاديه اروپا و مشاركت بيشتر در مسائل دفاعي را تعديل كند. آلمان در سال 2021 تعهدات خود را در خصوص توافق سبز اتحاديه اروپا به اجرا خواهد گذاشت و فشار بر خانه‌ها و شركت‌ها را براي كاهش انتشار گاز دي‌اكسيد كربن افزايش خواهد داد.
انگليس بعد از برگزيت
در سال 2021 و بعد از اجراي برگزيت، انگليس همه توان خود را معطوف به مذاكره با كشورهاي جهان براي انعقاد قراردادهاي تجاري جديد خواهد كرد اما پيشرفت چنداني در اين امر به دست نخواهد آورد. لندن تلاش خواهد كرد به توافق تجاري جديدي با امريكا دست يابد چراكه امريكا مهم‌ترين مقصد صادراتي انگليس است. لندن همين سياست را در خصوص استراليا و نيوزيلند هم در پيش خواهد گرفت اما پيشرفت در اين مسير نيز كند خواهد بود. اين كندي در مذاكرات با امريكا محسوس‌تر خواهد بود چراكه موضوعاتي نظير استانداردهاي مواد غذايي موضوعي است كه طرفين بر سر آن اختلاف نظر دارند. انگليس همچنين تلاش خواهد كرد توافقنامه‌هاي تجاري با كشورهاي عضو اتحاديه اروپا منعقد كند. پيشرفت انگليس در اين زمينه بيشتر خواهد بود چراكه لندن و شركايش به احتمال زياد همان توافقنامه‌هاي قديمي را تمديد خواهند كرد. مذاكره با اتحاديه اروپا در خصوص موضوعاتي خارج از توافق تجاري نيز يكي از دستوركارهاي لندن خواهد بود. در اين زمينه موضوع خدمات مالي اولويت خواهد داشت بعيد است بروكسل به لندن اجازه دهد به بازار مالي‌اش دسترسي كامل داشته باشد اما توافق‌هايي محدود به برخي بخش‌ها امكان‌پذير است به شرط اينكه لندن متعهد شود قوانين و مقرارت بروكسل را رعايت كند. در سال 2021 برگزيت موجب خواهد شد اسكاتلند نيز براي استقلال اقدام كند. اگرچه اسكاتلند موفق نخواهد شد در سال 2021 به استقلال برسد اما ابهام درباره تماميت سرزميني انگليس بيشتر خواهد شد. در ماه مه در اسكاتلند انتخابات برگزار خواهد شد و به احتمال زياد حزب ملي اسكاتلند كه از حاميان استقلال است، راي مردم را به دست خواهد آورد. اين احتمال وجود دارد كه گروه‌هايي در داخل اين حزب سخن از كنار گذاشتن احتياط به ميان بياورند و خواستار حركت به سوي استقلال شوند اما اين تلاش‌ها به نتيجه نخواهد رسيد و رهبري حزب در نهايت به اين نتيجه خواهد رسيد كه به صورت يك‌جانبه اعلام استقلال نكند. اگرچه اسكاتلند در سال 2021 از انگليس جدا نخواهد شد اما اين پايان كار نيست.
خاورميانه
رقابت ميان قدرت‌هاي سني در خاورميانه در سال 2021 موجب ايجاد بي‌ثباتي در منطقه خواهد شد. اگرچه كشورهايي نظير تركيه، امارات متحده عربي، عربستان سعودي، مصر و قطر سعي خواهند اندكي روابط ميان خود را بهبود ببخشند تا بتوانند روابط جديدي با دولت بايدن در امريكا ايجاد كنند اما واقعيت اين است كه رقابت‌هاي قديمي اين كشورها همچنان پابرجا مانده و اختلافات به جاي خود باقي خواهند ماند. رقابت بين امارات متحده عربي و تركيه به طور اخص در سال 2021 شدت خواهد يافت. هر دو طرف سياست خارجي توسعه‌گرا را در پيش گرفته‌اند و تلاش مي‌كنند مسير گسترش ايدئولوژي طرف مقابل را سد كنند. اين رقابت در مديترانه به وضوح مشهود خواهد بود؛ جايي كه امارات متحده عربي حمايت خود را از تلاش‌هاي اتحاديه اروپا براي ممانعت از بلند‌پروازي‌هاي تركيه در جست‌وجوي منابع نفت و گاز در آب‌هاي مورد مناقشه افزايش خواهد داد. اين رقابت همچنين در ليبي و سومالي نيز شدت خواهد يافت. ابوظبي و آنكارا در اين دو كشور از نيروهاي نظامي مختلف حمايت مي‌كنند. اين رقابت حتي به حوزه اقتصادي نيز خواهد كشيد و بخش‌هايي نظير صنايع هوايي و فضاي سايبري را در بر خواهد گرفت. مصر نيز كه به دلايل ايدئولوژيك و اقتصادي از مخالفان گسترش حوزه نفوذ تركيه در منطقه است در سال‌هاي پيش رو با امارات متحده عربي ائتلاف خواهد كرد تا دسترسي تركيه را به حوزه نفوذ هميشگي در مديترانه و تحولات فلسطين مسدود كند.
اقتصاد سياسي تركيه و سياست خارجي تهاجمي
به نظر مي‌رسد سال آينده تركيه به سمت اقتصاد مبتني بر بازار و سياست‌هاي پولي مدرن‌تري برود. اين سياست‌ها موجب مي‌شود سرمايهگذاري در تركيه افزايش يافته و نرخ لير تركيه تثبيت شود. اما تداوم نوسان اقتصادي موجب خواهد شد تركيه در سياست خارجي تهاجمي‌تر شود تا در عرصه سياست داخلي بتواند كنترل را تشديد كند. آنكارا مجبور است بحران تورم كه ترك‌ها را تحت فشار گذاشته حل كند. تورم افسارگسيخته در تركيه موجب شده مردم اعتمادشان را به حزب عدالت و توسعه از دست بدهند. احزاب اپوزيسيون تركيه از همين نارضايتي اقتصادي استفاده كرده و خواستار انتخابات زودهنگام در تركيه شده‌اند اما بعيد است حزب عدالت و توسعه با برگزاري انتخابات، قبل از موعد رسمي‌اش كه سال 2023 باشد، موافقت كند. نياز براي خاموش كردن نارضايتي‌هاي داخلي موجب خواهد شد تركيه در سياست خارجي منطقه‌اي‌اش ژست خشن و تهاجمي اتخاذ كند. به‌رغم انتقادات كشورهاي اروپايي و برخي كشورهاي منطقه، تركيه همچنان به اكتشاف نفت و گاز در مديترانه ادامه خواهد داد و همچنان تلاش خواهد كرد نظاميان كرد در عراق و سوريه را تحت عنوان مبارزه با تروريسم سركوب كند و در اين مسير از انتقادات و اقدامات كشورهاي غربي و رويارويي با ديگر نيروهاي نظير ايران و روسيه نخواهد هراسيد.
ايران به دنبال كاهش تحريم‌ها
در سال 2021 ايران احتمالا به پيشرفت خود در فعاليت‌هاي هسته‌اي سرعت خواهد داد. نخست به اين دليل كه قانون مجلس ايران دولت را موظف به اين كار كرده و دوم اينكه ايران قصد دارد با اين اقدام به واشنگتن فشار وارد كند تا واشنگتن با نشست پشت ميز مذاكره تحريم‌ها را كاهش دهد. غني‌سازي 20 درصدي اورانيوم و تعليق پروتكل الحاقي موجب خواهد شد اتحاديه اروپا به موضع امريكا در محدودسازي برنامه هسته‌اي، فعاليت موشكي و فعاليت‌هاي منطقه‌اي ايران نزديك شده و دامنه كاهش تحريم‌ها كوچك‌تر شود. انتخابات رياست‌جمهوري ايران نيز در كيفيت مذاكرات ميان تهران و واشنگتن تاثيرگذار خواهد بود. نتيجه اين انتخابات و اينكه چهره‌هاي محافظه‌كار قدرت را به دست خواهد گرفت يا خير بستگي به اين دارد كه مردم ايران به وعده‌هاي اصولگرايان چگونه واكنش نشان دهند و باور كنند افزايش فعاليت هسته‌اي در نهايت باعث كاهش تحريم‌ها از طريق مذاكره خواهد شد يا خير.
حزب دست راستي اسراييل استراتژي منطقه‌اي را در دست خواهد گرفت
روي كار آمدن دولت بايدن موجب خواهد شد استراتژي اسراييل در قبال ايران شكل بگيرد. جنگ‌طلبان در اسراييل بر كابينه اسراييل فشار وارد خواهند كرد تا عليه ايران دست به اقدام بزند. احتمالا در سال آينده حملات سايبري، عمليات‌هاي ترور، بمب‌گذاري و خرابكاري در هر جايي كه اسراييل بتواند به ايران ضربه بزند، انجام خواهد شد.كشورهاي عراق، سوريه و لبنان در سال جاري ميلادي ميدان اقدام اسراييل عليه ايران خواهد بود. اسراييل اين كارها را با هدف تاثير گذاشتن بر مذاكرات احتمالي تهران و واشنگتن و عقب راندن ايران انجام مي‌دهد. با توجه به اينكه اسراييل در مسير برگزاري يك انتخابات ديگر قرار گرفته اين احتمال وجود دارد كه اين جنگ‌طلبان قدرت را در تل‌آويو به دست بگيرند. البته بعيد است اسراييل دست به كاري بزند كه روابطش با امريكا را مخدوش كند. علاوه بر اين در دولت جو بايدن به اسراييل اجازه داده نخواهد شد دست به اقدامات يك‌جانبه‌اي كه امنيت و ثبات منطقه را به خطر مي‌اندازد، بزند. سياستمداران ملي‌گرا در اسراييل در صورت به دست گرفتن قدرت به احتمال زياد ادامه شهرك‌سازي را در كرانه غربي خواستار خواهند شد. اگرچه الحاق رسمي كرانه غربي از سوي برخي گروه‌هاي حامي شهرك‌سازي مطرح شده اما با توجه به اينكه دولت جديد امريكا علنا اعلام كرده با اين كار مخالف است، بعيد است اين اتفاق صورت گيرد. البته شهرك‌سازي غيررسمي ادامه خواهد يافت تا احتمال تشكيل يك دولت فلسطيني در كرانه غرب به حداقل برسد.
دولت جديد در امريكا در انتظار شوراي همكاري خليج فارس
شرايط همه‌گيري كرونا موجب شده كشورهاي حاشيه خليج‌فارس كه اكثرشان به فروش نفت وابسته بوده‌اند به سياست‌هاي جايگزين نظير دريافت ماليات براي كسب درآمد بينديشند. اين سياست‌ها در سال 2021 ادامه خواهد يافت. اگر اصلاحاتي كه عربستان سعودي آغاز كرده، موفقيتي نداشته باشد اين كشور با خطر شورش و اعتراضات داخلي روبه‌رو خواهد شد. سايه اين خطر باعث خواهد شد رياض سياست اعمال كنترل بر شبكه‌هاي اجتماعي را به اجرا بگذارد تا بتواند اعتراضات احتمالي در واكنش به افزايش ماليات‌ها وكاهش هزينه‌هاي خدمات عمومي را مديريت كند. همه كشورهاي حاشيه خليج‌فارس با بحران بدهي روبه‌رو خواهند شد چراكه مجبور خواهند شد از ذخاير مالي خود براي جبران كسري بودجه استفاده كنند.كويت يكي از كشورهايي است كه اين استراتژي را در پيش گرفته است. در عين حال كشورهاي نظير عمان و بحرين كه ثروت كمتري دارند به احتمال زياد به دنبال دريافت كمك‌هاي اقتصادي از همسايگان ثروتمند خود خواهند رفت. اين تحولات اقتصادي در كنار عدم اطمينان از سياست‌هاي منطقه‌اي امريكا موجب خواهد شدكه كشورهاي حاشيه خليج‌فارس برخي اختلافات قديمي خود را كنار بگذارند و براي مدتي هم كه شده روابط خود را بهبود ببخشند. عربستان سعودي و امارات متحده عربي تلاش خود را بر لابي كردن عليه ايران و حفظ تحريم‌هاي اين كشور ادامه خواهند داد و تمام سعي خود را به كار خواهند گرفت تا مطمئن شوند توافق احتمالي ميان امريكا و ايران نگراني‌هاي امنيتي آنها را برطرف خواهد كرد. در سال 2021 شراكت و رابطه كشورهاي حاشيه خليج‌فارس با اسراييل بيشتر و نزديك‌تر خواهد شد، البته امريكاي بايدن مانند دولت ترامپ در اين روند دخالت فعال نخواهد كرد.
عراق درگير آشوب اقتصادي
مشكلات عراق كه سعي مي‌كند اقتصاد وابسته به نفت خود را سرپا نگه دارد در سال 2021 بيشتر خواهد شد. احتمالا در بودجه عراق ارزش پول ملي پايين نگه داشته خواهد شد تا دولت بتواند حقوق كارمندانش را پرداخت كند. اگر دولت عراق از تصميم خود براي كاهش حقوق كاركنان دولت منصرف شود، احتمال ناآرامي در عراق كاهش خواهد يافت. اما پايين نگه داشتن ارزش پول ملي باعث افزايش تورم، افزايش قيمت كالاهاي وارداتي و افزايش هزينه زندگي خواهد شد كه همه اين موارد مي‌تواند به نارضايتي‌هاي اجتماعي بينجامد كه به راحتي مي‌تواند براي دولت ائتلافي و ضعيف عراق دردسرهاي بزرگي ايجاد كند.
اوراسيا
اقتصاد بيمار روسيه در سال 2021
اقتصاد روسيه در سال 2021 به شكلي نصفه و نيمه بهبود خواهد يافت. تدابير پولي و مالي ضعيف و بي‌ثباتي‌هاي ژئوپليتيك اوضاع را براي روسيه سخت‌تر خواهد كرد. حتي زماني كه تقاضاهاي بين‌المللي براي انرژي و توليد جهاني به شرايط قبل از همه‌گيري بازمي‌گردد، باز هم روسيه نخواهد توانست دستاورد ويژه‌اي داشته باشد.كمك‌هاي اقتصادي ضعيف دولت ولاديمير پوتين موجب شده مصرف‌كنندگان و كسب‌وكارهاي كوچك به حال خود رها شوند. در سال 2021 با توجه به اينكه همه‌گيري به پايان خود نزديك مي‌شود، بعيد است روسيه تغييري اساسي در سياست‌هاي مالي و پولي خود صورت دهد. در عين حال كوويد 19 موجب شده ميليون‌ها نفر از جمعيت شهرهاي بزرگ روسيه مكان زندگي خود را عوض كنند. اين مهاجرت گسترده موجب شده ميزان توليد و درآمدهاي مالياتي در روسيه كاهش يابد و اين روند تا زماني كه جمعيت دوباره بتواند خود را ترميم كنند، ادامه خواهد يافت.
سياست‌هاي جامعه بين‌الملل نيز بر وضعيت اقتصادي روسيه تاثير داشته است. در دولت ترامپ از آنجايي كه امريكا تمام توجه خود را به رويارويي با چين معطوف داشته بود، روسيه دستانش باز بود و به فراغ بال در امور كشورهاي غربي دخالت مي‌كرد كه آخرين نمونه آن عمليات هك SolarWind بود. اين اقدامات روسيه موجب شده هرگونه مصالحه سياسي با اين كشور توسط امريكا و اروپا بعيد باشد. در عوض دولت بايدن و اتحاديه اروپا در اين خصوص موضع مشترك دارند كه اگر فشار بر روسيه افزايش نيابد همين فشار فعلي حتما حفظ مي‌شود. تحريم‌هاي فعلي اگر به همين شكل ادامه يابد، اقتصاد روسيه را فلج خواهد كرد. يكي از مهم‌ترين تحولات در روسيه در سال 2021 ساخت خطوط لوله نورد استريم 2 است. اگر اين پروژه در سال 2021 پايان يابد، وضعيت اقتصاد روسيه بهبود عظيمي را تجربه خواهد كرد. اما در مقابل اگر اتمام اين پروژه شكست بخورد، روسيه مجبور است به قراردادهاي يك‌طرفه با چين تن داده يا هزينه‌هاي خود را با كاهش هزينه‌كرد در پروژه‌هاي نظامي خارجي در سوريه و ليبي كاهش دهد. در انتخابات سپتامبر سال 2021 اقتصاد نقش اساسي و تعيين‌كننده‌اي خواهد داشت و سرنوشت حزب روسيه متحد و رفراندوم مورد نظر پوتين را تعيين خواهد كرد.
روابط روسيه با غرب مملو از تنش خواهد بود
در سال 2021 روابط روسيه با كشورهاي غربي بدتر خواهد شد. سطح روابط به خصوص در سال نخست دولت بايدن بسيار پرتنش خواهد بود. بخشي از اين تنش به واسطه سياست‌هاي امريكا در اعمال فشار بر روسيه در خصوص عمليات هكري اخير و حمايت مسكو از دولت‌هاي خودكامه‌اي نظير بلاروس خواهد بود. دولت بايدن همچنين روسيه را به دليل تلاش براي ترور آلكسي ناوالني تحت فشار قرار خواهد داد و اين فشارها روابط دو كشور را مملو از تنش خواهد كرد. دولت بايدن همچنين حمايت خود را از دولت ولاديمير زلينسكي در اوكراين افزايش خواهد داد. البته امريكا و روسيه در ابتداي سال در خصوص موضوع كنترل تسليحات مذاكراتي با يكديگر خواهند داشت. اما حتي تمديد يك معاهده استارت جديد نيز نخواهد توانست دو كشور را وادار كند بر سر موضوعات ديگر مذاكره كرده و شروع دوباره‌اي را در روابط ميان خود رقم بزنند. افزايش تنش با روسيه در قالب تحريم‌هاي امريكا ظهور و بروز خواهد يافت. دولت بايدن در اعمال تحريم‌هاي سنگين بر روسيه ترديد به خود راه نخواهد داد. حتي اگر دولت امريكا نيز در اين خصوص دست به اقدام نزند،كنگره امريكا راسا تحريم‌هايي را عليه روسيه اعمال خواهد كرد. اين اقدامات از نگاه كرملين جنگي اقتصادي تعبير خواهد شد كه هدفش سرنگوني ولاديمير پوتين است. از آن سو امريكا به هيچ‌وجه خواهان يك روسيه آشوب‌زده و فروپاشيده نيست. اما واقعيت اين است كه لوايح تحريم روسيه ممكن است يكي پس از ديگري راه خود را به روي ميز بايدن باز كنند و امضا نكردن آنها براي بايدن كاري دشوار است.
صلح پرتنش در جنوب قفقاز
توافق صلحي كه در جنوب قفقاز ميان آذربايجان و ارمنستان برقرار شد در سال 2021 تضعيف خواهد شد اما بعيد است طرفين خصومت شديدي عليه يكديگر به خرج دهند. اگرچه شرايط كمي به ثبات نزديك مي‌شود اما تنش‌هاي داخلي در ارمنستان در سال 2021 آثار خود را نشان خواهد داد. تنش‌هايي داخلي به واسطه اقدام نيكول پاشينيان نخست‌وزير ارمنستان كه در تسليم شدن در برابر آذربايجان در داخل اين كشور رخ داد، موجب خواهد شد در سال 2021 پاشينيان قدرت را واگذار كرده و به احتمال زياد يك نخست‌وزير حامي روسيه در اين كشور قدرت را به دست بگيرد. البته بعيد است آذربايجان و ارمنستان بار ديگر با يكديگر وارد جنگ شوند. نخست به اين دليل كه آذربايجان در جنگ قبلي به اهداف خود در منطقه دست يافته و ديگر منطقه‌اي براي تصرف باقي نمانده كه تصرف نكرده باشد. ارمنستان نيز با توجه به شكست مفتضحانه‌اش در جنگ صرفا به دنبال بهبود شرايط و تجهيز ارتش خود خواهد بود. علاوه بر اين همكاريهاي بيشتر ميان تركيه و روسيه براي حفظ صلح موحب خواهد شد طرفين فرصتي براي دشمني ورزيدن به دست نياورند. اما پيروزي آذربايجان در اين كشور موجب خواهد شد اين كشور به دنبال گسترش حوزه نفوذ خود و نقش‌آفريني‌هاي فرامنطقه‌اي باشد. از اين رهگذر احتمالا اين كشور تلاش خواهد كرد تا روابطش را با پاكستان و اسراييل تعميق كرده و در آسياي مركزي حوزه نفوذ خود را بيشتر كند.
لوكاشنكو به لطف روس‌ها باقي خواهد ماند
رژيم الكساندر لوكاشنكو در بلاروس قدرت را همچنان در دست خواهد داشت. اين مهم البته با حمايت مسكو محقق خواهد شد. اين حمايت البته رايگان نخواهد بود و لوكاشنكو مجبور است طرح جانشيني خود را براي برخورداري از حمايت روسيه ارايه كند. با توجه به اينكه لوكاشنكو در داخل مشروعيت خود را از دست داده، روسيه سعي خواهد كرد خيلي به او نزديك نشود. مسكو صرفا به حمايت مالي از دولت لوكاشنكو ادامه خواهد داد. اين كمك‌ها صرفا به اندازه‌اي خواهند بود كه دولت لوكاشنكو سرنگون نشود تا زماني كه طرح جانشيني او تكميل شود. البته لوكاشنكو تلاش خواهد كرد اين روند را به تعويق بيندازد و در قدرت باقي بماند اما در نهايت محبور خواهد شد قدرت را ترك كند و اين روند بيشتر از چند ماه طول نخواهد كشيد. جانشين لوكاشنكو به احتمال بسيار زياد به لحاظ اقتصادي و سياسي به روسيه وابسته خواهد بود. در زمستان بلاروس شاهد اعتراضات خياباني نخواهد بود اما در بهار مردم بار ديگر به خيابان‌‌ها بازخواهند گشت. در اين ميان كشورهاي غربي از رهبران اپوزيسيون حمايت خواهند كرد. از آنجايي كه روسيه حاضر نخواهد شد قدرت يافتن اپوزيسيون را در بلاروس بپذيرد مگر اينكه اين كار در روندي هماهنگ با روسيه انجام شود بنابراين بلاروس به نقطه‌اي ديگر از تنش ميان روسيه و غرب تبديل خواهد شد.
امريكا
سقوط ادامه‌دار ونزوئلا
نيكلاس مادورو، رييس‌جمهور ونزوئلا در سال 2021 قادر خواهد بود همچنان در قدرت باقي بماند اما تحريم‌هاي امريكا و شرايط بد اقتصادي هيچ بهبودي را به خود نخواهند ديد. البته فشارهاي وارده از سوي خوآن گوآيدو به تدريج كمتر خواهد شد.كمپين دو ساله خوآن گوآيدو براي به دست آوردن مقبوليت جهاني به عنوان رييس‌جمهور دولت انتقالي و ايجاد كمپي از حاميان در ميان نهادهاي دولتي ونزوئلا با شكست همراه شده است. تحريم‌هاي خردكننده امريكا عليه ونزوئلا به‌رغم روي كار آمدن دولت بايدن ادامه خواهد يافت و ونزوئلا براي نجات خود مجبور خواهد شد از كشورهاي خارجي كمك بخواهد. به نظر مي‌رسد ايران در سال 2021 در قالب صادرات بنزين به ونزوئلا كمك خواهد كرد. مادورو نيز تلاش خواهد كرد مذاكرات با واشنگتن را آغاز كند. درخواست مصونيت قضايي براي مقامات ارشد دولتي و كاهش تحريم‌ها خواسته‌هاي اوليه مادورو خواهد بود اما ونزوئلا از اولويت‌هاي دولت بايدن محسوب نمي‌شود. علاوه بر اين مذاكره با ونزوئلا موجب خواهد شد بايدن سرمايه سياسي خود را در واشنگتن به خطر بيندازد. بايدن نمي‌تواند همزمان هم با ايران مذاكره كند و هم با ونزوئلا. اين باري است كه حتي دولت بايدن نيز نمي‌تواند به دوش بكشد. البته دولت بايدن اندكي از شدت تحريم‌ها عليه ونزوئلا خواهد كاست و كمك‌هاي بشردوستانه به اين كشور را تسهيل خواهد كرد.
بازگشت سياست مكزيك امريكا به جايگاه خود
دولت بايدن رويكرد خود را در قبال مكزيك جامع‌تر كرده و موضوعاتي نظير قوانين ميان دو كشور، فساد، حقوق بشر، حقوق نيروي كار و مسائل زيست‌محيطي را به آن خواهد افزود. همچنين طرفين درباره قوانين مهاجرتي و تجاري نيز گفت‌وگو خواهند كرد. اين گسترده شدن موضوعات قابل مذاكره موجب بروز تنش ميان دولت آندرس مانوئل لوپز پوپوليست و امريكا خواهد شد. البته امريكاي بايدن مانند ترامپ سياست تهاجمي را در قبال مكزيك در پيش نخواهد گرفت. رويكرد خروج از نفتا در دولت بايدن متوقف خواهد شد. ديگر خبري از وضع تعرفه‌هاي اقتصادي بر مكزيك نخواهد بود بلكه در عوض امريكا براي وادار كردن مكزيك به تغيير سياست‌هايش سعي خواهد كرد روابط اقتصادي‌اش را با اين كشور بهبود ببخشد.