اولين دبيركل سازمان ملل

سال 1964 در چنين روزي دبيركل سازمان نوبنياد ملل شد و تا پاييز 1952 در اين مسووليت باقي ماند.تريگوه لي(Trygve Lie) متولد اسلو(آن زمان كريستيانيا) و وزير خارجه دولت تبعيدي نروژ در سال‌هاي جنگ دوم جهاني بود. هنوز به 6 سالگي نرسيده بود كه پدرش خانواده را رها كرد و به امريكا رفت و ديگر خبري از او نشد. تريگوه همراه مادرش در فقر زندگي كرد و از همان سال‌هاي نوجواني با فرودستان و طبقات كارگر هم‌نشين بود. پيش از ورود به دانشگاه عضو حزب كارگر كشورش شد سپس در دانشگاه اسلو رشته حقوق خواند، چون سوسياليستي مومن بود حامي انقلاب روسيه هم شد، به آن كشور رفت و در مسكو با لنين ديدار كرد. دلگرم از حوادث روسيه و اميدوار به تغيير جهان بر شالوده‌اي نو به نروژ برگشت. نزديك به 2 سال از 1919 تا 1921 سردبير مجله‌اي متعلق به چپ‌هاي نروژ به نام «قرن بيستم» بود‌ تا 1935 بيشتر به كارهاي حزبي اشتغال داشت و بعد از آن يكي از مردان دولت نروژ شد. مدتي وزير دادگستري و چندي هم وزير بازرگاني بود تا اينكه آتش جنگ دوم جهاني شعله كشيد و زبانه‌هاي آن دامن نروژ را هم گرفت. بعد از حمله آلمان، دولت قانوني نروژ به تبعيد رفت و براي ادامه كار در انگليس(يعني در خانه دشمن آلمان) مستقر شد. بعد از شكست آلمان و پايان جنگ، نماينده كشورش در مذاكرات صلح بود اما در توافقي ميان قدرت‌هاي فاتح، نقش مهم‌تري به او پيشنهاد كردند و او را براي دبيركلي سازمان ملل مناسب ديدند. سوسياليستي بود كه با قدرت‌هاي غربي روابط گرمي داشت كه يعني- حداقل به ظاهر- هم شوروي تحملش مي‌كرد و هم ايالات متحده امريكا با اوكنار مي‌آمد. مردي خودساخته و عملگرا بود و مدام از برقراري صلح در همه جاي جهان سخن مي‌گفت. اما با حمايت از تشكيل و تقويت اسراييل، خشم دولت‌هاي اسلامي غرب آسيا و شمال آفريقا را برانگيخت. خيلي‌ها به عملكرد ضعيف او در ماجراي تجزيه آلمان به دو بخش شرقي و غربي هم انتقاد داشتند. البته در موضوع خروج نيروهاي شوروي از خاك ايران نقش‌آفريني موثري داشت همچنين در برقراري آتش‌بس در كشمير و برپايي كشور مستقل اندونزي هم مداخله كرد. احتمالا مي‌توانست مدت بيشتري دبيركل سازمان ملل باقي بماند اما حكومت شوروي به تداوم كارش معترض بود و همين اعتراض و مخالفت هم سرانجام زمينه‌ساز استعفاي او شد. زيرا او به‌زعم آنان در ماجراي جنگ كره به جاي ايفاي درست نقش حقوقي خود، مهره بازي امريكايي‌ها شده بود. بعد از كناره‌گيري از دبيركلي سازمان ملل به نروژ برگشت و دوباره، چند سالي به دولت كشورش خدمت كرد. چند كتاب نوشت كه مهم‌ترين‌شان «به انگيزه صلح» نام دارد و روايت او از دوران حضورش در سازمان ملل است. تريگوه‌ لي يك ‌بار همان سال‌هاي جواني ازدواج كرد و صاحب 3 فرزند دختر شد. همسرش را سال 1960 بعد از حدود 40 سال زندگي مشترك از دست داد و خودش هم سال 1968 بر اثر حمله قلبي از دنيا رفت. برخي مي‌گويند چون كارنامه لي چندان پربار نيست او را بايد يكي از ضعيف‌ترين دبيران‌كل سازمان محسوب كرد، هرچند برخي ديگر تا اين اندازه سخت‌گير نيستند و توسعه تشكيلات سازمان ملل را كه در زمان او انجام شد، دستاورد مهمي مي‌دانند.