بايدن در بحث ايران به پيشرفت خاصي نرسيده است
مترجم: هديه عابدي
اشاره: در اين نوشته روزنامه واشنگتن پست، صحبتهايي از كنت مككنزي، فرمانده شاخه فرماندهي خاورميانه ارتش امريكا، كه از سوي وزارت خارجه جمهوري اسلامي ايران گروه تروريستي اعلام شده، نقل شده است. بازنشر اين اظهارات به معناي تاييد آن نيست و فقط با هدف آشنايي با رويكرد سران امريكا در خصوص آينده منطقه و روابط واشنگتن و تهران در «اعتماد» منتشر ميشود.
دو روز پس از آنكه جو بايدن، رييسجمهور امريكا تمايل خود به ازسرگيري مذاكرات با ايران بر سر احياي برجام را اعلام كرد، ديويد ايگناتيوس، تحليلگر برجسته روزنامه واشنگتنپست در سفري به عمان با ژنرال كنت مككنزي، فرمانده نيروهاي امريكا در منطقه مصاحبه كرده است. مككنزي در اين مصاحبه ميگويد هر توافقي كه امريكا بتواند به آن دست يابد و جلوي اشاعه سلاحهاي اتمي در جهان را بگيرد، خبر خوبي محسوب ميشود. مككنزي كه به همراه ايگناتيوس به شماليترين نقطه عمان رفته و به تماشاي تنگه هرمز ايستاده بود، ميگويد اين همان منطقهاي است كه در آن نيروهاي امريكا خود را براي جنگي بالقوه و تمامعيار با ايران آماده كردهاند. به گفته ايگناتيوس، مككنزي هر روز به منظره زيباي اين منطقه به چشم جبهه جنگي بالقوه نگاه ميكند، اما ميگويد: هميشه براي يك فرمانده خوب است كه بتواند اراضي واقعي را در كنار آنچه در نقشه ميبيند، بگذارد و با تمام زواياي آن آشنايي داشته باشد. به گفته مككنزي، نقش متناقضي كه نظاميان ايفا ميكنند اين است كه به شكلي تهاجمي خود را براي جنگ آماده كنند تا ديپلماتها بتوانند كارشان را انجام دهند. او اكنون باور دارد كه ديپلماسي امكانپذير است. او در گفتگو با ايگناتيوس ادعا ميكند: ما اكنون در نقطهاي قرار داريم كه شايد فرصتهاي ديپلماتيكي در آن نهفته باشد. نقشي كه سنتكام ايفا ميكند اين است كه نگذارد ايران تصور كند ميتواند با اقدام نظامي اين فرصت ديپلماتيك را از بين ببرد. بايدن روز جمعه اعلام كرد آماده «همكاري دوباره» بر سر مساله ايران است. برخي تصور ميكنند اين مساله يك دستاورد ديپلماتيك بزرگ است، اما به هيچ وجه اين طور نيست. كشورهايي اروپايي از امريكا خواستهاند برخي تحريمهاي خود عليه ايران را لغو كند تا ايران نيز تهديد خود مبني بر توقف بازرسيهاي بينالمللي از برنامه هستهاياش را عملي نكند. دولت بايدن اين درخواست را رد كرده، اما توافق اصولي خود را با درخواست اروپا مبني بر ادامه مذاكرات اعلام كرده است. با اين حال چانهزنيهاي سخت و دشواري پيش روي همه طرفهاي مذاكره است. مككنزي ميگويد فكر نميكند اينكه بايدن موافقت خود را با مذاكره اعلام كرده، منجر به گير افتادن امريكا يا خارج شدن آن از چيزي شود. دولت بايدن همچنان مشغول بررسي و تأمل در خصوص نحوه ادامه مسير است. شايد بزرگترين چالش امريكا محدود كردن توانمنديهاي بالستيك و موشكهاي كروز ايران باشد كه به ادعاي واشنگتنپست حتي نسبت به برنامه هستهاي اين كشور نيز تهديد بزرگتري محسوب ميشود.
مككنزي ميگويد ايران در شش سال گذشته به شكل قابل توجهي موشكهاي خود را ارتقا داده و اين سلاحها «بسيار نگرانكنندهاند، چرا كه رشد بسيار زيادي داشتهاند.» بايدن نيز مثل ترامپ تمايل دارد بحث موشكهاي ايران را در يك توافق هستهاي جديد و گستردهتر بگنجاند. اما بسيار بعيد است كه بتواند به اين هدف دست يابد.
مككنزي قبول دارد كه هماهنگ كردن راهبرد ديپلماتيك در قبال ايران با متحدان اروپايي و عرب امريكا مزاياي زيادي براي نظاميان دارد. اقدام جمعي، خردمندانهتر است؛ ما هميشه با متحدان و شركاي خود قويتر ميشويم.
اين رويكرد مشترك درست نقطه مقابل سبك يكجانبهگراي دولت ترامپ است كه كارزار فشار حداكثري را عليه ايران به راه انداخته بود.
حكومت ايران ثابت كرده است كه مقاومت بسيار زيادي از خود نشان ميدهد؛ چه در برابر جنگ اقتصادي ترامپ و چه در برابر تلاشهاي باراك اوباما. بيش از چهار دهه پس از انقلاب سال 57 و در شرايطي كه اقتصاد اين كشور اوضاع خوبي ندارد، به نظر ميرسد كه ايران آماده تغيير است اما احتمال دارد رييسجمهور بعدي ايران از حسن روحاني تندروتر باشد.
شايد جو بايدن هنوز به دستاورد ديپلماتيك خاصي نرسيده باشد، اما تلاشهاي او براي دستيابي به آن ارزشش را دارد.